Vai trò của ngôn ngữ trong giáo dục không phân chia cụ thể độ tuổi, càng không ám chỉ sự ưu việt của nhóm kỹ năng hay năng lực nào trong tương quan với nhau. Điều cần nói, đó là các thang đo năng lực ngoại ngữ, như IELTS, có thiên hướng đo về năng lực CALP ở kỹ năng đọc viết và BICS ở kỹ năng nghe nói. Ở hệ quy chiếu như tôi trình bày, IELTS sẽ không phù hợp nếu áp dụng ôn luyện cho lứa tuổi tiểu học, và thậm chí là các lớp thấp của trung học.
IELTS là kỳ thi đánh giá năng lực ngôn ngữ, không liên quan đến các kỹ năng, năng lực khác. Đây là điều không phải bàn cãi. Nhưng nhìn một bức tranh rộng hơn, năng lực ngôn ngữ được sử dụng như một công cụ thì cần phải đào tạo năng lực CALP học sinh mới có thể tiếp cận, trao đổi, giao lưu với nguồn tri thức Toán, Vật lí, Hóa học, Sinh học, Lịch sử, Địa lí của thế giới.
Các nhà nghiên cứu đầu ngành có thể không cần BICS ở cấp độ cao, vì họ chỉ cần có năng lực CALP cao là có thể nghiên cứu. Nhưng nếu đào tạo trẻ nhỏ thì ta cần hướng đến giáo dục toàn diện, cả BICS và CALP đều quan trọng và đều giúp các em có nhiều cơ hội để thành công trong thế giới tương lai.
Do đó, tôi có một vài lời khuyên với các bậc phụ huynh học sinh như sau:
Thứ nhất, đặt ra mục tiêu học tập rõ ràng: Phụ huynh định rõ mục tiêu học tập của trẻ và hiểu tầm quan trọng của việc học cả các môn khoa học cũng như tiếng Anh, ưu tiên và phân bổ thời gian cho từng môn học để đảm bảo sự cân đối và toàn diện trong quá trình học tập.
Thứ hai, khuyến khích sự đa dạng trong học tập: Phụ huynh nên khuyến khích con tham gia vào các hoạt động học tập và nghiên cứu khoa học, giúp các con phát triển sự tò mò, tư duy sáng tạo và kỹ năng giải quyết vấn đề. Đồng thời, tạo điều kiện để con phát triển và ứng dụng tiếng Anh trong các ngữ cảnh thực tế, như qua việc đọc sách, xem phim, hoặc giao tiếp với người nước ngoài.
Thứ ba, đảm bảo sự cân bằng và hài hòa: Từ mục tiêu đã đặt ra, phụ huynh cần đảm bảo rằng con có đủ thời gian và tài nguyên để phát triển cả kỹ năng tiếng Anh và môn khoa học cơ bản. Hỗ trợ con trong việc xây dựng lịch học linh hoạt, tận dụng cơ hội học tập cả ở trường lớp, tại nhà cũng như ở các bối cảnh khác.
Tìm hiểu các chương trình học phù hợp: Phụ huynh quan tâm đến phát triển cả kỹ năng tiếng Anh và các môn khoa học cơ bản có thể tìm hiểu về các chương trình, khóa học về khoa học được giảng dạy bằng tiếng Anh, các chương trình học quốc tế hoặc các hoạt động ngoại khóa...
Tựu trung lại, học sinh ở độ tuổi tiểu học và đầu THCS cần được học tập và rèn luyện một cách cân bằng, toàn diện. Khi xét đến tiếng Anh, điều quan trọng là nâng cao năng lực tiếng Anh tổng thể của học sinh, “luyện thi” chỉ là một trong rất nhiều phương pháp. Giáo viên, phụ huynh có thể khuyến khích, tạo điều kiện để học sinh phát triển cả kỹ năng tiếng Anh và sự hiểu biết về khoa học cơ bản để trở thành một người học toàn diện, thành công trong tương lai.
Thầy Ngô Huy Tâm là chuyên gia trong các chuyên đề “Con cái của chúng ta” trên sóng Cafe Sáng VTV3 – Đài Truyền hình Việt Nam. Ảnh: NVCC |
- Vậy với học sinh, thầy có lưu ý gì để các con có thể học tốt ngoại ngữ nói chung, học tốt để thi đạt IETLS điểm cao nói riêng?
- Đầu tiên, học sinh cần xác định mục tiêu: Hãy nhìn xa hơn mục đích thi cử và nhận thức rằng học tiếng Anh có thể mở ra cánh cửa cho việc khám phá thế giới, học tập, nghiên cứu các môn học khác bằng tiếng Anh. Điều này sẽ giúp các con có động lực và tầm nhìn rõ ràng trong quá trình học.
Luyện tập đều đặn cả 4 kỹ năng nghe, nói, đọc, viết. Các con cần đảm bảo cân đối việc luyện tập, phát triển tất cả các kỹ năng này. Hãy tạo lịch trình học tập rõ ràng và đảm bảo dành thời gian cho mỗi kỹ năng một cách đều đặn.
Luyện tập có ý nghĩa (meaningful practice): Thay vì chỉ làm các bài tập ngữ pháp, luyện đề thi, các con hãy tìm cách luyện tập tiếng Anh có ý nghĩa và thực tế. Hãy đặt mình vào các tình huống thực tế, thực hành sử dụng tiếng Anh trong cuộc sống hàng ngày. Bên cạnh đó, tìm kiếm các nguồn tài liệu, sách, phim, podcast… để có thể cải thiện vốn tiếng Anh BICS. Nếu có điều kiện, các con nên tham gia vào các cuộc trò chuyện, giao tiếp với người bản ngữ, hoặc tham gia vào các dự án bằng tiếng Anh…
Bên cạnh việc học đơn thuần, các con hãy phát triển năng lực tiếng Anh qua việc đọc - học các môn học, các chủ đề hàn lâm khác như Toán, Vật lý, Hóa học, Lịch sử, Địa lý… bằng tiếng Anh, từ đó nâng cao được năng lực CALP.
Tận dụng sức mạnh thời đại và công cụ hỗ trợ: Các con hãy sử dụng công nghệ, trợ lý ảo, ứng dụng di động và các công cụ học trực tuyến, công nghệ AI để tăng cường quá trình học tiếng Anh. Trong bối cảnh hiện nay, tận dụng công nghệ là một trong những cách thức vô cùng hữu hiệu để các con tự mình nâng cao năng lực ngoại ngữ.
Cuối cùng, hãy nhớ rằng việc học ngoại ngữ là một quá trình dài hơi và đòi hỏi sự kiên nhẫn, nỗ lực. Khi nói đến các kỳ thi chuẩn hóa như IELTS, thay vì coi nó là đích đến, hãy coi đó là công cụ tham chiếu để đánh giá năng lực của bản thân, từ đó có hướng cải thiện, cá nhân hóa việc học của mình. Việc xây dựng nền tảng tiếng Anh vững chắc, phát triển kỹ năng ngôn ngữ sẽ giúp các con tự tin và đạt được thành công trong nhiều tình huống sử dụng tiếng Anh, mà những kỳ thi như IELTS là một trong số đó.
- Trân trọng cảm ơn thầy!
Thầy Ngô Huy Tâm tốt nghiệp Học viện Ngoại giao và chuyên ngành về thiết kế chương trình giáo dục Curriculum and Instruction tại ĐH Houston Baptist; Chứng chỉ chiến lược giảng dạy cao học Harvard; học viên đầu tiên của chương trình Lãnh đạo giáo dục mới với sự hợp tác của Trường Giáo dục sau ĐH Harvard (HGSE) và Trường Kinh doanh Harvard (HBS)... Trước khi đầu quân cho Phenikaa School, thầy Ngô Huy Tâm từng là giảng viên tiếng Anh của Học viện Ngoại giao; CEO Cleverlearn tại Nghệ An; tư vấn chiến lược cho các doanh nghiệp về giáo dục...