“Khi thương nhân đầu mối KDXD dừng không mua - bán xăng dầu với nhau, dẫn tới gián đoạn nguồn cung, ảnh hưởng trực tiếp đến thị trường xăng dầu trong nước” - kết luận thanh tra chỉ rõ.
Quản lý lỏng lẻo
Vẫn theo TTCP, từ 1/1/2017 đến 30/6/2022, Bộ Công Thương đã cấp tổng cộng 37 giấy phép kinh doanh xuất, nhập khẩu xăng dầu (không bao gồm 4 giấy phép kinh doanh xăng dầu hàng không) và 347 giấy phép làm thương nhân phân phối bán lẻ.
Một trong những điều kiện để được cấp phép là phải có kho, bể xăng dầu hoặc thuê từ đơn vị khác trong thời gian từ 5 năm trở lên, theo Nghị định 83/2014. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp đã thuê kho theo mùa vụ để đáp ứng yêu cầu cấp phép. Sau khi được cấp phép, nhiều doanh nghiệp đầu mối không đảm bảo được hệ thống phân phối xăng dầu, với nhiều hợp đồng thuê kho không phát sinh gửi hàng.
Kết luận thanh tra nêu rõ, Bộ Công Thương đã thiếu kiểm tra, giám sát và quản lý lỏng lẻo, không kịp thời phát hiện các vi phạm trong duy trì điều kiện kho, bể chứa và hệ thống phân phối. Chính vì thế, trong khoảng gần 5 năm từ 2017 đến tháng 9/2022, một số thương nhân phân phối xăng dầu đã bán xăng dầu sai quy định cho một số thương nhân đầu mối với khối lượng 828.963 m3 xăng dầu để hưởng chiết khấu và chênh lệch giá bất hợp pháp với số tiền 950 tỷ đồng. Điều này đã gây ảnh hưởng đến chiết khấu cho các đại lý, cửa hàng bán lẻ.
Ngoài ra, thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu đã không tạo nguồn xăng dầu theo nghĩa vụ, và trách nhiệm theo quy định dẫn tới ảnh hưởng nguồn cung và đáp ứng yêu cầu của thị trường. Đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến gián đoạn nguồn cung xăng dầu cho thị trường.