(GDTĐ) - Câu kỷ tử, tên khác là kỷ tử, khởi tử. Vị thuốc là quả kỷ tử chín phơi hoặc sấy khô. Tên khoa học là Lycium sinense Mill., thuộc họ Cà.
Theo Đông y, câu kỷ tử vị ngọt, tính bình, có tác dụng tư bổ can thận, nhuận phế, minh mục (sáng mắt); thường dùng để chữa can thận âm suy, lưng gối yếu mỏi, đầu choáng mắt hoa, ho khan, mắt nhìn không rõ, di tinh, vô sinh... Ngoài quả chín, lá và rễ của cây câu kỷ tử cũng có thể sử dụng làm thuốc.
Kết quả nghiên cứu hiện đại cho thấy, câu kỷ tử có tác dụng tăng cường miễn dịch, xúc tiến quá trình tạo máu, giảm mỡ máu, chống tích đọng mỡ ở tế bào gan, chống ô-xy hóa và kiềm chế quá trình lão suy.
Món ăn bài thuốc từ câu kỷ tử hỗ trợ giảm đau lưng mỏi gối:
Rượu kỷ tử: Câu kỷ tử 120g, rượu (35-40 độ) 1000ml; kỷ tử rửa sạch, cho vào bình rượu, ngâm trong 7-14 ngày, rồi lọc lấy rượu; ngày uống 2 lần (sáng - tối), mỗi lần 15-20ml.
Công dụng: Bổ huyết, thính tai, sáng mắt, kiềm chế lão suy; dùng cho người đau lưng, mỏi gối, hoa mắt, chóng mặt, thị lực kém, mất ngủ.
Cháo câu kỷ tử cật dê: Câu kỷ tử 60g, gạo tẻ 150g, cật dê 1đôi.
Cách làm: Cật dê rửa sạch, bỏ màng gân, thái miếng, cho vào với câu kỷ tử và gạo tẻ, cho nước vừa phải, đun nhỏ lửa ninh nhừ thành cháo, chia bữa ra mà ăn, trước khi ăn có thể cho hành, gừng, muối, gia vị. Ăn thường xuyên.
Công dụng: Dùng để chữa các bệnh thận hư hoặc lưng đau gối mỏi do tuổi cao, đau gót, đau chân...
Câu kỷ tử hấp não: Câu kỷ tử 50g, óc dê 1 bộ.
Cách làm: Óc dê rửa sạch, bỏ chung với câu kỷ tử vào liễn sứ, cho óc dê nước vừa phải, gia thêm hành, gừng, rượu, gia vị vừa đủ, hầm cách thủy cho chín.
Công dụng: Dùng để chữa gan thận bị hư tổn, tinh huyết thiếu dẫn tới các chứng đau lưng mỏi gối, phiền nhiệt đau đầu, ù tai.
Câu kỷ kê (kỷ tử hấp gà): Câu kỷ tử 30g, gà mái 1 con.
Cách làm: Gà làm sạch sẽ, chần nước sôi cho thấu, vớt ra để ráo nước, cho câu kỷ tử vào trong bụng gà, bỏ vào vỉ hấp (quay bụng gà lên trên), gia thêm gừng tươi, rượu, gia vị, hạt tiêu vừa đủ, hấp chín. Uống thang, ăn thịt gà.
Công dụng: Bổ can thận. Dùng cho người đầu váng, mắt hoa, ngủ mơ, hay quên, lưng đau gối mỏi, di tinh ...
Câu kỷ chưng đản (kỷ tử hấp trứng): Câu kỷ tử 15g, trứng gà tươi 2 quả.
Cách làm: Đập trứng gà vào bát đánh tan. Câu kỷ tử ngâm nước sôi cho nở, đổ trứng vào cùng kỷ tử, gia vị vừa đủ, hấp trong nước sôi to lửa khoảng 10-15 phút cho chín.
Công dụng: Dùng cho người huyết hư, nhìn mọi vật bị nhoè, mệt mỏi khi lao động, đau lưng mỏi gối, chóng mặt, đau đầu.