Trạm sạc xe điện ở tầng hầm chung cư cần đảm bảo an toàn PCCC

Nỗi lo trạm sạc xe điện ở tầng hầm chung cư

Vụ cháy chung cư mini ở phố Khương Hạ đã để lại hậu quả đau lòng, khiến nhiều gia đình mất đi người thân. Nguyên nhân của vụ cháy đang được cơ quan chức năng làm rõ. Tuy nhiên dư luận cũng râm ran cho rằng, nguyên nhân cháy xuất phát từ việc xạc điện cho xe ở khu vực tầng để xe.

Từ những thông tin này, nhiều ý kiến chia sẻ tỏ rõ băn khoăn về các trạm sạc xe điện đang được bố trí ở các tầng hầm của chung cư thương mại, khu vực để nhiều phương tiện có chứa chất dễ bắt lửa như xăng, dầu…

Việc sử dụng các phương tiện động cơ đốt trong (sử dụng nhiên liệu xăng dầu) đã tác động tiêu cực tới môi trường, gây râ ô nhiễm khói bụi và tiếng ồn. Để giảm gánh nặng cho môi trường và sức khỏe cộng đồng, việc “xanh hóa” phương tiện giao thông để bảo vệ môi trường đang là xu thế không chỉ ở Việt Nam và cả các nước phát triển trên thế giới…

Công nghệ xe điện đang ngày càng thịnh hành ở nhiều nước, trong đó có Việt Nam. Nước ta đặt ra mục tiêu đến năm 2030 có 50% phương tiện là xe điện. Trước sự chuyển dịch này, tỷ lệ người dân, doanh nghiệp đặc biệt là học sinh, sinh viên có nhu cầu sử dụng và sử dụng xe điện (xe đạp điện, xe máy điện, ô tô điện...) đang có xu hướng tăng nhanh trên khắp cả nước, đặc biệt tại các đô thị lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và Đà Nẵng…

Trên thị trường hiện nay, xe điện sử dụng ắc quy (ắc quy chì Acid, ắc quy khô) và pin (gồm có pin axit chì, pin niken hiđrua kim loại, pin lithium - ion, pin Nickel - cadmium). Phổ biến vẫn là xe điện sử dụng loại pin lithium - ion. Việc sạc điện cho ắc quy, pin theo nguyên lý: nguồn điện xoay chiều 220V được chuyển sang một chiều qua bộ chuyển đổi điện và sạc điện cho ắc quy và pin.

Bên cạnh những tiện ích của loại phương tiện này, vấn đề an toàn phòng chống cháy nổ từ chính hệ thống xe điện cũng cần được cộng đồng, doanh nghiệp và cơ quan chức năng quan tâm đúng mức.

Nguyên nhân của cháy nổ xe điện đến từ nhiều nguyên nhân, trong đó có thể kể đến là hiện tượng phồng pin, nổ pin, chập cháy từ chính hệ thống điện của xe… hoặc cháy nổ đến từ hiện tượng đoản mảnh, ngắn mạch quá tải hệ thống điện 220v, do ngay từ đầu hệ thống điện không được quy hoạch, thiết kế có trạm sạc xe điện. Khi các thiết bị đồng thời cùng sử dụng, công suất sẽ tăng đột biến và dễ bị quá tải dẫn tới chập cháy.

Theo Cục Cảnh sát Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ (Bộ Công an), nguy cơ xe điện cháy cao hơn, còn một nguyên nhân quan trọng nữa, xuất phát từ quá tải khi sạc pin, dẫn đến chập cháy. Chẳng hạn với dây điện cỡ 2.5mm2 tiết diện thì có thể chịu tải tối đa 15A. Nếu nhiều xe điện cùng sạc chung đường dây một lúc, khiến cho tổng dòng tải lớn hơn 15A thì dễ có nguy cơ.

Phần lớn các chung cư hiện nay được xây dựng mà không có quy hoạch và tính toán, thiết kế cho việc sạc xe điện của cư dân. Vấn đề này càng trở nên nghiêm trọng tại những chung cư cũ, chung cư mini, nhà trọ... Trong khi, lượng người sử dụng xe điện lại ngày càng tăng, mọi người thường sạc cùng lúc khi trở về chung cư, nên càng dễ dẫn đến quá tải và chập cháy. Bởi vậy, việc lo lắng của cư dân đối với an toàn phòng chống cháy nổ từ các trạm sạc xe điện là hoàn toàn có cơ sở.

Nhiều vụ cháy gây thiệt hại lớn từ xe điện

Cũng theo Cục này cho biết, trong thời gian qua, trên thế giới và tại Việt Nam đã xảy ra nhiều vụ cháy xe điện, gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản.

Điển hình là vụ cháy xe điện tại thành phố New York (Mỹ) tháng 4/2023 làm 2 người chết và tháng 6/2023 làm 4 người chết; tính từ đầu năm tới tháng 8/2023 tại Mỹ có tới 13 người tử vong do cháy pin xe điện. Còn tại Việt Nam vụ cháy xe điện tại nhà dân ở khu phố Xuân Phú, phường Trung Sơn, TP Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hóa xảy ra ngày 12/7/2023, làm 2 người chết

Hiện trường vụ cháy đêm 12/7 tại phường Trung Sơn, TP Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hóa

Theo chuyên gia, Pin lithium-ion được dùng phổ biến cho các dòng xe máy, ô tô điện hiện nay, pin lithium-ion cháy là do phản ứng hóa học, dịch chuyển ion âm-dương bên trong cụm pin, nên không cần oxy vẫn cháy.

Một nghiên cứu tại Mỹ cho thấy, trên thế giới chưa có biện pháp nào để dập tắt hiệu quả đám cháy do Pin lithium -ion gây ra. Ngay cả khi đã dập được ngọn lửa ban đầu thì nguy cơ đám cháy bùng phát trở lại vẫn xảy ra.

Do đó, nếu xảy ra cháy sẽ rất khó dập tắt bằng những bình chữa cháy thông thường, nếu dùng nước để chữa cháy còn có thể gây nổ. Điều này khiến cơ quan phòng cháy chữa cháy của các quốc gia đang đau đầu nghiên cứu cách dập lửa cho xe điện.

Theo Cục Cảnh sát phòng cháy chữa cháy và cứu nạn cứu hộ (Bộ Công an), khi xảy ra cháy xe điện, pin hoặc ắc-quy sẽ sinh ra một nhiệt lượng rất cao so với các vụ cháy thông thường, việc dập tắt là rất khó.

Theo chuyên gia, cách duy nhất để khống chế một chiếc xe điện bị cháy là kiểm soát nguồn cháy, chờ kết thúc phản ứng hóa học mới hết cháy. Do đó, chỉ có cách li chiếc xe bị cháy đó ra bên ngoài. Nếu không di chuyển được chiếc xe điện đang cháy, phải di chuyển những vật dụng, đồ dùng xung quanh tránh bị cháy lan.

Đồng thời phải theo dõi thật kỹ ngay cả khi đám cháy không còn, vì nó có thể cháy lại nhiều lần, ngay cả sau khi lửa đã tắt một thời gian.

Trên thế giới đã có một số trường hợp, sau khi lửa tắt, xe điện được đưa về bãi tập kết phế thải mà 3 tuần sau bỗng cháy trở lại. Đó là do hiện tượng thoát nhiệt của pin lithium-ion, không cần tiếp xúc trực tiếp với tia lửa cũng có thể cháy nổ.

Theo ông Nguyễn Đỗ Tùng Dương – Chủ tịch Hiệp hội Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ Việt Nam cho biết, cho tới thời điểm này bộ GTVT mới ban hành 5 quy chuẩn về an toàn đối với xe máy điện, xe đạp điện …., nhiệt độ tỏa ra do cháy đối với: Xe đạp điện lên đến khoảng 1.000 độ C; xe máy điện là trên 1.000 độ C; còn ô tô điện là 2.000 độ C.

Cũng theo ông Dương, nếu xảy ra cháy đối với xe động cơ đốt trong, việc dập tắt đám cháy của lực lượng chuyên dụng chỉ mất 5 phút; nhưng với đám cháy do xe điện gây ra, kể cả các nước tiên tiến nhất trên thế giới cũng phải mất tối thiểu từ 1 giời tới 1 giờ 30 phút mới dập tắt được đám cháy.

So với dập tắt đám cháy của xe động cơ đốt trong, trên thế giới hiện nay cũng chưa có các công nghệ dập cháy chuyên dụng, để có thể dập tắt đám cháy hiệu quả đối với xe ô tô điện, đặc biệt là xe điện sử dụng pin như pin lithium-ion.

Ông Dương cho biết, hiện nay ở Việt Nam mới đang thử nghiệm bình chữa cháy với công nghệ bọc nguyên tử phân tử, bước đầu thấy có hiệu quả với dập tắt đám cháy pin của xe đạp điện, xe máy điện.

Đối với ô tô điện thì chưa dám khẳng định vì đặc thù pin lithium-ion trên ô tô điện là khối lượng khác, dung tích khác, vị trí của pin nằm dưới đáy, dưới gầm ô tô nên cách thức và hiệu quả cũng sẽ khác…

Chuyên gia đưa ra những khuyến cáo về phòng chống cháy nổ đối với xe điện như sạc điện ở nơi khô ráo thoáng mát, khi sạc trong phòng cần tránh nơi kín đảm bảo điều kiện thông thoáng gió. Khi sạc điện không để xe, ắc quy, pin, bộ sạc bên trên hoặc gần các vật dụng, hàng hóa dễ cháy, nổ gần nguồn lửa, nguồn nhiệt, thiết bị sinh lửa sinh nhiệt…

Đối với xe ô tô điện, sạc tại những trạm sạc xe điện dành cho ô tô đã được cấp phép theo quy định, hoặc sử dụng bộ sạc tại nhà bảo đảm an toàn PCCC theo hướng dẫn của nhà sản xuất.

Các trạm sạc điện phải được đặt tại nơi đã được quy hoạch thiết kế từ ban đầu, duy trì yêu cầu về giải pháp ngăn cháy, chống cháy lan đối với các khu vực xung quanh (cửa hàng kinh doanh xăng dầu, khu vực để xe...) và trang bị phương tiện về PCCC theo quy định…

Từ khuyến cáo của chuyên gia, để đảm bảo an toàn phòng chống cháy nổ đối với phương tiện xe điện, người dân, doanh nghiệp và người sử dụng phương tiện xe điện cần phải lưu ý không xạc điện qua đêm, sử dụng sản phẩm đảm bảo chất lượng, bố trí trạm xạc điện nơi thoáng gió và đặc biệt phải tuân thủ quy hoạch thiết kế công trình ngay từ ban đầu của tòa nhà, tránh tình trạng đấu nối chắp vá bổ sung trạm xạc xe điện khi không có trong thiết kế hoặc quy hoạch…. Mới có thể tránh được hiện tượng ngắn mạch, quá tải dễ gây chập cháy…