Chi tiêu cho giáo dục tại Nhật Bản ít hơn nhiều nước phát triển. Theo dữ liệu của OECD năm 2017, nước này đầu tư 3,3% GDP vào giáo dục, thấp hơn so với mức trung bình của OECD là 4,9%. Ước tính, Nhật Bản chi 8.478 USD/năm cho mỗi học sinh ở cấp tiểu học, thấp hơn so với mức 10.959 USD của Mỹ.
Tuy nhiên, nhà phân tích Alana Semuels, làm việc tại tờ The Atlantic, nhận định, Nhật Bản chi tiêu cho giáo dục một cách “khôn ngoan”. Các trường học tại nước này được xây dựng với thiết kế tương đối giống nhau, không quá cầu kỳ mà vẫn đảm bảo điều kiện cơ bản như phòng học, khu hiệu bộ, phòng thể chất, sân vận động...
Sách giáo khoa Nhật Bản được thiết kế tương đối đơn giản, in bìa mềm. Đặc biệt, trường học không thuê lao công dọn vệ sinh. Trách nhiệm này thuộc về học sinh và giáo viên.
Ngoài ra, trong ban giám hiệu các trường phổ thông, nguồn nhân lực mỏng. Một trường học thường duy trì một hiệu trưởng, một vài phó hiệu trưởng và rất ít nhân viên trường học.
Mặc dù chi tiêu tương đối thấp cho giáo dục, Nhật Bản là quốc gia trả lương cho giáo viên thuộc hàng cao so với trung bình của OECD. Ngoài ra, Chính phủ Nhật Bản cũng cung cấp các chương trình học bổng đa dạng cho gia đình thu nhập thấp nhằm tạo cơ hội giáo dục bình đẳng trên cả nước.
Từ năm 2020, Nhật Bản phân bổ khoản đầu tư trị giá 800 tỷ yên cho phép sinh viên có hoàn cảnh khó khăn được phép học tập miễn phí trong cơ sở giáo dục đại học công lập. Học phí tại các trường đại học tư, cao đẳng 2 năm và trường dạy nghề cũng được trợ cấp.
Trong những năm gần đây, Chính phủ Nhật Bản đang thảo luận phương án thay đổi cách phân bổ ngân sách dành cho đối tượng giáo dục. Cụ thể, nhân lực sẽ được chú trọng hơn cho thế hệ trẻ bắt đầu từ giáo dục mầm non nhằm cải thiện tình trạng dân số già của đất nước.
Về mặt xã hội hóa giáo dục, các trường học Nhật Bản gắn bó chặt chẽ với các doanh nghiệp, tổ chức tư nhân. Đơn cử, khi đưa môn Giáo dục Tài chính vào chương trình dành cho học sinh tiểu học, Bộ Giáo dục khuyến khích các công ty chứng khoán cử tư vấn viên, chuyên gia đến giảng dạy hoặc xây dựng chương trình học.
Từ năm 2021, Kid’s Money School, tổ chức giáo dục tài chính dành cho trẻ em từ 4 - 10 tuổi tại thành phố Oita, Nhật Bản, đã chứng kiến sự gia tăng mạnh đề nghị hợp tác giáo dục với các trường học và chính quyền địa phương. Tổ chức này sẽ thiết kế bài giảng, cử nhân viên đến làm trợ giảng. Như vậy, các trường có thể giảm nguồn chi ngân sách cho việc đào tạo, bồi dưỡng giáo viên môn Giáo dục Tài chính hoặc thuê giáo viên ngoài.
Tại Anh và Nhật Bản, tình trạng lạm thu không phổ biến nhưng gây nhức nhối trong xã hội. Hai nước này quy định, tuỳ vào mức độ lạm thu, ban giám hiệu nhà trường, hoặc người đứng đầu là hiệu trưởng, sẽ phải chịu mức xử phạt thích đáng từ kỷ luật, đuổi việc, tù treo cho đến phạt tù.
Tất cả trẻ em Đan Mạch đều có quyền học tập tại các trường công lập miễn học phí cho đến năm 16 tuổi. Còn sinh viên được hưởng trợ cấp vô điều kiện hàng tháng là 750 euro. Điều này nằm trong chính sách hỗ trợ sinh viên của Đan Mạch, đồng thời thu hút nhiều sinh viên nước ngoài.