Cổ vật tham gia phục vụ công nghiệp văn hóa

Tại hội nghị, bà Lê Thị Thu Hiền - Cục trưởng Cục Di sản cho hay, nhiều quy định mới được bổ sung. Đặc biệt đối với lĩnh vực bảo tàng tư nhân, để có những giải pháp về thuế, cơ chế chính sách phù hợp, nhằm thúc đẩy sự phát triển, phục vụ công chúng, hướng đến việc tham gia phục vụ công nghiệp văn hóa.

Giới sưu tập cổ vật và những người hoạt động trong lĩnh vực bảo tàng tư nhân hi vọng dự thảo Luật Di sản văn hóa sửa đổi sẽ rõ ràng minh bạch hơn trong việc chuyển nhượng bảo vật quốc gia thuộc sở hữu cá nhân, dòng họ và các hình thức sở hữu khác được thừa nhận.

Trong dự thảo quy định “di vật và cổ vật được phép kinh doanh trong nước, còn bảo vật quốc gia không được kinh doanh”. Quy định rõ ràng này được nhận định có thể thúc đẩy quá trình đưa cổ vật, bảo vật quốc gia tham gia phục vụ ngành công nghiệp văn hóa.

Tuy nhiên, theo TS Phạm Quốc Quân - Ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa Quốc gia thì phải làm tốt công tác “đăng ký di vật, cổ vật” để ngăn chặn vấn nạn “chảy máu” cổ vật ra nước ngoài, ngừa tình trạng đào bới cổ vật trái phép cũng như vấn nạn đánh cắp cổ vật trong các di tích.

Bảo vật quốc gia trống đồng Kính Hoa thuộc bộ sưu tập tư nhân Nguyễn Văn Kính (Hà Nội).

Khi các di vật, cổ vật đã được đăng ký, chúng sẽ có mã số nhận diện cụ thể. Điều này lại dẫn tới một lợi ích khác thông qua hoạt động đấu giá. Đầu tiên là hình thành các sàn đấu giá chuyên nghiệp, thực hiện bài bản theo đúng Luật và Nghị định về hoạt động đấu giá thay vì các hoạt động nhất thời, thiếu chuyên nghiệp như hiện nay. Hoạt động đấu giá mặc dù thiên về tính thương mại, song lợi ích về mặt quảng bá di sản cũng tăng theo.

Khi thị trường cổ vật chuyển biến, năng động sẽ thu hút nhiều người, nhiều giới tham gia vào lĩnh vực này. Việc tham gia đó thể hiện trách nhiệm bảo tồn di sản, kéo theo nhiều bảo tàng tư nhân ra đời cũng như tạo động lực cho những nhà sưu tập cổ vật. Một quốc gia dù giàu có đến đâu cũng không đủ sức bảo vệ và sưu tầm di sản cổ vật, mà rất cần sự chung sức của các nhà sưu tập tư nhân.

Đơn cử như trong số các bảo vật quốc gia được công nhận, có khá nhiều bảo vật thuộc bộ sưu tập tư nhân, như 15 hiện vật trong bộ sưu tập An Biên thuộc sở hữu của nhà sưu tập Trần Đình Thăng (Hải Phòng), trống và thạp đồng thuộc bộ sưu tập của ông Nguyễn Văn Kính (Hà Nội)…

Dù được đấu giá hay nằm trong các bảo tàng công lập hoặc tư nhân thì cổ vật cũng đều phát huy giá trị. Hoạt động tham quan, thu hút khách quốc tế là điều hiển nhiên sẽ diễn ra, góp phần không nhỏ trong công cuộc phát triển công nghiệp văn hóa. Và khi cổ vật cũng tham gia vào quá trình này, việc bảo tồn và quảng bá di sản sẽ trở nên dễ dàng, sinh động hơn.

“Làm tốt được những sàn đấu giá cổ vật quy mô, thông qua kinh nghiệm đấu giá của những công ty có thâm niên của nước ngoài, những chuyên gia hàng đầu quốc tế, thị trường cổ vật sẽ minh bạch hơn, Nhà nước thu được thuế, những bảo tàng có đủ thông tin để sưu tầm được những cổ vật, di vật, bảo vật có giá trị, mà không phải băn khoăn về nguồn gốc, xuất xứ”, TS Phạm Quốc Quân - Ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa Quốc gia.