Gửi bình luận
Điều tra sức khỏe học đường toàn cầu (GSHS) 2019 đã cho thấy thuốc lá điện tử (TLĐT) đang dần xâm nhập vào các trường học ở Việt Nam khi có tới 2,57% học sinh ở độ tuổi 13-17 tuổi sử dụng các sản phẩm này.
Cùng với đó, Nghiên cứu của Viện Chiến lược và Chính sách y tế năm 2020 chỉ ra rằng tỷ lệ sử dụng TLĐT đặc biệt cao tại các thành phố lớn, riêng tại Hà Nội, tỷ lệ sử dụng TLĐT ở học sinh lớp 8-12 là 8,35% (nam là 12,39%, nữ là 4,8%).
Những con số đáng báo động này đang khiến các bậc phụ huynh lo lắng, đặc biệt là khi đã có nhiều sự việc không mong muốn xảy ra với các em học sinh mà nguyên nhân bắt nguồn từ sử dụng TLĐT.
Đầu tháng 4 năm nay, 4 học sinh của trường THPT Hà Đông (Hà Nội) phải nhập viện cấp cứu vì liên quan đến thuốc lá điện tử (TLĐT).
Cuối tháng 9/2022, một nữ sinh 14 tuổi ở Lạng Sơn suýt mất mạng sau khi thử hút TLĐT của bạn học. Tháng 7/2022, một nữ sinh viên 20 tuổi ở Hà Nội rơi vào hôn mê sâu, tổn thương não, tổn thương gan... cũng do loại thuốc lá thế hệ mới này.
Sẽ quản lý ra sao?
Không ít phụ huynh tỏ ra e ngại trước đề xuất cho phép thí điểm kinh doanh, quản lý thuốc lá mới, trong đó có thuốc lá điện tử theo Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá hiện hành. Mặc dù có ý kiến cho rằng sẽ đảm bảo quản lý để trẻ em không tiếp xúc và sử dụng thuốc lá điện tử, bài học từ việc quản lý thuốc lá truyền thống chưa cho thấy những kết quả khả quan.
Khác với TLĐT, thuốc lá truyền thống (TLTT) đã được Nhà nước quản lý cho bán trên thị trường. Theo đó, Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá quy định cấm bán thuốc lá phía ngoài cổng nhà trẻ, trường mẫu giáo, trường tiểu học, trung học cơ sở, phổ thông trung học trong phạm vi 100m tính từ ranh giới khuôn viên gần nhất của cơ sở đó và cấm quảng cáo thuốc lá dưới mọi hình thức, cấm bán cho trẻ dưới 18 tuổi. Tuy nhiên, bất chấp luật cấm, trẻ dưới 18 tuổi vẫn có thể mua và dùng các sản phẩm này.
Kết quả nghiên cứu về các vi phạm trong hoạt động bán, quảng cáo và khuyến mại thuốc lá xung quanh trường học (được thực hiện tại 210 trường học ở các quận trung tâm ở Hà Nội và TPHCM) của Trung tâm Nghiên cứu Chính sách và Phát triển cho thấy: Trong phạm vi bán kính 100m xung quanh trường học, các điểm bán thuốc lá xuất hiện dày đặc.
Có tổng cộng 2.670 điểm bán thuốc lá trong phạm vi bán kính 100m được phát hiện xung quanh các trường học được nghiên cứu. Trung bình có 12,7 điểm bán lẻ thuốc lá xung quanh mỗi trường. Trong đó, các điểm bán thuốc lá phổ biến nhất là ven đường, cửa hàng tạp hóa và quán cà phê.
“Nếu tình trạng tương tự TLTT xảy ra với TLĐT thì sao? Hiện nay, khi chưa công nhận TLĐT thì các cửa hàng bán sản phẩm này đã có mặt ở khắp nơi, kể cả các con phố chính hay cạnh trường học. Cửa hàng được thiết kế hiện đại trông như cửa hàng công nghệ hoặc quán cà phê để lôi kéo các con.
Nếu TLĐT, thuốc lá mới được cho phép lưu hành như TLTT các cửa hàng bán TLĐT sẽ mọc lên như nấm, làm thế nào để kiểm soát trẻ em sẽ tránh xa các sản phẩm này?”, chị Phạm Phương Thảo (quận Long Biên, Hà Nội, có hai con học lớp 10 và lớp 7) bày tỏ sự quan ngại.
Đề xuất cấm hoàn toàn TLĐT
Ở cương vị phụ huynh, chị Thảo mong muốn loại bỏ thuốc lá điện tử càng sớm càng tốt khi nhìn từ thực tế trẻ vị thành niên phải trả cái giá quá đắt cho việc sử dụng các sản phẩm độc hại này.
“Tôi đề nghị chính phủ cần đưa ra chính sách cấm hoàn toàn TLĐT để bảo vệ các con. Một khi các sản phẩm này bị cấm triệt để thì tỷ lệ các con mua bán, sử dụng mới hạn chế ở mức thấp nhất”, chị nói.
Đồng quan điểm, chị Nguyễn Thị Hương - giáo viên trường THPT Kim Liên (Hà Nội) - cũng ủng hộ việc cấm TLĐT trong môi trường học đường nói riêng và toàn xã hội nói chung.
Ngoài ra, chị còn đề cập tới vai trò đồng hành của chính phụ huynh trong công cuộc đẩy lùi TLĐT khỏi trường học: “Tôi nghĩ ngoài ban hành luật cấm, nhà trường, gia đình đồng hành cùng học sinh, con em mình cũng là điều quan trọng. Cha mẹ cần nắm bắt tâm sinh lý của con, thường xuyên quan tâm, trò chuyện với con để sớm phát hiện khi thấy con có biểu hiện lạ do sử dụng TLĐT”.
Bên cạnh đó, chính học sinh cũng đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn TLĐT. PGS.TS Trần Thành Nam - chuyên gia tâm lý học, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Tâm lý Giáo dục Việt Nam - khuyến cáo các bạn trẻ rất cần có tư duy thông thái, có khả năng cân bằng lý trí, cảm xúc để bảo vệ mình khỏi TLĐT.
“Có nhiều cách để đời sống học đường vui vẻ, hạnh phúc hơn là sử dụng các chất gây hại đem lại cảm giác thoải mái tức thời nhưng để lại hậu quả lâu dài cho sức khỏe”, ông Nam nói.
