Khó nhân rộng mô hình đại học chia sẻ

Bên cạnh sự khác nhau về cơ chế quản trị, một số cán bộ quản lý, giảng viên còn ngại ngùng trước cái mới, áp lực cạnh tranh và bài toán tài chính trong bối cảnh tự chủ đại học cũng ít nhiều ảnh hưởng đến mức độ mặn mà của các trường. PGS.TS Diệp Thanh Tùng, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Trà Vinh, chia sẻ, chính sách tự chủ trong giáo dục đại học mang lại nhiều lợi ích trong việc phát huy sự sáng tạo trong tổ chức, vận hành các hoạt động của các cơ sở giáo dục đại học; tuy vậy, cũng làm hạn chế sự kết nối giữa các trường.

Sâu xa của sự hạn chế được PGS.TS Bùi Văn Hồng - Viện trưởng Viện Sư phạm Kỹ thuật, HCMUTE - chỉ rõ là do áp lực cạnh tranh giữa các cơ sở giáo dục và tâm lý sợ ảnh hưởng đến nguồn thu của giảng viên. Tâm lý của sinh viên luôn thích sự thuận tiện, học gần nơi mình ở và không gian học tập hiện đại. Khi các trường hợp tác, liên kết và xây dựng mô hình đại học chia sẻ ít nhiều có tác động đến giờ giảng của giảng viên (hụt giờ giảng, đồng nghĩa giảm thu nhập).

Thực tế, trong bối cảnh nguồn thu các trường đại học phần lớn vẫn dựa trên học phí, mô hình đại học chia sẻ vẫn còn nhiều thách thức. Bởi nếu triển khai sâu và toàn diện, các trường đồng thuận và liên kết với nhau triệt để thì người học có thể đăng ký học đơn vị học phần, tín chỉ đào tạo ở bất cứ đơn vị nào nếu họ thấy phù hợp. Điều đó chắc chắn sẽ tác động mạnh đến bài toán tài chính các trường.

TS Lê Nguyễn Quốc Khang - Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Mở TPHCM - nhìn nhận: “Khi làm mạnh, làm sâu việc sẻ chia tác động nhiều đến phương thức đào tạo của giảng viên (quản lý lớp, chế độ phúc lợi). Tâm lý “rào chắn” vẫn hằn sâu ở nhiều nơi, nhiều người”.

Chia sẻ nội lực khoa học và nguồn học liệu sẽ giúp các trường mạnh hơn về hoạt động khoa học

Thiếu hành lang pháp lý

Thực tế cho thấy vẫn còn nhiều khoảng trống chính sách trong quản lý kinh tế chia sẻ nói chung và đại học chia sẻ nói riêng. Hầu hết văn bản pháp luật hiện hành chưa có quy định liên quan đến kinh tế chia sẻ; còn thiếu các cơ chế, chính sách quy định về quản lý, giám sát hoạt động của mô hình kinh tế chia sẻ; còn thiếu các chính sách đảm bảo cạnh tranh công bằng giữa kinh tế truyền thống và kinh tế chia sẻ trong từng ngành cụ thể, trong đó có lĩnh vực giáo dục đại học. “Chính sách vĩ mô chưa thay đổi kịp với mô hình giáo dục đại học chia sẻ đó là một thực tế phải đối diện”, PGS.TS Đỗ Văn Dũng (nguyên Hiệu trưởng HCMUTE) cho hay.

Theo TS Trần Đình Lý - Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Nông Lâm TPHCM, hiện chưa có quy định, quy chế để áp dụng cho các chương trình chia sẻ. Trong đó, các chương trình đào tạo áp dụng chia sẻ nên được kiểm định chất lượng như nhau. Thống nhất và tương đồng với nhau cả về mặt khung thời gian đào tạo, chuẩn đầu ra cho đến các tiêu chuẩn và điều kiện học tập của người học.

Còn TS Hồ Văn Thống, Hiệu trưởng Trường ĐH Đồng Tháp thì cho rằng, mô hình đại học chia sẻ khó phát triển còn do các quy định chung mang tính ràng buộc nhất định trong việc quản lý nguồn lực và tài sản công chưa được điều chỉnh, sửa đổi kịp thời của cấp có thẩm quyền. Thiếu vắng hành lang pháp lý đã làm ngần ngại bước chân của nhiều đơn vị, dù ai cũng công nhận cái hay của mô hình…