Gửi bình luận
Sau khi tiếp quản Nhà Trắng, chính quyền Biden về cơ bản tiếp nối di sản chính quyền Trump để lại trong quan hệ với Trung Quốc khi giữ nguyên các mức thuế trừng phạt áp đặt đối với sản phẩm thép đến từ Bắc Kinh, gia tăng hạn chế về công nghệ, trong khi Quốc hội Mỹ đang đe dọa cấm tiệt TikTok.
Lý do Washington viện dẫn khi tung loạt đòn trừng phạt đối với Bắc Kinh là bảo vệ "an ninh quốc gia". Rủi ro về an ninh chi phối phần lớn chính sách kinh tế của Chính phủ Mỹ đối với Trung Quốc, và Washington thường coi đó là lý do để hành động chống lại Bắc Kinh - như tăng cường kiểm soát xuất khẩu, giám sát các khoản đầu tư của Bắc Kinh vào Mỹ, liệt các tổ chức và cá nhân Trung Quốc vào danh sách đen, đồng thời lên kế hoạch hạn chế đầu tư của Mỹ vào Trung Quốc.
Ví dụ điển hình nhất của chính sách siết trừng phạt của Washington đối với Bắc Kinh là thiết bị mạng 5G. Kể từ tháng 1/2020, sau thời gian giám sát và thử nghiệm thiết bị 5G của Huawei, Chính phủ Vương quốc Anh kết luận việc triển khai thiết bị này có thể kiểm soát được về mặt rủi ro và sẽ không ảnh hưởng tiêu cực đến việc chia sẻ thông tin tình báo giữa Anh và Mỹ.
Tuy nhiên, lập trường của chính quyền Tổng thống Joe Biden và chính quyền tiền nhiệm Donald Trump không cho là vậy. Nước này áp đặt hạn chế quyền tiếp cận của Huawei vào thị trường Mỹ, cấm cung cấp chip và hệ điều hành của Mỹ, đồng thời gây áp lực buộc các đồng minh phương Tây cấm thiết bị của gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc trong nhiều năm.
Điều đáng nói, thuật ngữ "lo ngại an ninh quốc gia" được Mỹ sử dụng một cách chung chung, không trưng bằng chứng cho thấy thiết bị công ty Huawei đặt ra vấn đề bảo mật, đe dọa đối với các mạng truyền thông quốc gia hoặc toàn cầu.
Trong khi đó, đối với chất bán dẫn, chính quyền Biden khẳng định lệnh cấm xuất khẩu chip và công nghệ tiên tiến sang Trung Quốc nhằm ngăn nước này nâng cấp khả năng quân sự. Tuy nhiên, phía Trung Quốc cũng có những bước đi chuẩn bị từ trước, tìm cách tự túc về chip với việc sử dụng sản phẩm chip kém tinh vi hơn trong các hệ thống quân sự của nước này.
Chính quyền Tổng thống Joe Biden thậm chí còn tìm kiếm sự hỗ trợ của Liên minh châu Âu về các thỏa thuận về nguyên liệu thô quan trọng vì lý do an ninh quốc gia.
Tuy nhiên, có thể thấy, đòn trừng phạt trên lĩnh vực thuế quan, công nghệ chỉ là yếu tố bề ngoài, nguyên nhân sâu xa là Mỹ muốn ngăn chặn sự trỗi dậy của Trung Quốc, thay thế vai trò thống trị của Mỹ.
Chiến lược an ninh quốc gia của Mỹ từng nhấn mạnh mục tiêu chiến lược bao trùm của Washington là duy trì quyền bá chủ của Mỹ - theo lời của Tổng thống Joe Biden là “sự lãnh đạo của Mỹ”. Để đạt được mục tiêu này, Washington quyết tâm ngăn chặn ảnh hưởng của Trung Quốc, xác định Bắc Kinh là đối thủ chính, “thách thức địa chính trị lớn nhất" đối với vị thế của nước Mỹ.
Washington vin vào lý do "an ninh quốc gia" để chống lại Bắc Kinh. Để xoa dịu mối lo ngại của phần còn lại của thế giới, chính quyền Biden khẳng định các hành động Mỹ chỉ nhắm mục tiêu hẹp, dù hạn chế của nước này liên quan đến các lĩnh vực công nghệ cao quan trọng như chất bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI) và điện toán lượng tử.
Theo Ngoại trưởng Antony Blinken, việc hạn chế xuất khẩu chip của Washington không nhằm cản trở sự phát triển công nghệ của Trung Quốc. Tuy nhiên, tờ New York Times tháng trước mô tả đó là “hành động gây chiến” với mục đích “rõ ràng làm chậm sự phát triển kinh tế của Trung Quốc”.
Michael Swaine, chuyên gia về quan hệ Mỹ - Trung, giám đốc chương trình Đông Á, Viện Quincy cho rằng, hành động của Washington không chỉ nhằm ngăn Trung Quốc đạt được năng lực công nghệ cao liên quan đến quân sự hoặc an ninh quốc gia mà còn ngăn Trung Quốc trở thành một cường quốc công nghệ.
Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen cũng nhấn mạnh các hành động của Mỹ “được thúc đẩy chỉ bởi những lo ngại về an ninh và các giá trị của Mỹ”. Washington muốn kiểm soát Trung Quốc, khiến nước này tụt lại phía sau, bị Mỹ bỏ xa về công nghệ và kinh tế.
Thị trường Trung Quốc chiếm tới 11% doanh thu của hãng chip Mỹ Micron. (Ảnh: Reuters)
Trước những đòn trừng phạt, hạn chế về công nghệ của Mỹ, Bộ Thương mại Trung Quốc đã nộp đơn kiện Mỹ lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) phản đối các biện pháp kiểm soát xuất khẩu chip của Mỹ, đe dọa chuỗi cung ứng toàn cầu.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân gọi các động thái của Mỹ là nỗ lực nhằm áp đặt "sự phong tỏa công nghệ" đối với Bắc Kinh. Trung Quốc cũng lên án điều khoản trong Đạo luật chip của Mỹ ngăn cản các công ty công nghệ Mỹ nhận tài trợ mở rộng sản xuất chip tiên tiến của họ ở Trung Quốc trong 10 năm.
Mới đây, Trung Quốc cấm hãng chip bán dẫn Micron của Mỹ. Theo đó, hôm 21/5, Trung Quốc tuyên bố các sản phẩm do Công ty chip Micron của Mỹ sản xuất có rủi ro an ninh quốc gia và sẽ bị cấm bán cho các nhà khai thác cơ sở hạ tầng thông tin quan trọng trong nước.
Hồi tháng 3, Văn phòng Đánh giá an ninh mạng, thuộc Cục Quản lý không gian mạng Trung Quốc (CAC), công bố cuộc điều tra về các sản phẩm của Micron. CAC không tiết lộ họ đã đánh giá sản phẩm nào cũng như phương pháp đánh giá.
Theo CAC, Micron đã không vượt qua cuộc đánh giá về an ninh mạng, dẫn đến việc các sản phẩm của họ bị cấm bán cho các nhà khai thác cơ sở hạ tầng thông tin quan trọng (CIIO) của Trung Quốc, bao gồm từ nhà khai thác viễn thông đến ngân hàng hay công ty cấp nước.
Các quy định liên quan CIIO ở Trung Quốc rất rộng, bao trùm nhiều lĩnh vực được coi là quan trọng đối với an ninh quốc gia và sinh kế người dân, trong đó có lĩnh vực như truyền thông, năng lượng, giao thông, tài nguyên nước hay tài chính.
Trung Quốc là thị trường chiếm 11% trong tổng doanh thu 30,8 tỉ USD của Micron trong năm 2022. Các khách hàng Trung Quốc của Micron gồm Lenovo, Xiaomi, ZTE, Coolpad, China Electronics Corp hay Oppo…
