Tiếng Việt mùa nước lũ

“Sao kê”, “phông bạt” là những tiếng lóng đang được thịnh hành trên mạng xã hội ở thời điểm này. Sự hình thành của chúng có lẽ chỉ trong một đêm, khi Mặt trận Tổ quốc Việt Nam công bố hơn mười nghìn trang sao kê tiền ủng hộ đồng bào bị ảnh hưởng bởi bão Yagi.

Từ thời điểm bắt đầu có Internet, đặc biệt khi mạng xã hội bùng nổ cùng việc sử dụng ngôn ngữ tiếng Anh rộng rãi trong lĩnh vực giáo dục và thương mại, tiếng Việt chịu thêm nhiều thử thách và áp lực khác.

Điều này đã được nhiều chuyên gia ngôn ngữ và những người làm giáo dục phân tích kỹ càng, đưa ra các cảnh báo về sự xâm lấn, bóp méo tiếng Việt, ảnh hưởng đến vẻ đẹp, chiều sâu văn hóa, làm lệch chuẩn ngôn ngữ, ảnh hưởng đến tư duy của người trẻ… Rất nhiều vấn đề quan trọng, nhiều hệ lụy xảy ra với tiếng Việt đương đại. Điều này cũng tương tự ở các nước khác.

Ngôn ngữ là một thực thể tồn tại độc lập, vừa có tính vật chất, vừa có giá trị tinh thần sâu sắc. Qua từng giai đoạn, từng thời kỳ lịch sử, ngôn ngữ luôn có những chuyển biến, vận động. Ở góc độ từ vựng, có những từ mới ra đời, cũng có những từ bị mất đi.

Tiếng Việt thời kỳ @, thời kì 4.0 đang chịu nhiều ảnh hưởng, tương tác từ mạng xã hội. Song mặt trái của áp lực cũng là điều tích cực, cho thấy tiếng Việt luôn phát triển đầy sống động, gần gũi mang hơi thở cuộc sống. Các phương tiện vật chất, các hình thức kết nối mới mở ra các khả năng diễn đạt ngôn ngữ mới.

Chiều sâu văn hóa, vẻ đẹp mẫu mực của tiếng Việt vẫn được giữ gìn hàng ngày, qua giao tiếp, qua văn bản, qua các tác phẩm văn học nghệ thuật.

Mặt khác, cũng trong đời sống, tiếng Việt tiếp tục đồng hành cùng các tầng lớp, thế hệ, cộng đồng văn hóa. Những từ ngữ mới được ra đời. Những từ ngữ lệch chuẩn cũng dần dần được đào thải. Đó là quy luật bình thường của tồn tại.

Ngược dòng lịch sử, tiếng Việt đã chịu sự thử thách của cả ngàn năm Bắc thuộc. Tiếng Việt không chỉ đứng vững mà còn thêm nhiều hương sắc.

Gần một trăm năm Pháp thuộc, nền giáo dục thi cử Nho học lặng lẽ biến mất, nhưng tiếng Việt vẫn đơm hoa kết trái, mở ra những khả năng biểu đạt khác.

Những người trẻ, với học vấn cùng trải nghiệm đa văn hóa là chủ nhân của đời sống đương đại. Họ luôn khao khát được thể hiện bản thân và cũng biết cách để điều chỉnh chính mình, tạo nên giá trị mới cho cuộc sống.

Thế nên, bên cạnh những thông điệp cảnh báo, chúng ta cũng hãy mở lòng để đón nhận những điều khác, điều lạ mà ngôn ngữ đem lại. Đất đai, lãnh thổ là giới hạn. Văn hóa luôn được bồi đắp, giống như phù sa sau mùa nước lũ.