Quy hoạch mạng lưới cơ sở GD đại học để phát triển tốt hơn cho toàn hệ thống

Chỉ tiêu 260 sinh viên/vạn dân là khả thi

Tại buổi họp báo chiều 7/3 về công bố Quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục đại học và sư phạm, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Hoàng Minh Sơn trả lời báo chí một số nội dung liên quan đến Quy hoạch.

Trao đổi về quy mô hơn 3 triệu người học, đạt 260 sinh viên và 23 học viên sau đại học trên một vạn dân, Thứ trưởng cho biết, cơ sở để xây dựng mục tiêu này là Nghị quyết số 81/2023/QH15 ngày 9/1/2023 của Quốc hội “Về quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050” (Nghị quyết 81).

Nghị quyết đặt mục tiêu, phát triển nền giáo dục Việt Nam đạt trình độ tiên tiến trong khu vực thuộc nhóm 10 quốc gia có hệ thống giáo dục đại học hàng đầu châu Á. Tỷ lệ sinh viên đại học đạt 260 trên 1 vạn dân. Tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ đạt 35 - 40%.

Theo Thứ trưởng, Nghị quyết 81 là căn cứ chắc chắn để xây dựng Quy hoạch với mục tiêu về quy mô người học đến năm 2030 như đã đề cập ở trên. Thực tế, có nhiều văn bản, báo cáo để dự báo về phát triển kinh tế, xã hội, nhu cầu nhân lực, thống kê độ tuổi khác nhau và có đối sánh quốc tế… Tất cả đều được xây dựng trong báo cáo tổng thể. Trên cơ sở đó để xây dựng Quy hoạch.

Tin tưởng tính khả thi về chỉ tiêu 260 sinh viên/vạn dân, Thứ trưởng nhìn nhận, việc xây dựng quy hoạch nguồn nhân lực trong giai đoạn hiện nay là rất khó. Trước kia là quy hoạch nhưng bây giờ là chiến lược phát triển nguồn nhân lực. Để xây dựng được, phải dựa trên nhiều con số tính toán và có dự báo.

Trong Quy hoạch này, cơ cấu nhân lực không đưa cụ thể, bởi nhân lực ở các trình độ, lĩnh vực khác nhau sẽ có biến động lớn theo thực tiễn. Quy hoạch tập trung vào những lĩnh vực trọng điểm như: STEM, đào tạo giáo viên và đào tạo nhóm ngành về sức khỏe.

Khuyến khích các trường phát huy thế mạnh

Bên cạnh những ngành trọng điểm, việc lựa chọn các cơ sở giáo dục đại học trọng điểm dựa trên các tiêu chí cụ thể cũng là vấn đề cần được quan tâm. Theo Thứ trưởng, Quy hoạch trường trọng điểm là để đầu tư có trọng điểm, với tiêu chí là hiệu quả và chất lượng. Đầu tư trọng điểm chính là khuyến khích các trường phát huy thế mạnh của mình.

Đề cập đến vấn đề đào tạo đa ngành, đa lĩnh vực, Thứ trưởng nhìn nhận, đây là xu hướng của các cơ sở giáo dục đại học trong bối cảnh tự chủ. Tuy nhiên, nếu các trường mở ngành đào tạo nhưng không chất lượng thì sẽ không tuyển sinh được.

Do đó, Quy hoạch có tác động tích cực đến các cơ sở giáo dục đại học. Quy hoạch không phải để giải thể hay “trừng phạt” các trường. Mục tiêu là củng cố, đầu tư, hiện đại hóa… để đến năm 2030 không còn trường nào không đạt chuẩn.

Theo đó, các trường được mở rộng không gian phát triển, được đầu tư cơ sở vật chất; đặc biệt các trường đại học vùng, đại học Quốc gia, các trường trọng điểm sẽ được nâng cao năng lực, chất lượng và mở rộng quy mô.

Trong quá trình thực hiện Quy hoạch, nếu các trường đã được đầu tư, tạo điều kiện phát triển nhưng không đạt được yêu cầu, thì chứng tỏ hoạt động kém hiệu quả. Nghị quyết số: 19-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Trung ương Đảng nêu rõ: Những trường kém hiệu quả thì phải sắp xếp hợp nhất, sáp nhập hoặc giải thể.

Bộ GD&ĐT đã ban hành Chuẩn cơ sở giáo dục đại học và Thông tư số: 01/2024/TT-BGDĐT ngày 5/2/2024 hướng dẫn về Chuẩn này; trong đó có những tiêu chí cụ thể. Nếu các trường không đạt Chuẩn thì sẽ phải tính đến việc sắp xếp, hợp nhất với trường khác hoặc giải thể.