Ngoại trưởng Mỹ chuẩn bị sang Trung Quốc giữa loạt căng thẳng nóng

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken sẽ sang Trung Quốc (TQ) trong tuần này giữa bối cảnh Washington và Bắc Kinh cố gắng giữ mối quan hệ ổn định bất chấp những khác biệt lớn từ hàng loạt vấn đề, kênh Channel New Asia dẫn thông báo từ Bộ Ngoại giao Mỹ.

Bất đồng nhiều mặt trận

Chuyến thăm của ông Blinken diễn ra trong bối cảnh hai quốc gia đang bất đồng trên nhiều mặt trận: xung đột Nga-Ukraine, Trung Đông, vấn đề Đài Loan, Biển Đông, thương mại...

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken trong một cuộc họp báo. Ảnh: AFP

Gần đây, Mỹ đã lên tiếng nhiều hơn trong việc kêu gọi TQ ngừng hỗ trợ ngành công nghiệp quân sự của Nga. Mỹ cho rằng TQ có hành động hỗ trợ Nga tăng cường sản xuất vũ khí để cung cấp cho cuộc chiến ở Ukraine.

"Chúng tôi nhận thấy TQ đang chia sẻ các máy công cụ, chất bán dẫn và các mặt hàng lưỡng dụng cho Nga. Những thứ này đã giúp Nga xây dựng lại cơ sở hạ tầng công nghiệp quốc phòng vốn đã bị suy giảm đáng kể do các lệnh trừng phạt và kiểm soát xuất khẩu. Hiện tại, nếu TQ một mặt tuyên bố muốn quan hệ tốt với châu Âu và các nước khác thì mặt khác họ không thể tiếp tay cho mối đe dọa lớn nhất đối với an ninh châu Âu kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc" - ông Blinken tuyên bố hôm 19-4.

Ông Blinken đã nói chuyện với người đồng cấp TQ nhiều lần kể từ khi cuộc xung đột Israel-Hamas bắt đầu cách đây hơn sáu tháng. Ông Blinken gần đây tăng thúc đẩy TQ có lập trường tích cực hơn trong việc kiềm chế Iran không leo thang căng thẳng ở Trung Đông.

Mỹ muốn TQ thuyết phục Iran kiềm chế các nhóm ủy nhiệm mà nước này hỗ trợ, trang bị vũ khí và tài trợ trong khu vực. Chủ đề đó đã trở nên cấp bách hơn kể từ khi Iran và Israel tấn công qua lại trực tiếp vào lãnh thổ của nhau trong tuần qua.

Cũng nằm trong chương trình nghị sự của ông Blinken là vấn đề Đài Loan và Biển Đông.

Mỹ đã lên án mạnh rằng các cuộc tập trận quân sự của TQ đã đe dọa Đài Loan. Trong khi đó TQ cho rằng việc Mỹ duy trì hỗ trợ quân sự và bán vũ khí cho Đài Loan đi ngược lại lợi ích của Bắc Kinh.

Biển Đông vẫn là điểm nóng

Ở Biển Đông, Mỹ và các đồng minh ngày càng tỏ thái độ lo ngại về các hành động khiêu khích của TQ tại các khu vực tranh chấp.

Mỹ đã lên tiếng phản đối các nỗ lực của TQ nhằm ngăn chặn các hoạt động hợp pháp của các quốc gia khác ở vùng biển này.

Tại hội nghị thượng đỉnh ba bên Mỹ-Nhật-Philippines diễn ra hôm 11-4, Tổng thống Mỹ Joe Biden, Thủ tướng Nhật Fumio Kishida và Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. đã chỉ trích hành vi của TQ ở Biển Đông và biển Hoa Đông.

Ngoài ra, ba nước cam kết tăng cường phối hợp về lĩnh vực hàng hải và tăng cường hợp tác về hỗ trợ nhân đạo và cứu trợ thiên tai. Các sáng kiến lớn được nhất trí gồm hỗ trợ các nỗ lực hiện đại hóa quốc phòng của Philippines và kế hoạch tiến hành một cuộc tập trận chung trên biển của ba nước xung quanh Nhật vào năm 2025.

Đáp lại các động thái trên, ngày 12-4, TQ đã triệu tập các nhà ngoại giao Nhật và Philippines để bày tỏ sự không hài lòng trước những bình luận tiêu cực về Bắc Kinh được đưa ra tại thượng đỉnh ba bên Mỹ-Nhật-Philippines.

Cùng với đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao TQ Mao Ninh đã chỉ trích Mỹ “tấn công ác ý TQ, “bám vào tâm lý Chiến tranh Lạnh” và thường xuyên đe dọa các nước khác bằng các hiệp ước liên minh song phương, sau khi Tổng thống Biden khẳng định cam kết “sắt đá” của Washington với Manila và Tokyo.