Ngoài thấu hiểu bản thân, còn lý do nào khác khiến Vừng quyết định gap year không?
Trước khi bắt đầu gap year vào năm nay, mình đã làm một video đăng tải lên YouTube để giải thích xem tại sao mình lại quyết định như vậy. Và trong 3 mục tiêu mà bản thân đã đặt ra: (1) Tìm kiếm sự nghiệp hạnh phúc của mình là gì; (2) Được theo đuổi đam mê sáng tạo nội dung và đóng góp vào việc sáng tạo nội dung ở 1 công ty lớn hơn; (3) Tự kiếm thêm thu nhập cho bản thân và có thể đóng góp lại một phần thu nhập cho hoạt động xã hội. Vậy nên khi có cơ hội, mình ngay lập tức thực hiện dự định thành lập một quỹ học bổng Vừng Education Scholarship.
Vừng và quỹ học bổng mang tên "Vừng"
Được truyền cảm hứng từ sự biết ơn với các cơ hội học bổng mà Lê Nam Thuận An (Vừng) từng nhận được trong suốt hành trình đi học, Học bổng Giáo dục Vừng (Vừng Education Scholarship) ra đời và trao lần đầu năm 2023 với mục tiêu khuyến khích các bạn trẻ Việt Nam hành động và theo đuổi những ước mơ của riêng mình thông qua các hoạt động phát triển bản thân và phát triển sự nghiệp.
Ở bên trên, Vừng nói rằng thành lập một quỹ học bổng mang tên mình là mục tiêu lớn nhất trong hành trình gap year của mình. Vậy thì động lực nào để bạn phát triển "Học bổng Giáo dục Vừng" nhỉ?
"30 năm đầu đời, hãy tập trung vào việc học hỏi; 30 năm tiếp theo, hãy tập trung vào việc kiếm tiền; và 30 năm còn lại của cuộc đời, nếu bạn đã được may mắn đặc biệt, hãy tập trung vào việc trả lại. Học hỏi, Kiếm sống, và Trả ơn - đó là phương châm sống của tôi".
Mình đã nghe lời trích dẫn này trực tiếp từ bài phát biểu của ông Davis tại trường cấp 3 của ở Nhật Bản khi mới 15 tuổi vào ngày khai giảng đầu tiên tại trường. Shelby M.C. Davis là một doanh nhân và nhà thiện nguyện người Mỹ, người sáng lập Quỹ Học Bổng Davis, và là nhà tài trợ chủ chốt của United World College và Đại học Cornell.
Được truyền cảm hứng từ Davis với sự biết ơn vô tận đối với các học bổng mà bản thân đã nhận trong đời, cũng như suy nghĩ rằng mình không thực sự phải đợi đến một độ tuổi nhất định để "trả ơn", mình đã tạo ra quỹ học bổng ngay từ năm đầu tiên khi bản thân có thể.
Còn về vấn đề tài chính của "Học bổng Giáo dục Vừng" thì sao?
Chọn lọc từ hơn 1.000 đơn đăng ký, người giành được "Học bổng Giáo dục Vừng" sẽ nhận được khoản hỗ trợ tài chính trị giá 1.000 USD (hơn 24 triệu đồng). Trong năm đầu tiên thực hiện, toàn bộ số tiền của quỹ học bổng này được trích ra từ thu nhập của chính bản thân mình.
Từ hơn 1.000 đơn đăng ký ứng tuyển vào quỹ học bổng này, Vừng và team đã làm thế nào để rút ngắn số lượng người đăng ký và chọn lọc ra được những ứng viên phù hợp nhất.
Bọn mình có 2 vòng tuyển chọn là: vòng đơn và vòng phỏng vấn. Chính xác năm nay team đã nhận được 1019 đơn. Mất hơn một tuần làm việc không ngừng nghỉ của các thành viên trong Ban điều hành Học bổng, cùng 3 vị giám khảo đồng hành xuyên suốt trong quá trình diễn ra vòng tuyển chọn là chị Khánh Vy (MC, Content Creator), chị Ruby Nguyễn (Founder/CEO của Curieous) và anh Vũ Anh Duy (Giám đốc Vận hành của Funding Societies Vietnam), cuối cùng chúng mình đã chọn ra được 9 ứng viên xuất sắc nhất bước vào vòng phỏng vấn.
Trong vòng phỏng vấn, sẽ có ít nhất 2 giám khảo mỗi lượt để phỏng vấn từng ứng viên. Bọn mình sẽ có criteria (tiêu chí) chấm điểm như sau: (1) Sự đam mê và tâm huyết; (2) Tác động và đóng góp; (3) Nhu cầu về tài chính; (4) Chất lượng của bài làm.
Từ 4 tiêu chí đó cộng thêm với màn thể hiện trong vòng phỏng vấn của thí sinh, chúng mình sẽ lựa chọn ra người có điểm cao nhất để giành học bổng Vừng năm 2023.
Sau cùng, dự án nào đã giành chiến thắng "Vừng Education Scholarship" năm nay?
Khang A Tủa (28 tuổi) với dự án Ná Nả chính là người giành được "Vừng Education Scholarship" năm 2023. Ná Nả (trong tiếng Mông có nghĩa là "Mẹ ơi") là dự án cộng đồng giúp người H’Mông tự chủ kinh tế qua nông nghiệp bền vững. Đúng với chủ trương "mùa gì mua nấy", mục tiêu của Tủa qua Ná Nả là tạo được nguồn thu nhập bền vững cho người nông dân và nâng cao năng lực tự chủ kinh tế cho phụ nữ địa phương.
Bạn thấy điều khác biệt gì ở Khang A Tủa và dự án Ná Nả?
Khi mình đọc đơn và tham gia phỏng vấn Khang A Tủa, thì bạn có chia sẻ rất nhiều về khó khăn trong tuổi thơ và bạn đã vượt qua những biến cố đó như thế nào. Để đánh giá về Khang A Tủa và Ná Nả, mình thấy bạn có định hướng rõ ràng cho dự án, có cộng đồng và một sự kết nối sâu sắc với cộng đồng. Đây chính là yếu tố đặc biệt ở Tủa.
Vừng chụp ảnh cùng bạn Khang A Tủa
Theo tìm hiểu thì ở Việt Nam chưa có, hoặc nếu có thì rất ít những cá nhân tự phát triển một quỹ học bổng của riêng mình. Là một người "tiên phong", có bao giờ Vừng vấp phải khó khăn?
Chắc chắn là với các kế hoạch được thực hiện lần đầu thì mình gặp rất nhiều khó khăn. Đầu tiên đó chính là việc xây dựng đội ngũ để tìm kiếm và chọn lựa ra người xứng đáng nhất nhận được học bổng này. Vì là năm đầu tiên "Học bổng Giáo dục Vừng" được thành lập và đi vào hoạt động, nên nếu chỉ làm đơn lẻ thì mình sẽ không thể kham nổi. May mắn là mình đã có thể kết nối với các anh chị khá có tiếng trong việc giành học bổng. Có thêm góc nhìn của của anh chị "tiền bối" đi trước sẽ giúp mình có thêm góc nhìn đa chiều hơn để xây dựng quỹ học bổng này.
Hơn nữa, vì năm đầu đi vào hoạt động, nên mình và Ban điều hành Học bổng không dự tính được số lượng hồ sơ apply là bao nhiêu. Bọn mình lúc đầu ước tính cùng lắm là 100 đơn, nhưng số lượng ứng tuyển thực tế đã bị "vỡ kế hoạch" hơn nhiều (hơn 1000 đơn ứng tuyển thực tế so với 100 đơn dự tính ban đầu). Để giải quyết vấn đề này, ngay trong đêm, mình đã huy động sự hỗ trợ của các bạn trong team, cũng như phân chia một bảng criteria chấm điểm để mọi người thống nhất và nắm rõ trong mọi buổi phỏng vấn.
Tính đến thời điểm hiện tại, chương trình Học bổng Giáo dục Vừng có thể nói là đã tương đối thành công. Tuy nhiên, trong trường hợp nó không thành công thì sao? Vừng có sợ bị người khác nói mục đích của Vừng khi tạo ra quỹ học bổng này chỉ là đánh bóng tên tuổi, PR bản thân?
Mình luôn biết rõ mục tiêu của bản thân trong từng quyết định. Ví dụ như với kênh YouTube, chủ đích của mình khi tạo dựng là chia sẻ với gia đình về cuộc sống của bản thân khi ở nước ngoài. Vậy nên, mình đã đặt tên kênh YouTube là "Vừng" - tên gọi ở nhà của mình. Tuy nhiên, kênh YouTube đó "trộm vía" lại được nhiều bạn trẻ biết đến và yêu thích, nên dần dà mình mới quyết định mở rộng và phát triển nó hơn nữa. Tương tự với chương trình Học bổng Giáo dục Vừng, mình biết rõ lý do tại sao mình lại muốn phát triển nó từ rất lâu rồi.
Khi làm những công việc trên social media (mạng xã hội) thì sẽ luôn có nhiều luồng ý kiến trái chiều khác nhau. Sẽ có những người yêu thích nội dung mình tạo ra, nhưng cũng có người còn chưa tìm thấy được sự đồng cảm với mình. Tuy nhiên, điều mình quan tâm nhất là những nội dung mà bản thân tạo ra mang lại điều gì cho cộng đồng, chứ mình không quan tâm quá nhiều đến những hiệu ứng phụ xung quanh.
Có buồn không khi có những luồng quan điểm trái với bản thân mình thì tất nhiên là có chứ, nhưng mình sẽ lấy năng lượng từ việc biết rõ chủ đích của bản thân và nhìn mọi thứ theo cách tích cực.
Ở phần trên mình thấy bạn nhắc nhiều đến MC Khánh Vy, vậy thì bạn nghĩ sao nếu bản thân bị đem ra so sánh với Khánh Vy rằng tạo quỹ học bổng này ra để "vượt mặt" sự nổi tiếng của nữ MC nhà đài?
Chị Khánh Vy là một người đi trước trong mảng truyền thông và có nhiều kinh nghiệm hơn mình rất nhiều. Chị cũng là 1 trong 3 vị giám khảo đã giúp mình lựa chọn nhân vật nhận học bổng năm nay.
Thậm chí mình đã học được rất nhiều từ hành trình của chị Khánh Vy, phong cách làm việc chuyên nghiệp và sự tận tâm của chị trong công việc. Mình thấy cả mình và chị đều có con đường riêng, nên kể cả khi so sánh thì mình cũng nhận thấy được những điểm chị Khánh Vy làm tốt và mình có thể học hỏi theo, nên mình không cảm thấy có gì tiêu cực khi mọi người so sánh.
Dự định trong tương lai của bạn là gì?
Trong năm tới, mình dự kiến sẽ tiếp tục theo học năm 3 tại Đại học Cornell ngành khoa học thông tin, và tham gia thêm nhiều hoạt động ngoại khóa ở trường như là CLB Khởi nghiệp, CLB Thiết kế công nghệ sáng tạo, và thử sức mình apply thực tập tại Mỹ. Với các sinh viên quốc tế, tỷ lệ chọi của các chương trình thực tập khá là cạnh tranh, nên kỳ học đầu tiên thì mình dự tính apply khoảng 100 chương trình khác nhau!
Với Học bổng Giáo dục Vừng, mình vẫn không khỏi bất ngờ vì năm đầu hoạt động của học bổng đã có tới 1019 bạn tham gia đăng ký, và mỗi bài làm chất lượng của các bạn đều là nguồn động lực để mình có thể xây dựng một chương trình học bổng chất lượng hơn vào năm sau. Mình mong muốn có thể mở rộng cơ cấu giải thưởng của học bổng, hoặc có thể hỗ trợ nhiều dự án apply tới học bổng hơn vào năm sau!
Cảm ơn Vừng về buổi chia sẻ này!