Cách phòng tránh và xử lý ngộ độc thực phẩm ngày Tết

Nhận biết dấu hiệu ngộ độc thức ăn

Ngộ độc thức ăn thông thường ở thể nhẹ, thoáng qua nhưng cũng có thể nặng tùy theo tác nhân gây bệnh. Trong vài giờ sau khi ăn các triệu chứng sẽ xuất hiện, bao gồm:

Buồn nôn, nôn mửa, khó chịu ở bụng, đau quặn bụng. Tiêu chảy: một hoặc nhiều lần, phân có thể có nhiều nước, nếu phân có nhiều nước thì cần bù nước sớm cho bệnh nhân, đặc biệt là trẻ em và người già. Trong phân có thể có máu.

Các triệu chứng toàn thân: sốt, nhức đầu, chóng mặt, thậm chí tụt huyết áp, hôn mê… là những triệu chứng nặng.

Cách xử trí khi bị ngộ độc thức ăn

Khi có các triệu chứng trên, bệnh nhân cần đến bệnh viện ngay để được bác sĩ chẩn đoán và điều trị sớm. Tùy theo mỗi loại mầm bệnh mà có cách điều trị cụ thể và đa số các trường hợp nhẹ không cần phải dùng đến những loại thuốc đặc trị nào.

Khi bệnh nhân mất nước do ói và tiêu chảy nhiều, đặc biệt là ở trẻ em và người già, cần được cho uống bù nước ngay, càng sớm càng tốt (có thể uống nước chín, nước lọc tại nhà trước khi đi đến bệnh viện). Trong những trường hợp nặng bác sĩ cần phải truyền dịch qua đường tĩnh mạch tại bệnh viện.

Cách phòng tránh ngộ độc thức ăn

Đối với rau, củ, quả nên lựa chọn loại còn tươi, nguyên cuống, không dập nát, không có những đốm màu lạ hoặc tơ nấm mốc.

Đối với thịt gia súc, gia cầm nên chọn loại có màu sắc tự nhiên đúng với loại thịt, tránh chọn thịt có màu hơi tái, xanh nhạt hoặc hơi thâm, thậm chí đen, màng ngoài nhớt dù chỉ 1 phần nhỏ. Tránh các loại thịt có mùi lạ, ôi thiu hoặc mùi thuốc kháng sinh.

Đối với cá, thủy hải sản nên chọn loại tươi sống hoặc loại được bảo quản đông đá, hút chân không. Chọn cá mắt trong, thịt cá chắc có độ đàn hồi, vảy óng ánh, không màng nhớt, không mùi ươn hôi.

Đối với thực phẩm chế biến sẵn, đóng hộp chọn loại bao bì không biến dạng, hạn sử dụng dài ngày. Độc tố Botulism trong các loại thực phẩm đóng hộp có độc tính rất mạnh, diễn tiến nhanh và nguy hiểm.

Một số loại thực phẩm có độc tính sẵn như cá nóc, cóc, khoai mì, khoai tây mọc mầm, đậu phộng/lạc mọc mầm... Các loại thực phẩm giàu đạm và chất béo dễ bị biến chất, ôi, hỏng.

Đặc biệt trong dịp Tết nên chọn những cơ sở có nguồn gốc rõ ràng, quầy bán đảm bảo vệ sinh, nơi sản xuất được cấp phép, công bố đầy đủ thông tin thành phần sản phẩm.

Giữ sạch: Rửa kỹ bằng nước sạch các loại thực phẩm trước khi chế biến.

Rửa tay trước và sau mỗi lần gián đoạn để làm việc khác trong suốt quá trình chuẩn bị và chế biến thực phẩm. Nếu có vết thương ở bàn tay, hãy băng kỹ và kín vết thương.

Rửa và làm sạch tất cả vật dụng tiếp xúc với thực phẩm như rổ, giá, bàn bếp, dao, thớt, nồi, chảo...

Giữ cho bếp không có động vật gây hại, côn trùng hay thú nuôi. Che đậy thực phẩm cẩn thận.

Tách riêng các loại thịt, hải sản sống - chín để tránh lây nhiễm chéo, nên chia thành các hộp đủ khẩu phần ăn của gia đình.

Dùng riêng dụng cụ dao, thớt thực phẩm sống - chín.

Dùng riêng hộp chứa và ngăn chứa các loại thực phẩm.

Nấu chín kỹ, đặc biệt là thịt, gia cầm, trứng và hải sản để giết chết vi sinh vật. Các loại nước canh, nước dùng phải đạt trên 70°C.

Nấu lại và hâm kỹ các loại thức ăn đã chế biến ở nhiệt độ trên 60°C

Không để thực phẩm đã nấu chín ở nhiệt độ phòng (15°C-20°C) trên 2 giờ nên ăn ngay khi thức ăn vừa được nấu chín. Mùa Xuân tiết trời ấm và ẩm hơn, tạo điều kiện tốt cho vi khuẩn, nấm mốc phát triển mạnh.

Nhiệt độ tủ lạnh dưới 5 độ C là tốt nhất để bảo quản thực phẩm ở ngăn mát hoặc giữ nóng liên tục trên 60°C để ngăn vi khuẩn phát triển.

Không giữ thực phẩm quá lâu, kể cả trong tủ lạnh.

Nếu bảo quản tủ đông -18°C, các loại thịt có thể để 4-6 tháng, giò chả 2 tháng, hải sản 4-6 tháng, cua 10 tháng,...

Không rã đông thực phẩm ở nhiệt độ phòng. Không cấp đông lại thực phẩm đã rã đông.

Loại bỏ các sản phẩm đã hết hạn sử dụng hoặc nghi ngờ nhiễm khuẩn, nhiễm độc như nấm mốc xanh/đen/vàng/trắng, gạo có mọt, thức ăn có sự thay đổi về màu sắc.

Dọn dẹp, vệ sinh nhà cửa, khu vực bếp, tủ trữ đồ khô, tủ lạnh thường xuyên.

Thường xuyên kiểm tra các loại thực phẩm được cất ở sâu hoặc ít khi sử dụng.

Ngoài ra cần đảm bảo về nguồn nước sạch, đã qua xử lý. Nước sạch là nước không màu, mùi, vị lạ và không chứa mầm bệnh. Hãy đun sôi trước khi làm đá uống. Đặc biệt cẩn thận với nguồn nước dùng nấu thức ăn cho trẻ nhỏ.

Thông thường, triệu chứng ngộ độc cấp tính sẽ xuất hiện chỉ sau vài giờ hoặc trong vòng 1-2 ngày sau khi nhiễm độc từ thức ăn. Ngộ độc thực phẩm thể nặng có thể dẫn đến tử vong, nhẹ cũng gây mệt mỏi, suy kiệt cả về thể chất và tinh thần. Do vậy, mỗi người cần tự trang bị kiến thức cần thiết để phòng ngừa bệnh lây qua thực phẩm và cách xử lý khi bản thân hoặc người nhà bị ngộ độc thực phẩm.