Gửi bình luận
* Higgs boson - loại boson không tham gia truyền tương tác cơ bản, nó là loại hạt có thời gian sống cực ngắn, tràn ngập vũ trụ và gây ra khối lượng cho vật chất qua một cơ chế gọi là trường Higgs. Khác với các boson khác có spin 1, Higgs boson có spin 0. (spin có thể tạm hiểu là một thông số cơ bản của các hạt mô tả xung lượng góc nội tại của hạt).
Fermion gồm 12 loại chia làm 2 nhóm là quark và lepton, tất cả đều có spin bán nguyên (1/2).
Quark gồm 6 loại là up, down, charm, strange, top và bottom (thường được gọi là 6 mùi, mặc dù thực ra chúng không liên quan gì đến mùi mà mũi của chúng ta cảm nhận). Quark là loại hạt tạo thành các hadron gồm baryon và meson. Trong đó vật chất chúng ta thấy hàng ngày có hạt nhân gồm hai loại baryon bền là neutron và proton, ở đó neutron được tạo thành bởi 3 quark, 1 up và 2 down còn proton là 2 up và 1 down.
Lepton về cơ bản là những hạt rất nhẹ so với quark, chúng gồm 6 loại, trong đó có 3 hạt tham gia tạo thành vật chất trực tiếp và tương ứng với chúng là 3 neutrino tương ứng.
electron - electron neutrino
muon - muon neutrino
tau - tau neutrino
Tất cả những hạt nêu trên còn có một số kết hợp khác nữa để tạo thành một số loại hạt khác, tuy nhiên giới hạn của bài viết không tiện để nêu ra, mặt khác các sự kết hợp đó cũng đương nhiên không được tính là hạt cơ bản, cũng như proton và neutron vậy.
Một số loại hạt khác là các hạt không bền hoặc không đóng vai trò trực tiếp trong các tương tác hàng ngày chúng ta bắt gặp cũng được tạm không nhắc chi tiết.
Lưu ý: riêng hạt graviton chỉ là loại boson lý thuyết, chưa từng được xác nhận bằng thực nghiệm trực tiếp hoặc gián tiếp. Do đó nó không thuộc Mô hình chuẩn của vật lý hạt.
Đặng Vũ Tuấn Sơn
(Vui lòng ghi rõ tên tác giả và nguồn trích dẫn Thienvanvietnam.org khi bạn sử dụng bài viết này)
