Trong quá trình triển khai dạy học 2 buổi/ngày, các trường áp dụng nhiều giải pháp linh hoạt để khắc phục khó khăn, nâng cao chất lượng giảng dạy.
Nhiều năm nay, Trường THCS Chương Dương (Hoàn Kiếm, Hà Nội) áp dụng hình thức dạy học 2 buổi/ngày, học sinh được nghỉ thứ 7 và Chủ nhật. Bà Nguyễn Thị Vân Hồng - Hiệu trưởng cho hay, với điều kiện mặt bằng khiêm tốn nhưng nhà trường vẫn bố trí đội ngũ giáo viên, phòng học để sắp lịch học cho gần 1.000 học sinh tham gia các hoạt động giáo dục từ thứ 2 - thứ 6 hằng tuần.
“Dựa trên sự thống nhất giữa nhà trường với cha mẹ học sinh, chúng tôi xây dựng lịch học không quá 7 tiết/ngày, sáng 5 tiết, chiều 2 tiết; một số lớp học 3 tiết buổi chiều với những em tăng cường tiếng Hàn, tiếng Nhật. Điều này giúp phụ huynh không vất vả đưa đón vì các em được ăn bán trú tại trường, đảm bảo dinh dưỡng, khẩu phần ăn đa dạng”, bà Vân Hồng thông tin.
Về mức thu, Trường THCS Chương Dương áp dụng theo quy định tại Nghị quyết 03 ngày 29/3/2024 của HĐND TP Hà Nội, không quá 235.000 đồng/học sinh/tháng. Thầy, cô giáo chủ động xây dựng giáo án, tận tâm dạy học trò, hoàn thành kiểm tra, đánh giá theo quy định để mang lại thuận lợi cho phụ huynh và học sinh. Năm học này, nhà trường hoàn thành chương trình các môn theo đúng kế hoạch năm học.
Cũng theo bà Vân Hồng, khi triển khai dạy học 2 buổi/ngày cho học sinh không thu phí, các trường sẽ được ngân sách Nhà nước hỗ trợ để thầy cô yên tâm cống hiến. Đồng thời, chính sách “miễn phí tiền ăn trưa cho học sinh” trên địa bàn Hà Nội hy vọng sẽ thành hiện thực, qua đó giảm bớt gánh nặng tài chính cho phụ huynh.
Là đơn vị áp dụng việc dạy học 2 buổi/ngày nhiều năm nay, ông Văn Quỳnh – Chánh Văn phòng Trường THCS&THPT Lương Thế Vinh (cơ sở Cầu Giấy, Hà Nội) nhìn nhận, thực hiện mô hình này đem lại hiệu quả thiết thực đến người học. Từ xây dựng thời khóa biểu, tổ chức bán trú được nhà trường tích cực triển khai.
“Với hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị đồng bộ theo hướng hiện đại, đội ngũ giáo viên cơ hữu có chuyên môn, nhà trường thuận lợi khi triển khai dạy học 2 buổi/ngày; xây dựng kế hoạch giáo dục theo chương trình nhà trường một cách linh hoạt, phù hợp từng cấp học; tổ chức các hoạt động ngoài giờ học phong phú giúp học sinh thỏa mãn đam mê”, ông Văn Quỳnh nói.
Theo ông Quỳnh, để việc dạy học 2 buổi/ngày đạt hiệu quả phải đáp ứng được điều kiện về cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên, chương trình học phù hợp cùng sự đồng thuận của phụ huynh và học sinh. Buổi học thứ hai cần tổ chức linh hoạt, đa dạng, tập trung vào phát triển kỹ năng và các hoạt động trải nghiệm cho học sinh.
Nằm ở địa bàn thuận lợi so với các trường lân cận, bà Nguyễn Thị Thùy Dương - Hiệu trưởng Trường THCS thị trấn Nậm Nhùn (Nậm Nhùn, Lai Châu) cho biết, năm học này toàn trường có hơn 300 học sinh. Hệ thống cơ sở vật chất được Nhà nước quan tâm nên không quá lo lắng, dù vậy thiếu giáo viên là nỗi lo thường trực của nhiều trường vùng cao.
Dạy học 2 buổi/ngày được nhà trường triển khai nhiều năm nay theo đúng hướng dẫn từ cơ quan quản lý. Thời khóa biểu kéo dài từ thứ 2 đến thứ 6, buổi sáng 4 - 5 tiết, buổi chiều không quá 3 tiết. Việc nghỉ ngày thứ 7 được tiến hành luân phiên trong tháng để đảm bảo chương trình, phù hợp với bối cảnh một số em bán trú và có anh chị em ở trường khác để nghỉ cùng nhau.
“Trường chỉ có số ít học sinh ở xa ăn bán trú, đa số tan học buổi sáng về nhà ăn trưa rồi chiều đến lớp học tiếp. Toàn trường có 16 giáo viên trực tiếp đứng lớp. Theo định biên nếu tính cả chức danh Tổng phụ trách Đội phải là 19 người. Dù thiếu giáo viên, nhà trường vẫn bố trí đủ thầy cô dạy các môn theo Chương trình GDPT 2018. Buổi chiều dạy luân phiên các môn như Hoạt động trải nghiệm, Giáo dục địa phương, Giáo dục thể chất”, bà Dương thông tin.
Một đặc thù khác của trường vùng cao là nhiều thầy cô phải tăng cường dạy liên trường, nhất là các môn nghệ thuật. Việc phân công thời khóa biểu cho giáo viên cần tính toán sao cho phù hợp mà vẫn đảm bảo chất lượng, hiệu quả dạy học 2 buổi/ngày cho học sinh.
Cùng với nhiệm vụ dạy học 2 buổi/ngày, nhà trường tập trung ôn luyện cho học sinh khối 9 với 81 em chuẩn bị thi vào lớp 10 THPT năm 2025. Sau khi hoàn thành việc kiểm tra học kỳ để kết thúc chương trình chính khóa, nhà trường tổ chức ôn tập cho các em môn Toán, Ngữ văn, Tiếng Anh vào các ngày trong tuần. Theo thống kê, đa số thí sinh lựa chọn nguyện vọng 1 vào Trường THPT Nậm Nhùn, số ít đăng ký vào lớp 10 của Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn của tỉnh Lai Châu.
Tại Trường THPT Trần Hưng Đạo (Ninh Bình), thực hiện chỉ đạo của Sở GD&ĐT Ninh Bình, từ học kỳ II năm học 2024 - 2025, nhà trường tổ chức dạy học 2 buổi/ngày, nghỉ thứ 7 và Chủ nhật với tổng số 1.278 học sinh/3 khối. Việc xây dựng thời khóa biểu các môn đảm bảo đủ 40 giờ/tuần và bố trí linh hoạt vào buổi chiều từ thứ 2 đến thứ 6 trong tuần.
“Đặc thù học sinh cấp THPT không ăn bán trú, các em về nhà ăn trưa sau đó buổi chiều đến trường học tiếp. Từ khi thực hiện học 2 buổi/ngày đến nay, học sinh thấy thoải mái hơn vì được nghỉ trọn vẹn ngày thứ 7 để tham gia các hoạt động kết nối gia đình, phụ huynh học sinh cũng đồng tình ủng hộ chủ trương này”, Hiệu trưởng Trần Văn Hanh thông tin.
Năm học 2024 - 2025, Trường THCS Hóa Thượng (Đồng Hỷ, Thái Nguyên) có tổng số 903 học sinh và duy trì hình thức học 1 buổi/ngày. Nhà trường đã xây dựng và duy trì các câu lạc bộ tiếng Anh, Âm nhạc… Tuy nhiên, do quỹ thời gian hạn chế nên các câu lạc bộ mới hoạt động ở quy mô nhỏ lẻ, chưa thực sự phát huy hết hiệu quả.
Theo Hiệu trưởng Hà Thị Bích Thủy, mô hình học 2 buổi/ngày không chỉ giúp học sinh có thêm thời gian tiếp cận kiến thức, rèn luyện kỹ năng, mà còn thuận lợi để phát triển phẩm chất, năng lực toàn diện thông qua hoạt động trải nghiệm, kỹ năng sống, giáo dục giá trị sống, qua đó hình thành nhân cách và nâng cao ý thức công dân.
Đưa ra những ưu điểm, Hiệu trưởng Trường THCS Hóa Thượng cũng nhìn nhận, thách thức lớn nhất là cơ sở vật chất chưa đáp ứng yêu cầu, thiếu phòng học, phòng chức năng, trang thiết bị. Theo bà Thủy, các cấp quản lý cần tiếp tục quan tâm, đầu tư thêm hạ tầng, đội ngũ giáo viên và nhân viên để tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai dạy học 2 buổi/ngày, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục tại địa phương.
Ông Ngô Văn Hiền - Trưởng phòng GD&ĐT huyện Văn Quan (Lạng Sơn) chia sẻ: Chỉ đạo của Tổng Bí thư, Thủ tướng Chính phủ về tăng cường dạy học 2 buổi/ngày đã tạo điều kiện cho các trường có hành lang pháp lý để thực hiện, giúp bổ trợ kiến thức cho học sinh; thầy, cô giáo có nhiều thời gian ôn tập, bồi dưỡng học sinh giỏi, học sinh năng khiếu; giúp các trường thuận lợi trong sắp xếp thời khóa biểu, tránh quá tải cho giáo viên khi chỉ bố trí vào 1 buổi.
Đồng thời, học sinh có nhiều thời gian học tập, rèn luyện các môn năng khiếu ngay trong trường mà không phải đi học ở trung tâm. Ngoài ra, việc tổ chức dạy học 2 buổi/ngày ở tất cả cấp học góp phần tạo ra công bằng trong giáo dục vì hiện tại chỉ cấp mầm non, tiểu học được tổ chức dạy học 2 buổi/ngày.
Tại Trường PTDTBT Tiểu học Dào San (Phong Thổ, Lai Châu), cơ sở vật chất để thực hiện giảng dạy 2 buổi/ngày đã đảm bảo yêu cầu tối thiểu 1 lớp/phòng học, trang thiết bị dạy học tương đối đủ phục vụ công tác dạy và học. Đối với đội ngũ giáo viên có tỷ lệ 1,5 giáo viên/lớp.
Bà Phạm Thị Xuân - Hiệu trưởng nhà trường cho biết: Khi áp dụng dạy học 2 buổi/ngày, Trường PTDTBT Tiểu học Dào San đã phân việc cho giáo viên theo năng lực, sở trường nhằm đảm bảo chất lượng.
Bên cạnh đó, thành lập đội ngũ giáo viên nòng cốt để thực hiện việc bồi dưỡng, học tập, tiếp cận nội dung chương trình từ Bộ GD&ĐT, sở GD&ĐT sao cho hiệu quả. Sau đó, đội ngũ này quay trở về tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn cho đồng nghiệp.
Một trong những khó khăn theo bà Xuân, nhà trường đang phải đối mặt là sĩ số học sinh/lớp đông; nhiều phụ huynh phó mặc việc học của con cái cho thầy, cô giáo; một số hoạt động giáo dục phải sử dụng chung phòng nên bất tiện nhất định cho cả thầy và trò…
Tại Trường Tiểu học Khánh Nhạc A (Yên Khánh, Ninh Bình) điều kiện cơ sở vật chất ở trường đáp ứng đầy đủ; nhà trường có đủ các thiết bị vận động ngoài trời cho học sinh học tập, tham gia hoạt đồng ngoại khóa; có nhà đa năng, thiết bị các môn thể dục cờ vua, bóng đá, cầu lông...
Bà Hiệu trưởng Trần Thị Hợi cho biết: “Khi dạy 2 buổi/ngày, giáo viên có thời gian tổ chức nhiều hoạt động giáo dục cho học sinh như giáo dục kỹ năng sống, phát triển, bồi dưỡng thế mạnh của các em cũng như được học môn năng khiếu mình yêu thích”.
Bên cạnh đó, Trường Tiểu học Khánh Nhạc A bố trí cho học sinh khối lớp 1, 2, 3 có 2 tiết để củng cố kiến thức; 5 tiết theo phân loại nhu cầu của các em để tổ chức hoạt động giáo dục khác vào các buổi chiều. Dù điều kiện cơ sở vật chất đầy đủ, nhưng vẫn khó khăn trong triển khai dạy học 2 buổi/ngày khi nhiều em thích học âm nhạc nhưng không đủ giáo viên giảng dạy môn này.
Hiện, chúng tôi có 1 giáo viên dạy môn Âm nhạc kiêm Tổng phụ trách Đội nên không đủ để giảng dạy. Nếu thuê giáo viên các trường âm nhạc về dạy thì không biết lấy kinh phí đâu để trả, trông chờ vào xã hội hóa thì khó, bà Trần Thị Hợi bày tỏ và kiến nghị, Bộ GD&ĐT nên có phương án để tháo gỡ khó khăn cho các địa phương, nhà trường.