Đi vào trong, nhiều cụm thạch nhũ trong hang bị vỡ, mặt đất nhiều chỗ bị đào xới, vỏ sò trồi lên khỏi mặt hang. Nhìn những cây bụi và rác dưới nền hang có thể nhận thấy nơi đây bị bỏ quên từ lâu.
Hàng ngày chăn thả gia súc ở gần khu vực này, ông Nguyễn Văn Tiến (SN 1949, trú tại xã Hoa Sơn) cho biết, di tích Đồng Trương nằm trong núi Kim Nhan lâu nay không có người trông coi nên đường vào ngày càng hoang hóa.
“Cũng như mọi người dân Hội Sơn, tôi rất mong chính quyền địa phương có kế hoạch cải tạo để di tích phát huy hết các giá trị văn hóa, khảo cổ. Mỗi lần đi qua nơi này, tôi lại cảm thấy rất đau lòng”, ông Tiến nói.
Ông Lê Đức Thọ, Chủ tịch UBND xã Hội Sơn cho biết, hang Đồng Trương có nhiều lợi thế để phát triển du lịch, bởi cách đó vài chục mét có khe nước ngầm, mát lạnh quanh năm.
Theo ông Thọ, người dân địa phương rất muốn di tích này được đầu tư, tôn tạo xứng tầm với các giá trị văn hóa, lịch sử. Tuy nhiên, do kinh phí bảo tồn ước tính hàng chục tỷ đồng nên chính quyền không bố trí được nguồn vốn.
Trong khi chờ kinh phí, xã Hội Sơn đang thuê một người bảo vệ, ngăn người dân hoặc gia súc vào phá hoại di tích. Ngoài ra, địa phương đang muốn nâng cấp con đường nối từ Quốc lộ 7A vào cửa hang, nhưng cũng chưa có nguồn vốn.
“Xã và huyện đang làm đề án nâng cấp, duy tu bảo dưỡng di tích. Ngoài thúc đẩy du lịch, chính quyền muốn đây là nơi trải nghiệm, giới thiệu cho học sinh hiểu thêm về truyền thống lịch sử, văn hóa trong những giờ ngoại khóa”, vị Chủ tịch xã chia sẻ.
Di tích khảo cổ Đồng Trương có nguy cơ bị lãng quên. Ảnh: Phạm Tâm. |
Bà Phan Thị Anh, Trưởng phòng Quản lý di sản, Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Nghệ An cho biết, hiện nay đơn vị chưa có kế hoạch tu bổ, tôn tạo hang Đồng Trương. Trong thời gian tới, khi tiếp nhận văn bản của huyện Anh Sơn, Phòng sẽ tham mưu trình lên UBND tỉnh xem xét.
Theo bà Anh, việc tôn tạo hang Đồng Trương gặp nhiều khó khăn, bởi đây là di chỉ khảo cổ. Nếu tu bổ mà không có chuyên gia góp ý thì rất dễ làm thay đổi hiện trạng, mất các tầng địa chất của di tích. Vì vậy, các kế hoạch tôn tạo phải căn cứ theo đề xuất của UBND huyện và quá trình khảo sát kỹ lưỡng.
“Tỉnh có nhiều di tích, công trình được yêu cầu tu sửa. Sở sẽ xem xét quy mô, ưu tiên những di tích có giá trị, đang xuống cấp để làm trước. Với khảo cổ, sắp tới cần có quy hoạch chung cho tất cả di chỉ trên toàn tỉnh để có sự đầu tư đồng bộ”, Trưởng phòng Quản lý di sản nói thêm.
Nghệ An có 27 di tích khảo cổ học lưu dấu ấn của người Việt cổ thuộc các giai đoạn của thời đại đá mới. Tuy nhiên, vì một số lý do mà nhiều địa điểm đang bị xuống cấp, chưa được tu bổ.