Ớt - vị thuốc rất quý trong Y học cổ truyền

Quả ớt còn có nhiều tên gọi khác nhau như Lạt tiêu, Lạt tử, Ngưu giác tiêu, Hải tiêu... Tên khoa học là Capsium frutescens L Capsium annuum L., thuộc họ cà Solanaceae. Ớt là một cây nhỏ có thể sống vài năm, thân dưới hóa gỗ.

Cây ớt có nhiều cành, nhẵn. Lá mọc so le, hình thuôn dài, dầu nhọn. Hoa mọc đơn độc ở kẽ lá. Quả ớt thường mọc rủ xuống đất, tuy nhiên có vài loại quả lại quay lên trời. Các bộ phận của cây ớt như quả, rễ và lá đã được dùng làm thuốc từ nhiều đời nay.

Tác dụng chữa bệnh của ớt

Theo Y học cổ truyền, ớt có vị cay, nóng, có tác dụng tán hàn, kiện tỳ, tiêu thực, chỉ thống (giảm đau), kháng nham (chữa ung thư...). Người dân thường dùng để chữa đau bụng do lạnh, tiêu hóa kém, đau khớp, dùng ngoài chữa rắn rết cắn... Ngoài dùng làm thuốc, người dân còn thường dùng lá ớt nấu canh ăn.

Nghiên cứu của y học hiện đại cũng thống nhất với y học cổ truyền về tác dụng chữa bệnh của ớt rằng: Ớt chứa rất nhiều chất có lợi cho sức khỏe.

Trong đó, acid isodexenic vani- lylamit có đặc điểm bốc hơi ở nhiệt độ cao, gây hắt hơi mạnh. Ngoài ra còn có Capsaicin là hoạt chất gây đỏ, nóng, chỉ xuất hiện khi quả ớt chín, chiếm tỷ lệ từ 0,01-0,1%.

Một điều lý thú là Capsaicin có tác dụng kích thích não bộ sản xuất ra chất Endorphin. Đây là một loại hoóc môn tạo cảm giác hạnh phúc cho cơ thể. Endorphin còn hoạt động tương tự như chất giảm đau.

Ớt còn giúp ngăn ngừa bệnh tim do chứa một số hoạt chất giúp máu lưu thông tốt, tránh được tình trạng đông vón tiểu cầu dễ gây tai biến tim mạch. Ớt còn có tác dụng ngăn ngừa tình trạng huyết áp tăng cao.

Một số nghiên cứu cho thấy, những loại ớt vỏ xanh, trái nhỏ có hàm lượng cap- saicin nhiều hơn. Ngoài ra, trong quả ớt còn chứa nhiều loại vitamin như C, B1, B2, acid citric, acid malic, beta caroten...

Ngoài dùng làm thực phẩm, quả ớt còn được nhân dân ta sử dụng làm thuốc chữa bệnh từ ngàn xưa. Trong kho tàng y học dân gian, có không ít bài thuốc quý trong đó có ớt.

Một số bài thuốc nam thông dụng có ớt

Chữa rụng tóc do hóa trị liệu: Ớt trái 100g, ngâm với rượu trắng trong 10-20 ngày. Dùng rượu này bôi lên da đầu có tác dụng kích thích mọc tóc.

Giảm đau do ung thư, đau khớp: Ăn 5-10g ớt mỗi ngày.

Chữa ăn uống kém tiêu do ung thư: 100g ớt, hắc đậu xị 100g, tán bột ăn hàng ngày.

Chữa ăn uống chậm tiêu: Ớt trái dùng làm gia vị, ăn hàng ngày.

Chữa đau thắt ngực: Ớt trái 2 quả, đan sâm 20g, nghệ đen 20g. Sắc uống ngày 1 thang.

Chữa đau dạ dày do lạnh: Ớt trái 1-2 quả, nghệ vàng 20g, tán bột uống ngày 2-3 lần.

Chữa viêm khớp mãn tính: Ớt trái 1-2 quả, dây đau xương, thổ phục linh (củ khúc khắc) mỗi vị 30g. Sắc uống ngày 1 thang.

Chữa bệnh chàm (eczema): Lá ớt tươi 1 nắm, mẻ chua 1 thìa. Hai thứ giã nhỏ, lấy vải sạch gói lại, đắp lên nơi bị chàm đã rửa sạch bằng nước muối.

Chữa tai biến mạch máu não: Lá ớt (loại ớt chỉ thiên quả nhỏ) đem giã nhỏ, thêm nước và ít muối, chắt nước cho người bệnh uống, bã đắp vào răng sẽ tỉnh.

Chữa bệnh vẩy nến: Lá ớt cay 1 nắm to (1 nắm chặt tay và đem sao chín nhưng không cháy), tinh tre đằng ngà cạo lấy bát, lá sống đời (lá thuốc bỏng) 7-9 lá, thiên niên kiện khoảng 300g. Tất cả cho vào nồi với 2 lít nước, đun sôi kỹ, uống dần thay nước chè, uống chừng 3 ấm là khỏi.

Đau bụng kinh niên: Rễ cây ớt, rễ chanh, rễ hoàng lực, mỗi thứ khoảng 10g. Sao vàng, sắc uống ngày 1 tháng.

Chữa đau lưng, đau khớp: Ớt chín 15 quả, lá đu đủ 3 cái, rễ chỉ thiên 80g. Tất cả đem giã nhỏ ngâm cồn với tỷ lệ 1/2, dùng để xoa bóp sẽ mau khỏi.

Chữa mụn nhọt: Lá ớt giã nát với ít muối, dùng đắp vào nhọt đang mưng mủ sẽ bớt đau nhức, dễ vỡ mủ, mau lành.

Chữa khản cổ: Dùng ớt làm thuốc súc miệng (dưới dạng cồn thuốc).

Chữa rắn rết cắn: Lá ớt giã nhỏ, đắp vào vết thương cho đến khi hết đau nhức thì bỏ đi. Ngày đắp 1-2 lần cho đến khi hết đau. Thường chỉ 15-30 phút thì hết đau./.