(GDTĐ) - Long Mã là linh vật mang lại sự may mắn, thành công và thăng quan tiến chức. Đây còn là linh vật biểu trưng cho người quân tử.
Long Mã là thần thú của người Việt
Long Mã là hóa thân của kỳ lân (một trong tứ linh) và là một linh vật có được tất cả những phẩm chất tốt đẹp với sự kết hợp đặc biệt giữa rồng, lân và ngựa. Long Mã được mô tả là có sừng và bờm của rồng, mình của con hươu xa, đuôi bò, trán sói, thân có vảy của kỳ lân, chân và móng của ngựa.
Kỳ lân là linh vật báo điềm lành, là biểu tượng của sự thông thái, thái bình, của đức tính nhân từ. Ngựa là biểu tượng của sự dũng mãnh, trung thành và tận tụy. Hình ảnh con ngựa đã được chọn đúc trên Huyền đỉnh và Anh đỉnh của Bộ Cửu đỉnh đặt trong sân Thế miếu, Đại nội Huế, nay đã là bảo vật quốc gia. Theo Dịch kinh tân khảo, Long Mã cao 8 thước 5 tấc, xương cổ dài, cánh bên phải nhúng xuống nước mà không ướt, trên có tánh nhân để bức cổ đồ”.
Truyền thuyết kể rằng, Long Mã xuất hiện trên sông Hoàng Hà, dưới thời Phục Hy, mình xanh, vằn đỏ, trên lưng có mang bức Hà đồ, hay Mã đồ, là sách trời ban cho vua để trị nước. Hà đồ là cơ sở để hình thành lý thuyết về Bát quái - cơ sở của kinh dịch sau này. Ngoài ra, long mã còn là linh vật của Phật giáo, bởi nó thường cõng trên lưng Luật Tạng, một trong ba phần cốt tủy của kinh sách nhà Phật (Tam Tạng kinh).
Từ ngựa chuyển hóa thành Long Mã là một bước chuyển trong quá trình nhận thức thẩm mỹ, gắn với quan niệm về triết lý rồng bay cao, ẩn hiện qua những tầng mây, biểu trưng cho sự mạnh mẽ, quyền lực và khí chất cao thượng, tượng trưng cho kinh tuyến, thời gian (nghĩa là tung), được xem là nguyên lý dương. Ngựa tuy không phải là linh vật nhưng là loài vật hữu ích cho loài người, có khả năng di chuyển nhanh nhẹn, bền bỉ trên mặt đất theo đường ngang, biểu tượng của sự tài lộc, thành công, sự trung thành, nghĩa khí, tượng trưng cho vĩ tuyến, không gian (nghĩa là hoành), nguyên lý âm.
Long Mã tượng trưng cho sự uy nghi hùng dũng (tung hoành), sự tiến hóa vạn vật, biểu hiện của một vũ trụ vận động không ngừng. Trong nghệ thuật trang trí, hình ảnh Long Mã luôn gắn liền ước vọng về một thế giới an lạc, thái bình và thịnh vượng.
Truyền thuyết Long Mã gắn với Âm Dương
Vào thời thượng cổ bên Trung Quốc, đời vua Phục Hy (2852-2737 trước TL), trên sông Hoàng Hà, thình lình một trận giông lớn nổi lên, nước sông dâng cao, có nổi lên một con quái đầu rồng mình ngựa, đứng khơi khơi trên mặt nước, trên lưng có nhiều đốm đen trắng xếp theo một trật tự đặc biệt và có mang một cây bảo kiếm. Dân chúng thấy chuyện lạ, vội cấp báo cho vua Phục Hy biết. Nhà vua liền đến nơi, đứng trên bờ sông quan sát.
Vua Phục Hy là vị Thánh đế nên biết con quái ấy là con Long Mã, một loài thú linh hiếm có, ít khi xuất hiện. Ngài phán rằng: “Nếu phải nhà người đem báu vật đến dâng cho Ta thì hãy lại đây, đến trước mặt Ta”. Long mã như biết nghe tiếng người, từ từ đi vào bờ, đến trước mặt vua Phục Hy thì quỳ xuống.
Vua Phục Hy thấy trên lưng Long Mã có một bức đồ gồm 55 đốm, nhà vua ghi nhớ vị trí các đốm rồi gỡ lấy bảo kiếm. Xong, Long Mã liền trở ra khơi và đi mất. Mực nước sông Hoàng Hà sụt xuống như cũ. Vua Phục Hy vẽ lại những đốm trên lưng Long mã, tạo thành một bức đồ, đặt tên là Hà đồ.
Nhà vua quan sát các chấm này, kết hợp với sự quan sát các hiện tượng thiên nhiên trong trời đất, nghĩ ra cách tượng trưng Âm Dương, ngài vẽ ra được Bát quái đồ, gọi là Tiên Thiên Bát Quái đồ, biểu tượng của vũ trụ quan Đông phương.
Long Mã tượng trưng cho sự tung hoành của nam nhi, cho thời gian và không gian, Long Mã chạy là biểu hiện cho vũ trụ vận động, đồng thời tượng trưng cho thánh nhân.
Trong phong thủy, hình ảnh loài ngựa mang lại nhiều may mắn, tốt lành, phát tài, phát lộc cho gia chủ, trong kinh doanh thì phát đạt, thăng quan tiến chức. Còn rồng đại diện cho sức mạnh quyền lực và mang năng lượng mặt trời.
Long Mã phong thủy thích hợp cho những ai làm trong cơ quan nhà nước với vai trò lãnh đạo. Những người đứng đầu cần sự trang trọng để thể hiện uy nghiêm, quyền lực.
Trong phong thủy nhà ở, Long Mã còn dùng để hóa giải Tam sát. Tam sát là tổ hợp của ba sát: Kiếp sát, Tai sát, Tuế sát. Tuế sát gây trở ngại cho các mối quan hệ, ngăn cản bước tiến tới thành công; Kiếp sát gây mất mát tiền của và Tai sát gây rủi ro, tai nạn. Phạm Tam sát có thể khiến cho thanh danh, tiền bạc và các mối quan hệ bị hủy hoại.
Trong nghệ thuật trang trí, hình ảnh Long Mã luôn gắn liền với ước vọng về một thế giới an lạc, thịnh vượng. Do đó, người ta đặt linh vật phong thuỷ này trong nhà, phòng làm việc hay nơi kinh doanh buôn bán để mang đến cho gia chủ con đường công danh thăng tiến, tiền tài và của cải.