Đến khu vực mục tiêu, tên lửa sẽ bật đầu dò tìm kiếm radar chủ động. Nó liên tục so sánh hình ảnh radar nó thu thập được với hình ảnh mục tiêu được tải trong bộ nhớ trước khi phóng. Ngay khi phát hiện sự trùng khớp, tên lửa cơ động để tấn công mục tiêu với sai số khoảng 10m.
Để đánh chặn mục tiêu thành công, hệ thống phòng không phải tính toán tọa độ của điểm đánh chặn trong không phận nơi mục tiêu và tên lửa đánh chặn sẽ bay đến cùng lúc. Khả năng tăng tốc của tên lửa đánh chặn, tốc độ tên lửa mục tiêu và phạm vi phát hiện mục tiêu của radar là rất quan trọng để đánh chặn thành công.
Trong mọi trường hợp, điểm ngắm đều ở phía trước vị trí hiện tại dọc theo quỹ đạo của tên lửa mục tiêu (bắn đón). “Nếu khoảng cách phát hiện mục tiêu ngắn và tốc độ mục tiêu rất cao, như trường hợp đánh chặn Kinzhal, thì có thể không có điểm ngắm nào khả thi”, ông Thakur nhận định.
Theo viên cựu phi công tiêm kích Ấn Độ, trong trường hợp phát hiện rất sớm, có thể tính toán điểm ngắm nhưng điểm này phải dựa trên quỹ đạo hiện tại của tên lửa mục tiêu. Nếu tên lửa mục tiêu thay đổi quỹ đạo liên tục, điểm ngắm sẽ phải được tính toán lại “liên miên”.
Khi tiếp cận tên lửa mục tiêu, quán tính của tên lửa đánh chặn sẽ loại trừ khả năng theo dõi mục tiêu chính xác. “Việc đánh chặn một tên lửa siêu thanh đang cơ động trong giai đoạn cuối của nó là gần như không thể với tình trạng công nghệ hiện nay”, ông Thakur kết luận.
Vậy phải chăng Kinzhal không thể bị đánh chặn? Theo sỹ quan không quân IAF, về lý thuyết, vẫn tồn tại khả năng đánh chặn Kinzhal ngay sau khi nó được giải phóng khỏi tiêm kích MiG-31K, lúc tên lửa này đang leo lên ranh giới tầng bình lưu theo đường thẳng, tức là không cơ động.
Tuy nhiên, điều đó đòi hỏi hệ thống phòng không, trong trường hợp này là Patriot, phải được đặt rất gần điểm phóng Kinzhal. Xét rằng Kinzhal có tầm bắn 2.000 km, khả năng một khẩu đội Patriot nằm trong phạm vi 30 km (tầm bắn của tên lửa đánh chặn PAC-3 của Patriot) tính từ điểm phóng Kinzhal bị loại trừ.
Ngoài ra, theo ông Thakur, Ukraine chưa bao giờ đưa ra bất kỳ bằng chứng cụ thể, đáng tin cậy nào về việc bắn hạ Kinzhal.
Ukraine trưng bày các bộ phận của tên lửa Kh-47M2 Kinzhal của Nga, được nói là bị bắn hạ hôm 16/5/2023. Nguồn: Reuters.
Không phải “vũ khí thần kỳ”
Cuộc chiến tranh Nga-Ukraine là cơ hội để thế giới lần đầu tiên chứng kiến tên lửa đạn đạo tốc độ cao phóng từ trên không Kh-47M2 Kinzhal của Nga được sử dụng. Giới quân sự thế giới đã theo sát cuộc chiến để đánh giá các loại công nghệ quân sự được các bên đem ra chiến trường.
Các nhà phân tích Trung Quốc gọi Kinzhal là một công nghệ lỗi thời thời Chiến tranh lạnh, và hiệu quả của loại tên lửa siêu thanh trong chiến tranh cho thấy đây không phải là vũ khí "thần kỳ", theo EA Times. Tên lửa Kinzhal được cho là có tốc độ nhanh đến mức áp suất không khí phía trước quả đạn tạo thành đám mây plasma khi nó di chuyển, hấp thụ sóng vô tuyến. Điều này khiến các hệ thống radar rất khó phát hiện.
Ngoài ra, Nga còn tuyên bố rằng Kinzhal có thể điều khiển để bay đến mục tiêu đã định, không giống như các tên lửa siêu thanh khác. Kinzhal là một tên lửa đạn đạo, loại tên lửa bay theo một quỹ đạo cố định, được xác định bởi vận tốc ban đầu, góc phóng và trọng lực. Tuy nhiên, Kinzhal khác với các tên lửa đạn đạo truyền thống là có thể được điều khiển để thay đổi quỹ đạo bay trong quá trình bay, theo tuyên bố của người Nga.
Đó là lý do tại sao Kinzhal đã ở gần mục tiêu khi hệ thống radar trên mặt đất phát hiện ra chúng. Kinzhal có thể được phóng từ tiêm kích MiG-31K, tức là có thể phóng từ mọi hướng.
Tên lửa Kinzhal (tiếng Nga có nghĩa là “dao găm”) lần đầu tiên được sử dụng trên chiến trường Ukraine vào tháng 3/2022. Hồi năm 2018, tổng thống Nga Vladimir Putin giới thiệu tên lửa Kinzhal: “Tên lửa bay với tốc độ siêu thanh, nhanh gấp 10 lần tốc độ âm thanh, có thể thay đổi hướng bay ở tất cả các giai đoạn trong quỹ đạo bay cho phép nó vượt qua tất cả các hệ thống phòng không hiện có”.
Các chuyên gia phương Tây bác bỏ tuyên bố này, cho rằng ông Putin phóng đại, rằng nó chẳng qua là một tên lửa đạn đạo phóng từ trên không. Các chuyên gia Trung Quốc cho rằng rằng cả lực lượng Nga và Ukraine đều có dấu hiệu mệt mỏi và các biện pháp trừng phạt kinh tế của phương Tây đã bắt đầu mang lại kết quả.
Cuộc chiến kéo dài đã ảnh hưởng đến việc sử dụng tên lửa Kinzhal trong chiến đấu vì chúng được sản xuất với số lượng nhỏ. Sự căng thẳng về kinh tế, khi chiến tranh bước sang năm thứ ba, có nghĩa là sẽ chỉ còn lại rất ít vũ khí này trong kho.
Một bài phân tích trên tạp chí quốc phòng của Trung Quốc dẫn lời chuyên gia nói rằng “không coi tên lửa siêu thanh là vũ khí kỳ diệu có thể thay đổi cục diện cuộc chiến”. Ngoài ra, rất khó để các máy bay Nga “phóng đủ số Kinzhal để đạt được hiệu quả trên quy mô lớn”.
Kinzhal phóng từ trên không mang lại lợi thế về tầm bắn, khả năng triển khai và tính linh hoạt cao. Tuy nhiên, các chuyên gia Trung Quốc cho rằng tên lửa siêu thanh phóng từ trên không phụ thuộc rất nhiều vào hệ thống định vị vệ tinh để dẫn đường cho tên lửa trong thời gian thực. Điều này có thể khiến Nga gặp bất lợi khi hệ thống định vị vệ tinh GLONASS của nước này đang trong tình trạng độ tin cậy không cao và việc không đủ số lượng vệ tinh trên quỹ đạo làm giảm “độ chính xác của việc định hướng”.