“Qua rà soát số phạm nhân đến chấp hành chúng tôi nhận thấy nhiều phạm nhân chưa biết chữ còn khá nhiều. Từ thực tế trên, Trại giam Xuân Hà đã tổ chức lớp xóa mù chữ với khoảng 70 phạm nhân.
Con số này thường xuyên biến động bởi thời gian mãn hạn tù của từng phạm nhân khác nhau. Sau một thời gian gián đoạn do dịch bệnh Covid-19, lớp học vừa được khai giảng lại từ cuối năm 2022”, Thượng tá Bùi Quốc Toản cho hay.
Lớp được bố trí tại hội trường lớn rộng chừng gần 100m2. Sau thời gian học, lớp đã được chia làm 2 nhóm với mức độ nhận biết khác nhau. Theo đó, nhóm 1 học vào thứ 4 và nhóm 2 học vào thứ 5. Lớp học do 2 nữ cán bộ tại Trại giam Xuân Hà kiêm nhiệm thêm công tác giảng dạy. Ngoài ra, mỗi buổi dạy sẽ có thêm cán bộ nam làm nhiệm vụ “trợ giảng”.
Thiếu tá Nguyễn Thị Hảo là một trong 2 “giáo viên” tại lớp học xóa mù chữ. Trước khi chuyển về công tác tại Trại giam Xuân Hà, Thiếu tá Hảo từng có thời gian làm giáo viên dạy Ngữ văn tại trường giáo dưỡng.
Năm 2012, Thiếu tá Hảo được chuyển về công tác tại phòng Giáo dục hồ sơ của Trại giam Xuân Hà. Với chuyên môn sư phạm, năm 2013, ngay khi mở lớp xóa mù chữ, ban giám thị đã phân công chị kiêm nhiệm thêm nhiệm vụ dạy học xóa mù chữ cho các phạm nhân.
Thiếu tá Hảo cho biết, trước đây, chị dạy học cho các học sinh lớp 7, lớp 8. Ở đó, ít nhiều học sinh đã có trình độ nhận biết, còn học sinh tại lớp này thực sự quá đặc biệt. Mục tiêu dạy học cho phạm nhân là vừa dạy chữ, vừa dạy cách phục thiện.
Mặc dù đã được tham dự các lớp tập huấn do Cục C10 (Bộ Công an) phối hợp Bộ GD&ĐT tổ chức về phương pháp soạn bài, hướng dẫn cách truyền đạt đến học sinh nhưng chị vẫn không khỏi bỡ ngỡ trong những ngày đầu đứng lớp.
“Học trò trong lớp ở nhiều lứa tuổi khác nhau trong đó phần lớn là người dân tộc thiểu số. Nhiều phạm nhân vừa gặp khó khăn khi giao tiếp bằng tiếng phổ thông, vừa có tư tưởng bất cần hay mang tâm lý mặc cảm.
Vì thế, vận động phạm nhân đi học đã khó nhưng để họ mở lòng, tiếp nhận kiến thức càng khó hơn. Nhiều người đi học được ít buổi, sau đó lại nhờ người viết đơn xin nghỉ học để đi lao động. Hay có người đến lớp nhưng không hề hợp tác”, Thiếu tá Hảo chia sẻ.
Sau nhiều tháng tham gia học tập, nhiều phạm nhân đã bắt đầu viết tròn vành rõ chữ. |
Cũng chính vì điều này, những ngày đầu, ngoài nội dung dạy học các giáo viên đứng lớp thường dành thời gian trò chuyện với phạm nhân. Theo chị Hảo, dù là đang chấp hành án, nhưng nếu người dạy tôn trọng và quan tâm chân thành, họ sẽ tin tưởng, khi đó việc giáo dục, cảm hóa họ sẽ đạt được kết quả cao.
Một trong những học trò “cô giáo” Hảo ấn tượng nhất là phạm nhân L.V.C (SN 1981) tại huyện Quỳ Hợp, Nghệ An. Mỗi lần đến lớp, C chỉ ngồi yên, không chịu viết, giáo viên gọi lên bảng cũng không đánh vần theo.
Sau khi hội ý, cán bộ phân trại đã đưa sách đến tận buồng giam C cho các phạm nhân cùng phòng đọc và gọi C ra ngồi cùng xem. Trên lớp, giáo viên đổi chỗ cho C đến ngồi cùng “học sinh giỏi” nhất lớp.
Thấy bạn tù từ việc không biết chữ đã biết đọc sách, biết viết thư về gia đình, C thích lắm. Nhận thấy lợi ích từ việc đi học, “học trò” C đã đến xin lỗi cô giáo và tự giác đi học đầy đủ. Sau nửa năm, C đã bắt đầu đọc viết thông thạo và còn mượn thêm sách để về đọc.
Không chỉ dạy chữ, lớp học còn là nơi để cảm hóa phạm nhân, dạy cho họ những điều hay, điều tốt đẹp qua từng trang sách. Qua mỗi bài học, các giáo viên luôn cố gắng để phạm nhân cảm nhận được vẻ đẹp của quê hương, đất nước, thấy được tình cảm tốt đẹp giữa con người với nhau, học được cách ứng xử trong cuộc sống. Từ đó, giúp họ có thêm quyết tâm tu dưỡng, cải tạo.
Cũng chính từ những lớp học được mở trong hơn 10 năm qua đã và đang tạo thêm cơ hội và động lực cho rất nhiều phạm nhân. Bởi qua lớp học, phạm nhân không chỉ được học chữ, mà còn giúp mối quan hệ giữa các cán bộ trại giam với phạm nhân không còn khoảng cách và nhiều người cũng vì thế thay đổi được cách sống tiêu cực hay không có những hành vi lôi kéo phạm nhân khác chống đối trong quá trình cải tạo.
Trong môi trường trại giam, công tác xóa mù chữ cho phạm nhân cũng được thực hiện thường xuyên nhằm tạo điều kiện cho những người không biết chữ được học và nâng cao nhận thức, hiểu biết. Qua đó, cũng đã góp phần tích cực vào công tác giáo dục cải tạo phạm nhân và giúp đỡ họ tái hòa nhập cộng đồng, trở thành công dân có ích cho xã hội.
Những lớp học xóa mù chữ trong các trại giam cũng thể hiện tinh thần nhân văn, nhân đạo của Đảng và Nhà nước đối với người phạm tội. Trong thời gian tới, trại giam sẽ phối hợp với Sở GD&ĐT Hà Tĩnh tổ chức kiểm tra, đánh giá cho các phạm nhân đã tham gia lớp xóa mù chữ.
Những phạm nhân đạt sẽ được cấp giấy chứng nhận. Việc này sẽ giúp đánh giá kết quả công tác xóa mù chữ của đơn vị. Từ đó, khích lệ, động viên, tạo tiền đề giúp phạm nhân dễ dàng hòa nhập, tìm kiếm việc làm sau khi hoàn thành việc chấp hành án. Thượng tá BÙI QUỐC TOẢN