Trong khi đó, Jason Wang thuộc công ty tuyển dụng có trụ sở tại Bắc Kinh, người đã làm việc chủ yếu với các tổ chức công nghệ trong những năm gần đây, cho biết hiện tuyển dụng chủ yếu cho các công ty viễn thông được nhà nước hậu thuẫn. “Thời kỳ hoàng kim của việc tuyển dụng nhân sự của các công ty Internet đã kết thúc”, Wang nói.
Nỗi xấu hổ của gia đình
Ngày càng có nhiều sinh viên tốt nghiệp không thể đáp ứng được nhu cầu của thị trường việc làm. |
Ở Trung Quốc, việc thất nghiệp một thời gian sau khi tốt nghiệp thường là “điểm trừ” của sinh viên đối với các nhà tuyển dụng. Nhiều gia đình xem đó là một nỗi xấu hổ hơn là xui xẻo về kinh tế. Không ít sinh viên bị các công ty từ chối sau khi tốt nghiệp đại học. Vì vậy, dữ liệu chính thức cho thấy, để tránh khoảng trống dài trong đơn xin việc, sinh viên Trung Quốc đang nộp đơn nghiên cứu sau đại học nhiều hơn bao giờ hết.
Vicente Yu tốt nghiệp năm 2021, nhưng thất nghiệp kể từ khi bị đuổi việc tại một công ty truyền thông vào cuối năm ngoái. Khoản tiết kiệm của anh chỉ đủ để trang trải thêm một hoặc hai tháng tiền thuê nhà và các chi phí cơ bản ở thành phố Quảng Châu.
“Cha tôi nói rằng, tôi không bao giờ nên trở về nhà nữa. Ông ấy nói rằng nên nuôi một con chó thay vì tôi”, nam thanh niên 21 tuổi cho biết. Nam sinh vừa tốt nghiệp này đang phải vật lộn với chứng lo âu và khó ngủ.
Anh dành hàng đêm trên các nền tảng mạng xã hội và tìm thấy những người trẻ khác có hoàn cảnh tương tự. “Tôi tìm thấy cả những người giống tôi. Họ cũng là những người không thể tìm được việc làm. Điều đó khiến tôi được an ủi phần nào”, Yu bày tỏ.
Những thách thức trong tìm kiếm việc làm đối với sinh viên mới tốt nghiệp đại học đã xuất hiện dai dẳng kể từ đầu những năm 2000, khi Trung Quốc mở rộng tuyển sinh đại học. Vấn đề dần tồi tệ hơn trong những năm qua, mặc dù chính phủ đã đưa ra nhiều biện pháp.
Một số chuyên gia về nhân lực cho biết, điểm mấu chốt của vấn đề là ngày càng có nhiều sinh viên Trung Quốc tốt nghiệp không thể đáp ứng được nhu cầu của thị trường việc làm. Các chuyên gia cho rằng, đã có sự không phù hợp giữa kỳ vọng của sinh viên và thực tế thị trường.
Những chuyên gia này nhận định, sự không phù hợp của thị trường việc làm phản ánh thực tế là hệ thống giáo dục của Trung Quốc đã tụt hậu so với quá trình chuyển đổi công nghiệp của đất nước.
Zhang Chenggang - chuyên gia thị trường việc làm tại Trường Đại học Kinh tế Thủ đô ở Bắc Kinh - cho biết, các trường đại học Trung Quốc tập trung vào việc trau dồi giáo dục có mục đích chung. Phương pháp đó vốn không thể đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của các công ty về chuyên môn đặc biệt. Xiong Bingqi - Chủ tịch Viện Nghiên cứu Giáo dục Thế kỷ 21 có trụ sở tại Bắc Kinh - cho biết, vấn đề lớn nhất đối với hệ thống giáo dục đại học của Trung Quốc là sự mất kết nối với nhu cầu xã hội.
Vào tháng 8/2021, Hội đồng Nhà nước đã ban hành một kế hoạch phát triển thị trường việc làm. Kế hoạch yêu cầu các trường đại học cải thiện việc thiết lập kỷ luật học tập để đáp ứng tốt hơn nhu cầu của thị trường.
Song, theo ông Zhang, thực tế, các trường đại học do dự trong việc thực hiện những thay đổi lớn do lo ngại về chi phí lớn và rủi ro tiềm ẩn. Các chuyên gia từ lâu đã kêu gọi Trung Quốc thúc đẩy giáo dục nghề nghiệp để cải thiện cơ cấu nguồn cung nhân tài.
Vào tháng 9/2020, chín cơ quan trung ương, do Bộ Giáo dục đứng đầu, đã ban hành hướng dẫn với mục tiêu mở rộng tỷ lệ tuyển sinh trường nghề và thiết lập hệ thống giáo dục đại học cho dạy nghề. Song, đối với nhiều gia đình Trung Quốc, trường dạy nghề không được coi là một lựa chọn đầy hứa hẹn. Những trường như vậy từ lâu đã bị chế giễu là “cấp thấp và chất lượng thấp”, cũng như thua kém các trường đại học chính quy.
Chu Zhaohui - nhà nghiên cứu tại Học viện Khoa học Giáo dục Trung Quốc - cho biết, để thay đổi suy nghĩ đó, các tiêu chuẩn đánh giá giáo dục nên được đa dạng hóa. Một trong những mục tiêu quan trọng của hệ thống giáo dục nghề nghiệp hiện đại là đào tạo nhân tài phù hợp với sự phát triển xã hội kiểu mẫu.
Điều đó đòi hỏi phải thiết lập một hệ thống giá trị xã hội tôn trọng sự bình đẳng của tất cả mọi người. Các chuyên gia cho biết, điều quan trọng đối với Trung Quốc là thúc đẩy nâng cấp cơ cấu công nghiệp, phát triển kinh tế khu vực và tạo ra một vòng quay giáo dục và phát triển kinh tế có đạo đức.