Phó giáo sư Đỗ Ngọc Mỹ, hiệu trưởng trường Đại học Quy Nhơn. |
Không chỉ trong lĩnh vực khoa học tự nhiên, lĩnh vực khoa học xã hội cũng cần phải có những thay đổi để phù hợp với thời cuộc. Phó giáo sư Nguyễn Văn Minh, Viện trưởng Viện Dân tộc học, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam chia sẻ về những biến chuyển trên và nhu cầu lưu trữ, chuyển đổi số các tài liệu, tạo dựng những thư viện phục vụ hoạt động học tập, đào tạo, nghiên cứu.“Những ngành như Hán Nôm hay khảo cổ học đang rất khó khăn trong việc tuyển sinh như một xu hướng chung trong giai đoạn hiện nay. Thực tế là cơ hội đa dạng việc làm cho những chuyên ngành này không nhiều, trong khi biên chế nhân sự trong các cơ quan lại có liên hệ trực tiếp lại ngày càng bị cắt giảm. Một vấn đề quan trọng nữa là việc lưu trữ, bảo tồn tư liệu phục vụ nghiên cứu, học tập; kho tư liệu về các ngành này, đặc biệt là ngành Hán Nôm, chỉ ở Việt Nam mới có, nên rất quý và rất cần sự lưu giữ cho các thế hệ tương lai. Do đó việc trợ lực trong việc tuyển sinh, lưu trữ, hướng nghiệp, phục chế tài liệu phục vụ các mục đích học thuật là vô cùng cấp thiết", Phó giáo sư Nguyễn Văn Minh chia sẻ.
Trả lời câu hỏi về việc đâu là hướng đi khi một Viện như Khoa học và Công nghệ Việt Nam - Hàn Quốc buộc phải tự chủ trong thời điểm này, để vẫn giữ được chất lượng hoạt động cùng các công trình cống hiến cho xã hội, Phó giáo sư Vũ Đức Lợi, Phó Viện trưởng Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam - Hàn Quốc cho biết: “Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam - Hàn Quốc được đầu tư 70 triệu USD, trong đó 35 triệu USD là viện trợ không hoàn lại của chính phủ Hàn Quốc, tập trung vào các nghiên cứu mang tính ứng dụng cao như công nghệ thông tin, công nghệ sinh học, môi trường, y sinh… Đối với việc triển khai các nhiệm vụ khoa học công nghệ, Viện có 2 hướng là thực hiện theo ngân sách nhà nước, thứ hai là thực hiện theo ngân sách của các Quỹ là một phần tài trợ quan trọng, đặc biệt là khi Viện đang ngày càng phải tự chủ cho các hoạt động của mình”.
Phó giáo sư Vũ Đức Lợi, Phó Viện trưởng Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam - Hàn Quốc. |
Phó giáo sư Vũ Đức Lợi cũng bày tỏ những trăn trở đối với nền khoa học công nghệ Việt Nam: “Hiện tại, ngân sách chi cho KHCN của Việt Nam vẫn còn thấp, chỉ khoảng 0,53% GDP, thấp hơn nhiều so với các nước phát triển trong khu vực. Tỷ lệ người làm R&D so với các quốc gia khác cũng thấp. Nên cả về kinh phí và tiềm lực con người đều đang khó khăn. Bên cạnh đó, trang thiết bị phụ trợ công tác nghiên cứu cũng là một vấn đề nan giải. Chúng tôi có sự tự chủ, hỗ trợ tối đa cho các nhà khoa học để có thể bù đắp phần nào những khó khăn đó. Mô hình tài trợ của Quỹ VinIF hiện đang trợ giúp Viện rất nhiều trong việc nâng cao hơn nữa, tự chủ hơn nữa, trợ lực hơn nữa cho các nhà khoa học.”
Quỹ Đổi mới sáng tạo Vingroup (VinIF) thuộc Viện Nghiên cứu Dữ liệu lớn (VNCDLL) ra đời từ tháng 8/2018. Ngay từ khi thành lập, VINIF đã ghi dấu ấn đặc biệt đối với giới học thuật Việt Nam khi là Quỹ tư nhân đầu tiên có ngân sách hàng nghìn tỷ đồng tài trợ hoàn toàn phi lợi nhuận cho sự phát triển KHCN nước nhà. Trong 5 năm hoạt động, VINIF đã tài trợ trên 100 Dự án khoa học công nghệ và văn hóa, lịch sử; cấp 1.200 suất học bổng; hỗ trợ 2.500 nhà khoa học… với tổng kinh phí lên tới gần 800 tỷ đồng. Với cách làm bài bản, khác biệt, VinIF đã và đang truyền cảm hứng về phương thức hoạt động cho nhiều chương trình của các cơ sở đào tạo trong nước.