Gửi bình luận
Giữa nhịp sống ngày càng hiện đại ở cao nguyên Đinh Trang Thượng, một cô giáo trẻ vẫn ngày ngày miệt mài gieo chữ, giữ hồn cho bản sắc văn hóa của dân tộc K’Ho.
Đó là cô Ka Dúys (SN 1999) - giáo viên Ngữ văn Trường THCS Tân Thượng, xã Đinh Trang Thượng, Lâm Đồng.
Sinh ra và lớn lên trên mảnh đất Di Linh, Ka Dúys sớm thấm đẫm âm vang cồng chiêng, điệu xoang rộn ràng của dân tộc. Sau khi tốt nghiệp Trường Cao đẳng Sư phạm Đà Lạt (Lâm Đồng cũ), cô giáo trẻ mang trong mình khát vọng: Được trở về cống hiến cho quê hương, nơi có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống.
Nhắc lại cơ duyên gắn bó với tiếng mẹ đẻ, Ka Dúys xúc động kể: “Tại Trường Cao đẳng Sư phạm Đà Lạt, em được học với thầy Đặng Trọng Hộ - người đã truyền cho em niềm tự hào về ngôn ngữ dân tộc. Thầy đã gieo trong em ý thức rằng, tiếng K’Ho không chỉ là phương tiện giao tiếp, mà còn là linh hồn văn hóa, sợi dây gắn kết cộng đồng”.
Năm 2021, khi trở về Trường THCS Tân Thượng - nơi có hơn 95% học sinh là con em đồng bào dân tộc thiểu số, Ka Dúys bắt đầu hành trình giữ lửa văn hóa. Từ việc cùng học trò mặc trang phục truyền thống vào thứ Hai và những ngày lễ, cô còn tình nguyện dạy thêm tiếng K’Ho miễn phí cho học trò.
Năm 2022, thấy được tầm quan trọng của việc bảo tồn ngôn ngữ dân tộc, Trường THCS Tân Thượng mở lớp dạy chữ K’Ho cho học sinh khối 7 và lớp học cồng chiêng cho khối 8. Người thầy đầu tiên đứng lớp là thầy Brôl (giáo viên Trường Phổ thông dân tộc nội trú THCS Di Linh). Ka Dúys lúc ấy mới ra trường, còn non kinh nghiệm, chỉ dám đứng vai trò trợ giảng, vừa học vừa làm.
Sau khi thầy Brôl qua đời, trách nhiệm nặng nề đặt lên vai cô giáo trẻ. Ka Dúys nhớ lại: “Đó là quãng thời gian vô cùng khó khăn. Học trò chưa quen, nhiều em coi tiếng mẹ đẻ là thứ xa lạ, ít hứng thú. Khó khăn hơn là gần như không có tài liệu, giáo trình. Em phải lặn lội tìm sách, hỏi các già làng, người am hiểu chữ nghĩa rồi tự biên soạn giáo trình cho học sinh”.
Lớp tiếng K’Ho đầu tiên có 40 học sinh tham gia. Ban đầu, không ít em chán nản, thậm chí bỏ cuộc. Thế nhưng, nhờ sự kiên trì của cô giáo trẻ, tiết học dần trở nên sinh động với những câu ca dao, tục ngữ, mẩu chuyện dân gian thấm đẫm hơi thở núi rừng.
“Cô Ka Dúys khiến em hứng thú và tự hào hơn về tiếng K’Ho. Từ ngày học, chúng em chủ động trò chuyện với nhau bằng tiếng dân tộc mình trong sinh hoạt hằng ngày. Bên cạnh đó, em còn học thêm về văn hóa dân tộc như đánh cồng chiêng, múa xoang”, em Ka Nguyễn Kim Ngân, học sinh lớp 8A2 chia sẻ.
Chỉ sau hai năm, những hạt giống đầu tiên đã nảy mầm. Nhiều học sinh mạnh dạn tham gia các hội diễn văn hóa ở địa phương, tự tin cất tiếng hát dân ca, trình diễn cồng chiêng và đặc biệt là nói, viết tiếng mẹ đẻ.
Ông Nguyễn Văn Dũng - Hiệu trưởng Trường THCS Tân Thượng cho biết: Trong 3 năm qua, nhà trường duy trì lớp dạy tiếng K’Ho do cô Ka Dúys đứng lớp. Nhờ đó, học sinh của trường cơ bản biết nói và viết chữ của dân tộc mình.
“Điều đáng quý là cô Ka Dúys dạy hoàn toàn miễn phí cho các em. Cô không chỉ dạy chữ mà còn dành thời gian tự học hỏi, tập luyện cồng chiêng, múa xoang, rồi kiên nhẫn truyền dạy lại cho học trò, qua đó góp phần lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống”, ông Dũng chia sẻ đồng thời bày tỏ:
Dạy ngôn ngữ K’Ho trong trường vẫn còn nhiều khó khăn vì tài liệu giảng dạy thiếu. Cô Ka Dúys phải lọc lại từ giáo trình dạy tiếng K’Ho cho cán bộ, công chức, viên chức chứ chưa có giáo trình riêng cho học sinh. Bên cạnh đó, việc duy trì sĩ số, khơi dậy niềm hứng thú cho học trò cũng là thử thách không nhỏ.
Chính vì thế cô giáo trẻ Ka Dúys luôn trăn trở: “Em mong một ngày không xa, tài liệu dạy học tiếng K’Ho được biên soạn đầy đủ, thống nhất, để thầy cô và học trò thuận lợi hơn. Em cũng hy vọng sẽ có thêm nhiều bạn trẻ nối tiếp, cùng chung tay giữ gìn ngôn ngữ và văn hóa dân tộc”.
Ở tuổi 26, cô Ka Dúys hiểu con đường mình chọn còn nhiều chông gai. Nhưng cô tin, chỉ cần kiên trì, sẽ có ngày tiếng K’Ho và văn hóa dân tộc lan tỏa rộng rãi hơn, không chỉ trong trường học mà cả trong đời sống cộng đồng. Từ Trường THCS Tân Thượng, những con chữ K’Ho đang dần hồi sinh, lan tỏa từ sự tận tâm, bền bỉ của một cô giáo trẻ - người chọn cách giữ gìn văn hóa bằng nghề gieo chữ.
Trường THCS Tân Thượng hiện có gần 400 học sinh, trong đó khoảng 95% là người K’Ho. Đây cũng là ngôi trường đầu tiên ở Lâm Đồng mạnh dạn đưa tiếng K’Ho - ngôn ngữ của đồng bào dân tộc tại địa phương - vào giảng dạy chính khóa.
Không dừng lại ở đó, nhà trường còn duy trì việc học sinh mặc đồng phục truyền thống dân tộc vào mỗi thứ Hai và thứ Sáu hằng tuần. Song song với hoạt động học tập, trường cũng thành lập câu lạc bộ cồng chiêng và múa xoang, thu hút nhiều học sinh tham gia.
