Từ chuông chùa Rối đến súng Thần công

PV | 03/03/2023, 17:06
Theo dõi Giáo dục Thủ đô trên

Cùng chất liệu đồng đúc, chuông chùa Rối và súng Thần công là hai bảo vật thể hiện các kỹ thuật chế tác kim khí đặc trưng của mỗi triều đại.

Bà Hào được phong làm Hoàng hậu Bạch Ngọc. Khi nhà Trần sụp đổ, bà cùng với đoàn tùy tùng hơn 572 người bỏ trốn khỏi Thăng Long tìm về bản quán, mai danh ẩn tích khai hoang lập ấp cả một vùng thượng Đức Thọ, Can Lộc, Hương Khê ngày nay.

Bà Nguyễn Thị Bích Châu được phong Tả cung quý phi. Khi nhà vua thân chinh đánh Chiêm Thành, bà can ngăn nhưng vua không nghe. Sau bà xin đi theo hộ giá và qua đời khi dâng mình làm vật hiến tế cho thần biển ở vùng cửa bể Kỳ Hoa.

Việc chuông chùa Rối mang ý nghĩa chính trị được lý giải rằng, thời Trần phát triển Phật giáo đến mức cực thịnh. Nếu chuông chùa Bình Lâm ở Vị Xuyên (Hà Giang) thể hiện Phật giáo ở địa đầu phía Bắc Đại Việt, góp phần khẳng định chủ quyền thì chuông chùa Rối hiện diện ở Cẩm Xuyên (Hà Tĩnh) - vùng phên dậu phía Nam Đại Việt cũng thể hiện mục đích ấy.

Một trong bốn ­khẩu súng lớn

Cùng chất liệu và kỹ thuật đồng đúc, bảo vật quốc gia súng Thần công thời Lê Trung hưng - mã hiện vật A9-2782 được phát hiện năm 2003 trong các hố khai quật có địa tầng ổn định tại Khu di tích khảo cổ học 18 Hoàng Diệu (Ba Đình, Hà Nội).

chua-roi-4.jpg
Súng thần công khi phát lộ.

Theo hồ sơ bảo vật, súng có hình trụ tròn dài 120cm, gồm 4 phần: Miệng, thân, bầu và chuôi. Miệng súng hình trụ tròn đều, mép miệng không loe, toàn bộ phạm vi của miệng to hơn so với phần thân.

Thân súng hình trụ tròn dài 51cm, đường kính không đều mà lớn dần về phía bầu súng. Kích thước phần thân thót lại so với phần miệng và phần bầu, trên thân có 5 đai tròn cách đều nhau 8cm.

Bầu súng hình trụ tròn dài 23cm, ống tròn đều ở hai đầu hơi phình ở giữa, đường kính 17 - 18cm, trên thân khắc 5 chữ Hán “Tứ đại súng nhất hiệu” - tức 4 khẩu súng lớn, và đây là khẩu số một. Năm chữ này được xếp thành hai hàng, viết dọc theo chiều từ miệng súng xuống dưới chuôi. Nét chữ khắc và rõ nét chứng tỏ kỹ thuật khắc nguội sau khi đúc.

chua-roi-3.png

Dưới hai hàng chữ Hán, phần tiếp giáp giữa phần thân và chuôi súng có 1 lỗ tròn, đường kính 0,45cm - là lỗ điểm hỏa. Phần chuôi súng dài 31cm, chia làm hai phần, phần tiếp giáp với bầu thót nhỏ lại, phần cuối phình to ngang với phần bầu.

Hồ sơ cũng khẳng định súng Thần công Hoàng thành Thăng Long là hiện vật gốc, độc bản. Về mặt loại hình, hình dáng, kích thước và trọng lượng chưa có hiện vật nào thời Lê có thể so sánh với bảo vật này.

Theo nghiên cứu của PGS.TS Tống Trung Tín - Chủ tịch Hội Khảo cổ học Việt Nam, súng Thần công Hoàng thành Thăng Long thể hiện giá trị lịch sử văn hóa tiêu biểu và minh chứng cho trình độ phát triển súng thần công Việt Nam thế kỷ 17. Các loại súng lớn thường gọi là súng thần công với ý nghĩa thần linh, thể hiện uy quyền và sức mạnh của triều đại.

Nếu như chuông chùa Rối đại diện cho kỹ thuật đúc đồng thời Trần, mang ý nghĩa Phật giáo lan tỏa đến nơi đặt chuông cũng như đánh dấu chủ quyền lãnh thổ, thì súng Thần công ở Hoàng thành Thăng Long lại đại diện cho kỹ thuật chế tác vũ khí thời Lê và sức mạnh triều đại. Từ chuông chùa thời Trần đến súng Thần công thời Lê là cả một quá trình dài phản ánh kỹ nghệ đúc đồng tinh xảo của Đại Việt.

Bài liên quan
Bảo vật quốc gia mộc bản “Hải Thượng y tông tâm lĩnh”
Mộc bản “Hải Thượng y tông tâm lĩnh” vừa được Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam ký quyết định công nhận là bảo vật quốc gia (đợt 10 - năm 2021).

(0) Bình luận
Nổi bật Giáo dục thủ đô
Đừng bỏ lỡ
Mới nhất
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO
Từ chuông chùa Rối đến súng Thần công