Gửi bình luận
- Các mô hình dự báo đều cho thấy El Nino đang suy yếu nhanh, có thể xuống đến trung tính vào đầu hè (tháng 6) và chuyển sang trạng thái La Nina vào khoảng cuối hè (tháng 8). Theo Trung tâm Dự báo Khí hậu Mỹ (CPC), xác suất để SSTA tại khu vực Nino 3.4 đạt ngưỡng La Nina là 65% vào tháng 7-8/2024, sau đó tăng dần.
Tác động của El Nino và La Nina thường rõ nét nhất vào giai đoạn phát triển, suy yếu và trễ pha (khoảng 1-3 tháng). Chúng tôi dự báo giai đoạn chuyển từ El Nino sang La Nina, thời tiết và khí hậu thường sẽ có những diễn biến bất thường, ngoài quy luật và khó dự báo. Việc giám sát chặt chẽ, cập nhật tình hình ENSO và tác động là hết sức quan trọng để chủ động ứng phó.
Nếu La Nina xuất hiện vào nửa cuối năm 2024 thì khả năng bão và áp thấp nhiệt đới xảy ra dồn dập hơn; mưa lớn, lũ lụt, lũ quét ở Trung Bộ; mưa trái mùa ở Nam Bộ. Đặc biệt trong bối cảnh phát triển nhanh của đô thị hiện nay, ngập lụt đô thị xảy ra thường xuyên hơn. Đối với miền núi phía Bắc, chúng ta cần chú ý đến tác động của rét đậm và rét hại vào các tháng mùa đông 2024-2025.
- Vì sao bà nhận định giai đoạn chuyển tiếp từ El Nino sang La Nina thời tiết có thể diễn biến bất thường và khó dự báo?
- Theo chuỗi số liệu lịch sử, El Nino mạnh vào mùa đông thường dẫn đến La Nina vào mùa hè hoặc mùa thu năm sau, ví dụ các năm 1972-1973; 1997-1998; 2015-2016. Sự dịch chuyển từ El Nino sang La Nina nhanh hay chậm sẽ quyết định mức độ ảnh hưởng của nó đối với hoàn lưu toàn cầu và khu vực. Giai đoạn El Nino yếu và chuyển sang La Nina có thể xảy ra những diễn biến thời tiết bất thường do chưa có sự ổn định của hệ thống hoàn lưu quy mô lớn. Khi đó các hệ thống quy mô nhỏ hơn sẽ tác động đến thời tiết nhanh hơn nên rất khó dự báo.
- Nhìn lại lịch sử, những năm nào Việt Nam chịu tác động mạnh mẽ nhất của La Nina?
- Trước tiên chúng ta phải nhìn nhận rằng không phải đợt La Nina nào cũng gây tác động giống nhau, thậm chí có những năm La Nina thiên tai không nghiêm trọng. Tác động của La Nina còn phụ thuộc vào cường độ, thời gian duy trì và tương tác giữa các nhân tố khác. Một điều cần lưu ý trong những năm gần đây là dù năm El Nino hay La Nina thì tình hình nắng nóng và nhiệt độ cao vẫn gia tăng trong mùa hè, đặc biệt là ở các đô thị; mưa lớn, lũ quét, sạt lở đất và ngập lụt đô thị vẫn diễn ra thường xuyên trong mùa mưa.
Theo thống kê, các đợt La Nina điển hình xảy ra vào năm 1998-2000, 2007-2008, 2010-2011 và 2020-2022. Trong đó, đợt rét đậm, rét hại 38 ngày vào tháng 1-2/2008 đã làm 180.000 ha lúa, gần 110.000 vật nuôi bị chết, thiệt hại ước tính 400 tỷ đồng. Thời kỳ La Nina 2020-2022 cũng ghi nhận nhiều thiệt hại. Trong đó, năm 2020 cả nước có 16/22 loại hình thiên tai, với 14 cơn bão và áp thấp nhiệt đới; 120 trận lũ quét, sạt lở đất; 265 trận giông, lốc, sét... làm 357 người chết và mất tích, tổng thiệt hại trên 39.960 tỷ đồng.
Trong năm 2022, cả nước đã xảy ra 21/22 loại hình thiên tai (trừ sóng thần), với 9 cơn bão và áp thấp nhiệt đới trên Biển Đông. Mưa lớn kéo dài đã gây sạt lở đất, lũ quét ở miền núi phía Bắc, ngập lụt đô thị. Tại miền Trung, liên tiếp ba cơn bão đổ bộ và mưa lũ sau bão gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản. Thiên tai năm 2022 đã làm 175 người chết, mất tích, thiệt hại kinh tế gần 19.500 tỷ đồng.
