Vững vàng đi qua những chặng đường đầy nước mắt và nụ cười, cô Diệp Thu chọn dừng lại đủ lâu bên những đứa trẻ đặc biệt.

Gắn bó với trẻ có nhu cầu đặc biệt suốt tám năm qua, cô Diệp Thị Thu (30 tuổi), tốt nghiệp chuyên ngành Giáo dục đặc biệt, Trường Cao Đẳng Sư Phạm Trung ương TPHCM vẫn nhớ rõ những ngày đầu tập tễnh vào nghề, với đầy sự tò mò và thương mến dành cho trẻ thơ.
Trước khi chính thức bước vào môi trường chuyên sâu, cô đã dành nhiều năm thực tập tại các trường chuyên biệt, tham gia câu lạc bộ hỗ trợ trẻ em, làm tình nguyện ở mái ấm và các lớp kỹ năng cho trẻ yếu thế.
Hiện cô là giáo viên giáo dục đặc biệt, can thiệp cá nhân cho trẻ chậm nói, chậm phát triển trí tuệ, tự kỷ, tăng động… tại Trung tâm Hỗ trợ Phát triển Giáo dục Hòa nhập Thiên Thần (phường An Hội Đông, TPHCM).
"Những trải nghiệm đa dạng ấy giúp tôi xây dựng nền tảng vững chắc về sự thấu cảm, kỹ năng thực hành và thái độ nghề nghiệp, đồng thời nuôi dưỡng mong muốn gắn bó lâu dài với lĩnh vực giáo dục đặc biệt trước khi chính thức bước vào làm việc tại trung tâm", cô Thu nói.
Ban đầu, cô Thu đến với nghề bằng sự tò mò và tình yêu trẻ thơ, sau dần, cô thấu hiểu rằng, Giáo dục đặc biệt là một hành trình dài của sự kiên nhẫn và niềm tin.
Những ánh mắt chưa biết nhìn vào người đối diện, tiếng gọi “cô ơi” còn đứt đoạn, hay khoảnh khắc một đứa trẻ lần đầu tự cầm muỗng ăn… tất cả đều là những nấc thang cố gắng của trẻ nhỏ, nhưng khiến trái tim người giáo viên đặc biệt rung lên từng nhịp.

Cô Thu chia sẻ, đây đều là những "trái ngọt" phải đánh đổi bằng rất nhiều thời gian, nỗ lực và cả nước mắt. Chính những thành quả tưởng chừng nhỏ bé ấy lại trở thành động lực lớn lao, khiến cô không thể rời xa công việc này.
"Làm nghề này, áp lực là điều không thể tránh khỏi. Áp lực từ tiến độ chậm của từng trẻ, áp lực từ kỳ vọng và nỗi lo của phụ huynh, cả những gánh nặng tâm lý mà người giáo viên phải lặng lẽ mang theo mỗi ngày. Nhưng vượt lên trên những khó khăn đó là cảm giác được sống trọn vẹn với giá trị của nghề, khi biết rằng sự kiên trì của mình đang mở ra cánh cửa hòa nhập, gieo thêm hy vọng cho các con và gia đình các con", cô Thu bộc bạch.
Với cô giáo trẻ, giáo dục đặc biệt không đơn thuần là một công việc, mà là một sứ mệnh của yêu thương và trách nhiệm xã hội. Và cũng chính sứ mệnh ấy đã khiến cô lựa chọn gắn bó lâu dài, bền bỉ đi cùng nghề, đi cùng các em nhỏ suốt nhiều năm qua.
Làm việc ở vai trò giáo viên can thiệp 1:1, cô Thu tiếp xúc với trẻ chậm nói, trẻ chậm phát triển trí tuệ, trẻ tự kỷ, trẻ tăng động. Đây là những đứa trẻ mà trong buổi học đầu tiên, thế giới xung quanh chúng thường chỉ là một mảng mờ khó hiểu.
Nhiều trẻ chưa biết diễn đạt nhu cầu, chưa thể chờ đợi, chưa thể hợp tác, thậm chí chưa thể ngồi yên vài phút. Không hiếm khi một buổi học bắt đầu bằng nước mắt, sự chống đối hoặc những cơn kích động khó kiểm soát.
Khi phải đối diện với không gian lạ, người lạ và những yêu cầu mới, nhiều trẻ xuất hiện hành vi ăn vạ, la hét, trốn tránh hoặc tăng vận động để tự giải tỏa căng thẳng. Đây là phản ứng rất phổ biến trong giai đoạn đầu can thiệp.
"Những buổi học đầu tiên, tôi không đặt nặng kết quả học tập mà tập trung vào xây dựng niềm tin, tạo cảm giác an toàn và hình thành mối quan hệ tích cực giữa trẻ và giáo viên. Khi trẻ dần cảm thấy được thấu hiểu và chấp nhận, việc can thiệp mới thực sự có thể bắt đầu và đi vào chiều sâu", cô nói.

Tám năm làm nghề, cô Diệp Thu có rất nhiều kỷ niệm, nhưng câu chuyện về cậu bé được cô tiếp nhận sau dịch Covid 19 là điều khiến cô xúc động nhất.
"Khi ấy, con nhỏ người và rụt rè. Tất cả các kỹ năng của con còn kém so với tuổi thực và cần hỗ trợ từ giáo viên. Ngày qua ngày, tôi lặp đi lặp lại từng mục tiêu nhỏ trong chương trình can thiệp, nhưng con vẫn chưa ghi nhớ để thực hiện.
Con chưa biết bắt chước, con chưa nhớ được màu sắc, chưa chủ động nói hay hỏi cô, con cũng chưa nói câu dài, con chưa biết đi vệ sinh đúng nơi", cô nhớ lại.
Hai năm trôi qua, cũng là ngần ấy thời gian cô lặp lại từng mục tiêu nhỏ, kiên trì đến mức nhiều người khác có thể coi là vô vọng.
Và rồi, những mầm xanh bắt đầu nhú lên, cậu bé ấy nhớ được tên người thân, đồ vật, biết khen, biết nịnh, biết diễn đạt điều mình muốn.

"Con dám hỏi khi không hiểu, chủ động chào hỏi, mạnh dạn đi siêu thị, đi công viên cùng cô. Con biết tự đi vệ sinh đúng nơi và tự tin hơn trong giao tiếp.
Có hôm con ôm tôi rồi hỏi: "Ai thương cô Thu nhất? T thương cô Thu nhất". Chỉ vậy thôi, tôi thấy bao nhiêu cực nhọc đều xứng đáng", cô cười hiền.
Cô Thu cho hay, không có thay đổi nào là quá nhỏ. Mỗi tiến bộ, dù là biết nhìn lâu hơn, biết nói tròn một câu, hay biết giơ tay khi muốn xin phép, đều là những hạt mầm được gieo bằng nỗ lực thầm lặng, bằng tình yêu không điều kiện và niềm tin rằng trẻ nào cũng có tiềm năng.
"Thay vì đặt ra mục tiêu quá cao, giáo viên chia nhỏ mục tiêu ra cụ thể, vừa sức với khả năng hiện tại của trẻ. Khi trẻ hoàn thành được từng mục tiêu nhỏ, các em hình thành cảm giác mình làm được, từ đó trẻ tự tin và mong muốn tiếp tục học hỏi. Đây chính là yếu tố quan trọng để trẻ không sợ học và không né tránh thử thách", cô chia sẻ bí quyết.

Nghề giáo dục đặc biệt không chỉ cho cô Thu cơ hội cống hiến, mà còn giúp cô trưởng thành về cảm xúc, nhân sinh quan và cách nhìn nhận giá trị con người.
Cô học được cách rung cảm trước những điều giản dị, học sự kiên nhẫn qua từng mục tiêu nhỏ, học cách chấp nhận giới hạn của bản thân và của trẻ mà không tuyệt vọng.
Chia sẻ về kỳ vọng tương lai, cô Thu mỉm cười nói: "Tôi mong muốn tiếp tục nâng cao chuyên môn, mong bản thân không ngừng học hỏi để hỗ trợ được nhiều trẻ và trẻ tiến bộ, hy vọng các gia đình được hỗ trợ nhiều hơn. Để phụ huynh không đơn độc, không hoang mang trên hành trình đồng hành cùng con".
Với cô giáo trẻ, giáo dục đặc biệt không chỉ cho đi, mà còn nhận lại rất nhiều thứ, như một trái tim mềm hơn, một cái nhìn sâu hơn và một niềm tin bền bỉ vào giá trị của con người.
Bởi với những em đi chậm hơn, mỗi ánh mắt biết nhìn, mỗi âm thanh bật ra, mỗi ký hiệu đầu tiên được nhận biết… đều là cách các em từng bước chạm vào tri thức theo cách của riêng mình.