Gửi bình luận
 |
| Sinh viên Trường ĐH Sư phạm - ĐH Đà Nẵng trong giờ thực hành. Ảnh: NTCC |
Một là, tái cơ cấu chi ngân sách Nhà nước cho giáo dục để tăng tỷ trọng chi cho giáo dục ĐH.
Hai là, tái cơ cấu kinh phí khoa học công nghệ thông qua tái cấu trúc hệ thống viện nghiên cứu để gắn với quy hoạch phát triển các cơ sở giáo dục ĐH. Xét về chức năng nghiên cứu và thực hiện hoạt động khoa học công nghệ, các cơ sở giáo dục ĐH và viện nghiên cứu không nên quản lý riêng rẽ.
Các yếu tố đầu vào và ra của hai loại hình tổ chức cần được tổng hợp một cách hệ thống và thực hiện tái cơ cấu nguồn chi: Đầu tư trọng tâm vào các đơn vị có năng lực nghiên cứu tốt, tài trợ cho chương trình nghiên cứu lớn, chương trình cấp Nhà nước do một trường hoặc nhóm trường, đơn vị có uy tín đề xuất.
Ba là, thu hút đầu tư tư nhân vào giáo dục ĐH. Như đã nêu tại phần trước, đầu tư tư nhân giúp giảm gánh nặng chi ngân sách Nhà nước và mở rộng quy mô. Để làm được điều này, cần hành lang pháp lý rõ ràng, cơ chế có tính mở để các doanh nghiệp tham gia vào hoạt động đào tạo, nghiên cứu tại giáo dục ĐH.
Ví dụ thông qua đầu tư phòng thí nghiệm, sử dụng quỹ khoa học và công nghệ của doanh nghiệp tài trợ các đề tài nghiên cứu tại cơ sở giáo dục ĐH... Đồng thời, tiếp tục đẩy mạnh tự chủ ĐH, tạo điều kiện về cơ chế chính sách để các ĐH, trường ĐH chủ động đa dạng hóa nguồn thu, tự do nhưng không tự lo.
“Tuy nhiên, dù là phương pháp nào, để phát triển dài hạn, cần xây dựng lộ trình tăng tỷ lệ đầu tư cho giáo dục nói chung hoặc ít nhất phải đảm bảo thực chi ở mức 20% chi ngân sách Nhà nước cho giáo dục. Chi cho giáo dục ĐH phải được coi là chi đầu tư cho phát triển. Tăng đầu tư cho giáo dục ĐH hoặc tái cơ cấu nguồn chi để có thể tăng chi cho giáo dục ĐH theo GDP lên ít nhất 1% vào năm 2030 để đạt mức khuyến nghị từ kinh nghiệm quốc tế”, PGS.TS Huỳnh Quyết Thắng cho hay.
Trong tham luận gửi tới Hội thảo Giáo dục 2023, GS.TS Lê Anh Vinh - Viện trưởng Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam cho rằng: Cải cách tài chính cho hệ thống các cơ sở giáo dục ĐH Việt Nam cần tập trung vào ba lĩnh vực ưu tiên.
Đó là tăng đầu tư toàn xã hội vào hệ thống ĐH, bao gồm cả tài trợ từ ngân sách lẫn đóng góp của xã hội. Thực hiện tự chủ tài chính cho các trường ĐH. Đồng thời thay đổi cách phân bổ ngân sách cho từng trường và chia thành ba kênh: Hỗ trợ trực tiếp cho từng trường; thông qua học bổng và tín dụng sinh viên; qua tài trợ nghiên cứu khoa học.
Có ba vấn đề lớn về tài chính mà hệ thống giáo dục ĐH Việt Nam đang đối mặt là: Thiếu kinh phí; bất bình đẳng; thiếu tự chủ tài chính. Ba thách thức lớn về tài chính trong giáo dục ĐH Việt Nam hiện nay là: Các trường ĐH thiếu kinh phí trầm trọng; mức học phí cho các trường công thấp; nguồn thu khác như từ dịch vụ, dịch vụ khoa học, công nghệ, từ viện trợ, tài trợ, hiến tặng cũng quá thấp. (Trích tham luận gửi tới Hội thảo Giáo dục 2023 của GS.TS Lê Anh Vinh - Viện trưởng Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam)
