Gửi bình luận
Việc Bộ Chính trị liên tiếp ban hành Nghị quyết 57 về khoa học – công nghệ – đổi mới sáng tạo và Nghị quyết 71 về giáo dục đào tạo đã mở ra thời cơ mới để ngành nông nghiệp bứt phá mạnh mẽ, nâng cao năng suất, giá trị và năng lực cạnh tranh trong bối cảnh thế giới chuyển mình mạnh mẽ theo hướng xanh và bền vững.
Vụ Khoa học công nghệ và Môi trường (Bộ NN&MT) cho biết, giai đoạn 2021–2025, hệ thống nghiên cứu của Bộ đã tạo ra một khối lượng thành tựu vô cùng ấn tượng: 225 giống cây trồng, vật nuôi, thủy sản và lâm nghiệp mới được công nhận; 150 tiến bộ kỹ thuật, 158 bằng độc quyền sáng chế, giải pháp hữu ích; Hơn 3.600 bài báo khoa học quốc tế (tăng gần 50% so với kỳ trước); 1.000 mô hình sản xuất ứng dụng công nghệ cao đã được triển khai trên thực tế, giúp tăng hiệu quả từ 10 – 30% tùy lĩnh vực.
Đây là minh chứng rõ ràng rằng khoa học – công nghệ đã và đang trở thành lực kéo quan trọng giúp nông nghiệp Việt Nam từ chỗ thiếu ăn trở thành cường quốc xuất khẩu nông sản hàng đầu, với kim ngạch xuất khẩu năm 2025 dự kiến đạt 70 tỷ USD.
Hiện nay ngành nông nghiệp đã có nhiều trung tâm nghiên cứu mạnh, điển hình như Học viện Nông nghiệp Việt Nam, với gần 1.400 cán bộ khoa học, trong đó hơn 300 GS, PGS, TS, Học viện Nông nghiệp Việt Nam đang là một trong những trung tâm nghiên cứu mạnh nhất cả nước. Học viện hiện sở hữu: 6 phòng thí nghiệm đạt chuẩn ISO; hơn 80 mô hình thực hành; hệ thống công nghệ nghiên cứu – phân tích hàng đầu trong lĩnh vực nông nghiệp – môi trường.
Thông qua VNUA Tech-Mart, sàn giao dịch công nghệ AgroMart, và mạng lưới hơn 200 doanh nghiệp, hoạt động thương mại hóa công nghệ của Học viện ngày càng sôi động, tạo dòng chảy liên tục giữa tri thức phòng thí nghiệm và sản xuất thực tiễn.
Đặc biệt, Học viện tiên phong phát triển các nhóm nghiên cứu mạnh về dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo, nông nghiệp số, ứng dụng trong quản trị, đào tạo và sản xuất. Chuyển đổi số đã trở thành "DNA mới", len sâu vào mọi hoạt động.
Trong bối cảnh diện tích đất nông nghiệp giảm nhanh, biến đổi khí hậu diễn biến phức tạp, việc đặt mục tiêu tăng trưởng 4% năm 2025 là thách thức không nhỏ. Muốn đạt được, chỉ có một con đường: ứng dụng khoa học – công nghệ quy mô lớn, từ giống, canh tác, thu hoạch, chế biến đến thương mại hóa.
Công nghệ số, AI, dữ liệu lớn, sinh học phân tử, IoT, tự động hóa… đang mở ra không gian phát triển mới: Nông nghiệp chính xác; Nông nghiệp số; Nông nghiệp carbon thấp; Nông nghiệp tuần hoàn; Nuôi biển công nghiệp quy mô lớn.
Khoa học – công nghệ không chỉ giúp tăng năng suất, giảm chi phí, mà còn tạo ra giá trị gia tăng và lợi thế cạnh tranh mới – hướng đi tất yếu trong nền kinh tế xanh toàn cầu.
Tại Hội nghị "Thúc đẩy đột phá nghiên cứu khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo gắn với đào tạo của các viện, trường" ngày 14/11 vừa qua, Bộ trưởng Bộ NN&MT Trần Đức Thắng nhấn mạnh: "Chưa bao giờ khoa học – công nghệ và giáo dục được quan tâm như hiện nay."
Bộ trưởng yêu cầu các viện nghiên cứu, trường đại học trong tháng 11 gửi ngay các đề xuất cụ thể về thiết bị, công nghệ trọng điểm, nhằm sớm đưa vào kế hoạch triển khai từ đầu năm 2026. Đây là bước chuẩn bị quan trọng để ngành nông nghiệp bước vào giai đoạn tăng tốc đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và phát triển công nghệ cao.
Thứ trưởng Bộ NN&MT Phùng Đức Tiến nhấn mạnh: "Trong mọi điều kiện khó khăn, nông nghiệp luôn là trụ đỡ của nền kinh tế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng, chỉ có hai con đường: tăng năng suất gấp đôi và tăng mạnh giá trị sản phẩm."
Nhiều ví dụ được đưa ra: một số giống nho Nhật đạt giá hàng chục USD/kg, trong khi nho Việt chỉ khoảng 5 USD/kg; nhiều cây trồng giá trị cao mang lại doanh thu tới 20 tỷ đồng/ha/năm, vượt xa lúa truyền thống. Rõ ràng, khoa học – công nghệ chính là "chìa khóa" để thu hẹp khoảng cách và nâng tầm nông sản Việt.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến đưa ra 8 nhóm giải pháp trọng tâm: Sửa đổi ngay các quy định vướng mắc, cắt giảm thủ tục, tạo hành lang pháp lý thông thoáng cho nghiên cứu và chuyển giao công nghệ; Điều chỉnh, bổ sung các chương trình quốc gia về KHCN, gắn với yêu cầu thực tiễn sản xuất; Sắp xếp hệ thống tổ chức nghiên cứu "tinh – gọn – mạnh", tiến tới tự chủ toàn diện; Đổi mới tư duy đặt hàng nghiên cứu, xuất phát từ nhu cầu thị trường và doanh nghiệp; Đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện trong quản lý, sản xuất, truy xuất nguồn gốc; Hoàn thiện chính sách thúc đẩy mô hình hợp tác 3 nhà: Nhà nước – nhà trường – doanh nghiệp; Xây dựng đội ngũ nhân lực chất lượng cao, làm chủ công nghệ lõi và công nghệ mới; Tăng cường hợp tác quốc tế, tiếp nhận công nghệ cao và thương mại hóa sản phẩm nghiên cứu.
Hệ thống giải pháp này được đánh giá là "đòn bẩy thể chế", tạo nền tảng để nông nghiệp Việt Nam bước vào giai đoạn hiện đại hóa mạnh mẽ.
