Gửi bình luận
Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) và Diễn đàn Kinh tế Thế giới từng đưa ra cảnh báo, AI cũng có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bất bình đẳng và thiên vị.
Cần quy định cụ thể từ cơ quan quản lý nhà nước
Trí tuệ nhân tạo (AI), với khối lượng dữ liệu khổng lồ có thể cung cấp nhanh chóng lượng thông tin lớn được tập hợp ngẫu nhiên trên mạng dựa vào dấu vết truy cập của người dùng.
Tuy nhiên, do không qua cơ quan chức năng nào kiểm định nên giá trị và mức độ chính xác, khoa học của thông tin không cao, dễ khiến giới trẻ, đặc biệt là trẻ em, mắc bẫy “thông tin giả”.
Trong quá trình sử dụng, trẻ em có thể bất cẩn hơn khi chia sẻ thông tin cá nhân trên mạng. Như vậy, trẻ em dễ trở thành nạn nhân của các vụ xâm nhập dữ liệu trái phép.
Để giảm thiểu các rủi ro mà AI có thể tác động, Cục An toàn thông tin, Bộ Thông tin và Truyền (TT&TT) đã đưa ra khuyến cáo, chia sẻ các nguyên tắc đảm bảo an toàn cho trẻ trên không gian mạng.
Theo đó, về mặt quản lý nhà nước, các cơ quan chức năng cần nhanh chóng ban hành các quy định liên quan đến kiểm duyệt nội dung trước khi phát hành ứng dụng, phần mềm có sử dụng công nghệ AI. Trong đó, cần có những yêu cầu cụ thể đối với các nhà cung cấp dịch vụ liên quan đến việc đưa ra cảnh báo về nội dung tiếp cận đến trẻ em.
Đồng thời, cần có chính sách và quy định rõ ràng về bảo vệ quyền riêng tư và dữ liệu cá nhân của trẻ; nhà cung cấp dịch vụ AI cần có những cam kết trong bảo mật thông tin cá nhân để mang đến môi trường an toàn và bảo vệ trẻ khỏi hành vi bị lạm dụng.
Tại Việt Nam, chương trình đào tạo về AI cho trẻ em còn khá mới mẻ và chưa được phổ biến rộng rãi. Một số tổ chức, trung tâm giáo dục và công ty đã triển khai các hoạt động đào tạo về AI cho trẻ em như lớp học về robot và lập trình, giúp trẻ em có cơ hội trải nghiệm, học hỏi.
Tuy nhiên, cần có sự đầu tư và hỗ trợ từ Chính phủ và các cơ quan chức năng để đưa chương trình đào tạo về AI cho trẻ em trở thành một phần không thể thiếu trong giáo dục tại Việt Nam.
Gia đình và nhà trường định hướng trẻ tiếp cận AI đúng đắn
Trong gia đình, trẻ em cần được giám sát khi tiếp cận và sử dụng AI. Bên cạnh đó, cha mẹ cần tạo ra môi trường công nghệ an toàn. Tuy nhiên, vẫn phải đồng thời duy trì cân bằng giữa sự tiến bộ kỹ thuật và các yếu tố phát triển khác của trẻ.
Việc quản lý có thể là về thời gian, nội dung, hình thức sử dụng để bảo đảm sự an toàn cho trẻ em, tránh được những hậu quả, tác động không mong muốn cho trẻ. Điều này bao gồm việc thiết lập quy định sử dụng công nghệ, giám sát hoạt động trực tuyến của trẻ em và tạo ra môi trường trò chuyện, thảo luận để trẻ cởi mở, dễ dàng chia sẻ về những nội dung tiếp cận được từ mạng internet.
Ở môi trường học đường, nhà trường cần giáo dục nhận thức để các em có thể tự bảo vệ bản thân trước những nguy cơ từ AI . Trẻ em cần được trang bị những kiến thức cơ bản về AI, công nghệ số hoá, kỹ thuật… cũng như những kỹ năng mềm trong quá trình sử dụng internet nói chung và mạng xã hội nói riêng.
Trong đó, lồng ghép các nội dung hướng dẫn sử dụng công nghệ, các ứng dụng thông minh với việc cảnh báo những nguy cơ mất an toàn, mặt tiêu cực của những ứng dụng này cho trẻ cũng như những nhận thức cơ bản về quyền riêng tư, trách nhiệm trực tuyến…
Thay vì để trẻ sử dụng trí tuệ nhân tạo chỉ phục vụ cho mục đích giải trí, cha mẹ cần khuyến khích trẻ em sử dụng công nghệ AI một cách sáng tạo và hữu ích, định hướng trẻ tiếp cận với những với những phần mềm, ứng dụng hữu ích phục vụ cho học tập, nghiên cứu, tư duy, khả năng sáng tạo...
Bên cạnh đó, cần trang bị cho trẻ khả năng đánh giá thông tin, tư duy phân tích, giải quyết vấn đề, làm việc nhóm. Như vậy, trẻ sẽ không bị phụ thuộc vào AI, có thể tự bảo vệ được bản thân trước những nguy cơ tiềm ẩn, thật sự làm chủ công nghệ.
Sự trang bị này có thể thông qua việc tổ chức các chương trình, khóa học về kỹ năng sống, kỹ năng sử dụng, làm chủ công nghệ, cách bảo vệ bản thân khỏi các nguy cơ trực tuyến như lạm dụng, xâm phạm, các nội dung độc hại.…
Chúng ta cần tận dụng những cơ hội mà công nghệ AI mang lại, đồng thời bảo đảm rằng trẻ em được bảo vệ và an toàn trong quá trình tương tác với AI.
Cần có sự phối hợp chặt chẽ của Nhà nước, các cơ quan chức năng, gia đình, nhà trường và các nhà cung cấp dịch vụ để xây dựng một môi trường giáo dục mới, công bằng, đa dạng; hỗ trợ trẻ em trong việc hiểu và sử dụng AI một cách thông minh, an toàn.
Có vậy, mới có thể bảo đảm rằng trẻ em sẽ hưởng lợi và phát triển từ sự tiến bộ của AI, trở thành những cá nhân tự tin, sáng tạo và đóng góp tích cực cho xã hội trong tương lai.
(Còn tiếp)
