Nỗ lực giải quyết mối đe dọa
Trận động đất ngày 6-2 phá hủy 100.000 tòa nhà ở 11 thành phố tại Thổ Nhĩ Kỳ, trong đó có Hatay. Hơn 200.000 ngôi nhà khác bị hư hại nặng nề.
Liên Hiệp Quốc ước tính trận động đất, cùng với trận động đất nhỏ hơn hai tuần sau đó, để lại khoảng 116 - 210 triệu tấn đống đổ nát. Lượng rác thải này có thể bao phủ một khu vực có diện tích gần gấp đôi của khu Manhattan của TP New York - Mỹ.
Công nhân vẫn đang phá hủy các tòa nhà bị hư hại và loại bỏ các mảnh vụn. Họ thường không đeo khẩu trang hoặc đồ bảo hộ. Đôi lúc họ cũng không tìm cách ngăn bụi phát tán, chẳng hạn như phun nước.
Những cảnh báo của nhiều tổ chức như Liên minh Kỹ sư và Kiến trúc sư Thổ Nhĩ Kỳ về những rủi ro sức khỏe cộng đồng do hoạt động phá hủy bừa bãi, loại bỏ mảnh vụn và xử lý chất thải sau trận động đất bị phớt lờ.
Đáp lại những cảnh báo này, vào tháng 6, ông Mehmet Emin Birpinar (Thứ trưởng Bộ Môi trường, Đô thị hóa và Biến đổi Khí hậu Thổ Nhĩ Kỳ thời điểm đó) khẳng định trên mạng xã hội rằng không có amiăng trong không khí.
Theo các chuyên gia y tế, hàng ngàn trẻ em ở vùng động đất có nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi khi bước sang tuổi ba mươi. Ảnh: DW
Thế nhưng, kết quả phân tích 45 mẫu từ sáu khu dân cư khác nhau ở Hatay mâu thuẫn với tuyên bố trên. DW cho biết 16 mẫu được lấy ngẫu nhiên (bao gồm cả bụi thu thập từ phần đỉnh lều của những người mất nhà cửa do động đất, cũng như từ lá, trái cây, đất và đống đổ nát) có chứa amiăng.
Ở Gaziantep, cách Hatay 200 km, DW đã lấy mẫu bụi từ nóc chiếc xe mà họ thuê. Mẫu xét nghiệm dương tính với amiăng. Các chuyên gia nói với DW rằng điều này cho thấy vật liệu dạng sợi này có thể bám vào các phương tiện và di chuyển quãng đường dài như thế nào.
Cậu bé Limar Yunusoglu, 15 tuổi, kể rằng anh trai đang bị bệnh. Yunusoglu nói: "Anh trai bị bệnh vì bụi. Gia đinh em đưa anh ấy đến bệnh viện và họ cho anh ấy thở oxy".
Cách bờ biển khoảng 50 km, một người buôn bán than thở bụi cũng khiến anh và gia đình đổ bệnh. Trong đống đổ nát cạnh cửa hàng của anh, có rất nhiều rác thải, từ hàng điện tử đến vật liệu cách nhiệt, được cho là có chứa amiăng.
Bác sĩ Karadag nói: "Những tuyên bố cho rằng người dân không bị ảnh hưởng chỉ nhằm che đậy vấn đề".
Hiện tại, các tổ chức xã hội tại Thổ Nhĩ Kỳ nỗ lực ngăn chặn mối lo về amiăng. Hồi tháng 4, Đoàn Luật sư Hatay cùng các tổ chức môi trường và y tế đã đệ đơn kiện yêu cầu tạm dừng hoạt động phá dỡ trên địa bàn thành phố nhưng vụ việc vẫn đang chờ giải quyết sau 5 tháng.
Kỹ sư môi trường Utku Firat cho biết mối nguy hiểm có thể được giảm thiểu bằng cách loại bỏ vật liệu amiăng trước khi các tòa nhà bị phá hủy. Ông Firat nói thêm: "Các công ty phá dỡ không những không xử lý được, mà những chiếc xe tải chở đống đổ nát còn không che chắn bằng bạt".