Toan tính của Ukraine khi mở chiến dịch tấn công táo bạo vào sâu trong đất Nga

Tổng thống Putin họp với các quan chức cấp cao ngày 7/8 để bàn về cuộc tấn công của Ukraine vào vùng biên giới của Nga. (Ảnh: Sputnik)

Sau 2 năm rưỡi Nga tiến hành chiến dịch quân sự ở Ukraine, đây là cuộc tấn công chưa từng thấy của quân Ukraine vào đất Nga. Tổng thống Putin nói trong cuộc họp tại Điện Kremlin rằng đây là “hành động khiêu khích lớn khác" của Kiev. Quyền thống đốc của khu vực này đã ban bố tình trạng khẩn cấp, cho biết tình hình "rất khó khăn".

Theo các nhà phân tích, cuộc tấn công Ukraine vào Vùng Kursk là bước đi táo bạo và trái ngược lối suy nghĩ thông thường.

Trong khi liên tục mất lãnh thổ ở Donetsk, Kiev quyết định điều lữ đoàn giàu kinh nghiệm tấn công vào lãnh thổ Nga, với mục tiêu rõ ràng là làm cho Nga mất mặt và ép Bộ Quốc phòng Nga phải điều quân từ mặt trận về bảo vệ trong nước.

Ông George Barros, chuyên gia tại Viện Nghiên cứu Chiến tranh ở Washington, đánh giá rằng Ukraine "đã đạt được mục đích gây bất ngờ và tận dụng sự thiếu chuẩn bị của Nga ở các vùng biên giới". Chiến thuật tương tự đã phát huy tác dụng vào tháng 9/2022, khi Kiev giành lại phần lớn vùng Kharkiv trong vòng 1 tuần.

Trung đoàn Nga được giao nhiệm vụ bảo vệ khu vực biên giới được cho là đã bỏ vị trí và hàng chục binh sĩ bị bắt làm tù binh.

Trong khi đó, một đoàn quân tiếp viện của Nga bị tấn công bằng tên lửa gần thị trấn Rylsk trong đêm 8/8. Dường như người Ukraine đã xâm nhập và điều khiển hệ thống camera giao thông trên đường cao tốc của Nga để theo dõi đoàn quân tiếp viện trước khi khai hoả tên lửa.

Blogger người Nga Aleksander Kots cho biết anh đã lái xe trên tuyến đường đó. "Tôi nhận thấy có những camera hoạt động khác thường dọc theo toàn bộ đường cao tốc. Chúng thực sự đang nhấp nháy", Kots cho biết.

Gặp phải ít kháng cự, và khi hệ thống thông tin liên lạc của Nga trong khu vực bị nhiễu vì tấn công điện tử, các lữ đoàn Ukraine tiến sâu hơn 20km vào Vùng Kursk chỉ trong vòng 2 ngày đầu tiên của chiến dịch.

Nhờ có thông tin tình báo tốt, lực lượng Ukraine có thể tiến sâu hơn nữa và vượt qua các tuyến phòng thủ của Nga. Đến ngày 9/8, chính quyền Nga đã mất quyền kiểm soát ít nhất 250 km2 lãnh thổ, CNN dẫn ước tính của một số phân tích độc lập cho biết.

Đó không phải là một vùng nông thôn trống trải. Khu vực mà Ukraine kiểm soát được có một trung tâm trung chuyển khí đốt tự nhiên gần biên giới, nơi Nga cung cấp khí đốt tự nhiên cho châu Âu.

Ngày 9/8, một kênh Telegram của quân đội Ukraine tuyên bố cơ sở này "đã thuộc quyền kiểm soát của Tiểu đoàn cơ giới số 99 thuộc Lữ đoàn cơ giới số 61", một trong những đơn vị nhiều kinh nghiệm tham gia cuộc tấn công. Một video cho thấy những người lính Ukraine đứng trước tòa nhà, nhưng tập đoàn khí đốt Gazprom của Nga cho biết đường ống vẫn đang hoạt động.

Chính quyền Rylsk cho biết hơn một nửa trong tổng số 15.000 dân của thành phố này đã sơ tán.

Ngày 10/8, có những dấu hiệu cho thấy máy bay không người lái Lancet của Nga đang bắt đầu làm suy yếu đội xe bọc thép của Ukraine.

Emil Kastehelmi, thành viên nhóm Black Bird ở Phần Lan chuyên dựa vào thông tin tình báo nguồn mở để theo dõi cuộc xung đột, cho rằng "thời gian không đứng về phía Ukraine, vì người Nga sẽ sớm tổ chức lại đội ngũ”.

Một tòa nhà ở thị trấn Sudzha bốc cháy sau cuộc tấn công của quân đội Ukraine vào Vùng Kursk, ngày 7/8. (Ảnh: Reuters)

Nhiều mục đích

Dù Ukraine có thể sẽ phải rút khỏi những vị trí thuận lợi mà họ chiếm được, nhưng các chuyên gia cho rằng chiến dịch này của Ukraine vẫn đạt được một số mục đích.

Theo ông George Barros, chiến dịch này làm lộ ra những điểm yếu của Nga.

Matthew Schmidt, một giảng viên về lập kế hoạch chiến lược và tác chiến tại một trường thuộc quân đội Mỹ, cho rằng việc Ukraine sử dụng vũ lực theo cách này là để “gây áp lực lên những người ra quyết định ở Mátxcơva", và có thể khiến một số quan chức trong số đó mất việc.

Chiến dịch tấn công vào Vùng Kursk cũng để chứng minh với các đồng minh của Ukraine rằng họ vẫn còn đủ năng lượng và khả năng để gây bất ngờ cho đối phương và khiến Mátxcơva mất mặt, vào thời điểm mà tình hình chiến trường rất ảm đạm với Kiev.

Blogger quân sự Nga Vladislav Shurygin cho rằng mục tiêu của Ukraine trong chiến dịch mới này là khiến Nga đối mặt với viễn cảnh chiến tranh ngày càng tốn kém (về mặt tài chính, danh tiếng và tổ chức) và giành quyền mặc cả lớn hơn khi phải ngồi xuống bàn đàm phán với Mátxcơva.

Ông Daniel Fried, chuyên gia công tác tại Hội đồng Đại Tây Dương, cho rằng bằng cách làm lộ thất bại về tình báo và điểm yếu của Nga ở khu vực biên giới, Ukraine muốn chứng minh khẳng định của Điện Kremlin rằng “sự kháng cự của Ukraine là vô ích” là không đúng thực tế.

Ván bài của Ukraine ở Vùng Kursk buộc Bộ Quốc phòng Nga phải chấp nhận một số lựa chọn khó khăn. Dường như lực lượng hiện có ở Kursk như Vệ binh quốc gia, Tổng cục An ninh Liên bang Nga và các lực lượng không chính quy không thể chống lại quân Ukraine.

Ông Barros cho rằng Nga có thể phải điều Nhóm phía Bắc mới thành lập đến Kursk, nhưng điều này có thể tạo ra lỗ hổng trong hệ thống phòng thủ ở những nơi khác dọc biên giới.

Ngoài ra, Nga có thể huy động lực lượng dự bị đáng kể cho chiến dịch quy mô lớn hơn, nhưng đó là lực lượng quan trọng đối với các hoạt động tấn công hiện tại của Nga bên trong Ukraine.

Ông Barros cho rằng Nga cũng có thể sử dụng sức mạnh trên không để tấn công lực lượng thiết giáp Ukraine ở Kursk.

Theo chuyên gia tại Viện Nghiên cứu Chiến tranh, tình hình hiện nay cho thấy Mátxcơva phụ thuộc rất nhiều vào các vùng biên giới để duy trì chiến dịch quân sự ở Ukraine.