Gửi bình luận
Đánh giá này phù hợp với những gì Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã phát biểu tại Hội nghị thượng đỉnh Trung Quốc - GCC đầu tiên ở Riyadh vào tháng 12 năm ngoái, nơi ông Tập vạch ra 5 lĩnh vực ưu tiên của Bắc Kinh, bao gồm cả việc sử dụng đồng nhân dân tệ của Trung Quốc cho các giao dịch dầu khí.
Để những kế hoạch như vậy thành hiện thực, Trung Đông cần sự ổn định. Đó là lý do tại sao Bắc Kinh đang thúc đẩy hòa bình ở Trung Đông và “đó cũng là điều mà các nước Trung Đông mong muốn”, Giáo sư Fan lưu ý. Tuy nhiên, ông Fan cho biết vai trò của Trung Quốc trong thỏa thuận Saudi Arabia - Iran “không nên phóng đại”. Ông giải thích: “Thành công của Trung Quốc dựa trên thực tế là cả Iran và Saudi Arabia đều có mong muốn hòa hoãn mạnh mẽ và hai nước đã giải quyết hầu hết các vướng mắc trong việc nối lại quan hệ ngoại giao với sự giúp đỡ của Iraq và Oman”.
Mối quan tâm hàng đầu của Trung Quốc ở Trung Đông là hợp tác kinh tế và thương mại. Ảnh: Anadolu
Ông Fan nhấn mạnh rằng có một “sự khác biệt lớn” trong cách tiếp cận ngoại giao của Trung Quốc và Mỹ trong khu vực. Không đồng ý với quan điểm cho rằng Trung Quốc “sẽ lấp đầy khoảng trống mà Mỹ để lại ở Trung Đông”, ông Fan nêu quan điểm: “Trên thực tế, ảnh hưởng và sức hấp dẫn của Mỹ ở Trung Đông vẫn lớn hơn so với các quốc gia bên ngoài khác”.
Giáo sư Fan cũng nhấn mạnh sự cần thiết của các quốc gia Trung Đông để “đạt được quyền tự chủ chiến lược, đó là sự đảm bảo chính cho sự ổn định, hòa bình và phát triển lâu dài trong khu vực”. Ông nói thêm: “Trung Quốc hoan nghênh một Trung Đông như vậy vì đó là sự đảm bảo rằng hai bên có thể tăng cường hợp tác”.
Chất xúc tác cho sự thay đổi
Einar Tangen, một thành viên cao cấp tại Viện Taihe ở Bắc Kinh, cho biết Trung Quốc coi cách tiếp cận của Mỹ ở Trung Đông là “tiêu cực”, đặc biệt là do nhiều năm “can thiệp trực tiếp” và "gây hỗn loạn". “Những nỗ lực của Trung Quốc, như có thể thấy, không phải là đưa ra các điều khoản có lợi cho mình mà là nỗ lực khiến họ có thể nói chuyện với nhau, thay vì đối đầu”, chuyên gia Tangen nói.
"Mặc dù người ta nói nhiều về việc Trung Quốc 'lấp đầy khoảng trống' do Mỹ để lại, nhưng tổng thể và bản chất của sự can dự từ Trung Quốc không phải là sự thống trị kiểu thực dân của Mỹ, mà là xây dựng sự đồng thuận mang tính xây dựng”, ông Tangen nói thêm. Theo ông Tangen, suy nghĩ này dựa trên quan điểm của Bắc Kinh về Trung Đông “với tư cách là nhà cung cấp tài nguyên và thị trường thương mại”.
“Câu chuyện của Trung Quốc liên quan đến thực tế đa phương đang nổi lên là về sự trỗi dậy của Nam bán cầu. Đây không phải là việc chọn bên. Trung Quốc muốn trở thành chất xúc tác cho sự thay đổi. Sự khác biệt ở đây là những nhà môi giới như Mỹ luôn muốn có lợi ích”, ông Tangen nhấn mạnh.
Sami al-Arian, Giám đốc một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Istanbul, cũng cho rằng Trung Quốc đã giữ quan điểm “kiên định” về Palestine, trong khi duy trì tốt mối quan hệ với Israel, đặc biệt là về công nghệ và quốc phòng, kể từ những năm 1980.
Ông al-Arian nêu rõ việc Bắc Kinh thúc đẩy mối quan hệ tốt đẹp với người Palestine là vì họ đang “tìm cách khẳng định lập trường của mình trên khắp Trung Đông” và có một số mục tiêu khác: “Họ muốn thuyết phục Saudi Arabia rằng Trung Quốc là một đối tác đáng tin cậy" và đó sẽ là một thách thức trực tiếp đối với "quyền bá chủ của Mỹ trong khu vực”.
Sau thành công với Iran và các quốc gia vùng Vịnh khác, Trung Quốc muốn “thiết lập những thành công tiếp theo và tất nhiên, nếu có thể, họ sẽ tạo ra một bước đột phá về vấn đề Palestine”, ông al-Arian nói. Tuy nhiên, ông cho biết Mỹ sẽ “không ngồi yên” khi Trung Quốc tham gia vào các nỗ lực hòa bình hoặc đàm phán về vấn đề Palestine - Israel và "quan trọng hơn là Israel sẽ không quan tâm”.
