Gửi bình luận
Quyết định công nhận bảo vật quốc gia (đợt 11, năm 2022) đánh dấu sự gia tăng của các bộ sưu tập tư nhân.
Ngoài hiện vật trống và thạp đồng của nhà sưu tập Nguyễn Văn Kính (Hà Nội) và Nguyễn Thế Hồng (Bắc Ninh), giới bảo tồn đặc biệt chú ý đến 4 nhóm hiện vật của ông Trần Đình Thăng.
Trong đó, nhóm 2 chiếc đĩa gốm men ngọc thời Lý, niên đại thế kỷ 11 - 12. Theo hồ sơ di sản, 2 chiếc đĩa này có nhiều đặc điểm tương đồng về xương gốm, kiểu dáng và hoa văn trang trí cùng lớp men phủ với gốm men ngọc thời Lý mà giới khảo cổ từng tìm thấy ở Hoàng thành Thăng Long.
Cùng về đồ gốm, có 1 hiện vật khác là đĩa men lam tím được xác định vào thời Lê sơ khoảng thế kỷ 15 đặc biệt quý hiếm. Chiếc đĩa được trang trí theo lối vẽ vàng kim trên men - cao 6,8 cm, đường kính miệng 36,3 cm, được các nhà thẩm định xác nhận là hiện vật tiêu biểu nhất, xứng đáng đại diện cho dòng gốm men thuý lam cao cấp thời Lê sơ.
Nhóm bảo vật gốm thứ 3 của ông Thăng là chiếc lư hương hoa lam. Dòng gốm này còn được gọi gốm men trắng vẽ lam. Hiện vật được xác định có niên đại thời Lê sơ.
 |
| Lư hương gốm hoa lam thế kỷ 15. |
Đây là chiếc lư hương lớn, khá nguyên vẹn - cao 42,5 cm, đường kính miệng 31,5 cm. Phần trên lư hương trang trí hoa lan, cánh sen, rồng mây sóng nước và đắp nổi hai mặt hổ phù ngậm vòng.
Theo giới nghiên cứu, cuối thế kỷ thứ 14, gốm hoa nâu và gốm men ngọc đã mất dần vị trí độc tôn và bắt đầu nhường chỗ cho gốm hoa lam. Chất liệu tạo màu chủ yếu là ô-xít cô-ban màu xanh lam hay còn gọi màu chàm.
Phầm lớn gốm hoa lam được làm từ loại sét trắng tinh luyện kỹ, được nung ở nhiệt độ 1.300 độ C. Trang trí hoa lam trên gốm bằng bút lông và màu lam (xanh chàm) theo ba cách: Vẽ dưới men, giữa men và trên men.
Nhóm bảo vật thứ 4 trong sưu tập An Biên là hai đài đồng đốt trầm có nắp tượng nghê, được xác định niên đại khoảng thế kỷ 16 - 17. Hồ sơ bảo vật cho biết, đài đồng đốt trầm là một loại đồ tế khí dùng trong ban thờ, trên hương án trong nội điện hay trong các thư phòng.
Đài đồng có kích thước cao 44,5 cm, nặng 3,25 kg. Đài có bệ hình đài sen lục giác, phân cấp thắt giữa, chân xòe. Hoa văn trên đài khá tỉ mỉ. Nắp đậy đài hình con nghê.
Nghê đúc theo lối rỗng trong, thân khỏe, ngực ưỡn đeo lục lạc. Nghê đầu lân, trán dô, mắt lồi, miệng rộng - hở, nanh chìa, tai cụp, ria mép hình tượng mây lửa xoắn. Đài được kế khi đốt trầm, dòng khói toả theo thân nghê ra từ miệng, mũi.
Quyết định công nhận bảo vật quốc gia (đợt 11, năm 2022) đánh dấu sự gia tăng của hiện vật trong các bộ sưu tập tư nhân. Điều này thể hiện sự quan tâm đặc biệt của Nhà nước đối với công tác bảo tồn và tôn vinh các giá trị lịch sử. Đồng thời cũng báo hiệu sự mở rộng công bằng trong việc thẩm định, đánh giá lựa chọn bảo vật.
