Kinh nghiệm và giải pháp phát triển du lịch văn hóa Việt Nam

Diễn đàn Du lịch toàn quốc năm 2023 với chủ đề “Phát triển du lịch văn hóa Việt Nam” do Hiệp hội Du lịch Việt Nam tổ chức tại Hà Nội mới đây là hoạt động điểm nhấn trong khuôn khổ Hội chợ Du lịch quốc tế Việt Nam năm 2023 với chủ đề “Du lịch Văn hóa”.

Phát biểu tại Diễn đàn, Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch Nguyễn Trùng Khánh, nhấn mạnh vai trò của văn hóa trong phát triển kinh tế - xã hội, ngành du lịch đã đưa sản phẩm du lịch văn hóa trở thành một trong những dòng sản phẩm quan trọng hàng đầu được thúc đẩy phát triển trong Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030 cũng như Chiến lược phát triển sản phẩm du lịch Việt Nam đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.

Du lịch văn hóa đồng thời cũng là một trong 13 ngành công nghiệp văn hóa được xác định trong Chiến lược các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030.

Theo Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch, đại dịch Covid-19 đồng thời đã làm thay đổi nhu cầu du lịch, tạo ra các xu hướng du lịch mới. Các nước trên thế giới, nhất là trong khu vực ASEAN đều tập trung những giải pháp ưu tiên phục hồi, thúc đẩy tăng trưởng trở lại của ngành du lịch. Vì vậy, Du lịch Việt Nam phải đối mặt với vấn đề cạnh tranh gay gắt về điểm đến, cạnh tranh sản phẩm dịch vụ du lịch trong thu hút thị trường khách nước ngoài cũng như phát triển du lịch nội địa.

Tại Hội nghị toàn quốc về du lịch do Thủ tướng Chính phủ chủ trì ngày 15/3 vừa qua, nhiều vấn đề quan trọng, mang tính định hướng của toàn ngành đã được đưa ra bàn luận, đánh giá, nhìn nhận theo đa chiều trong đó có vấn đề phát triển sản phẩm, dịch vụ du lịch Việt Nam gắn với khai thác hiệu quả, bền vững các giá trị văn hóa, truyền thống, hiện đại của dân tộc.

Ông Vũ Thế Bình, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam cho biết, du lịch trước đây được coi là một hoạt động liên quan đến giải trí và tách biệt với cuộc sống hàng ngày và văn hóa của người dân địa phương. Đến tận năm 1980, du lịch và văn hóa là 2 mảng riêng biệt. Sau đó quan hệ văn hóa và du lịch thay đổi nhanh chóng. Vai trò của tài nguyên văn hóa trong việc thu hút khách du lịch và tạo ra sự khác biệt giữa các điểm đến đã rõ ràng hơn và tài nguyên văn hóa đã được xem là nguồn lực chính để phát triển kinh tế ở nhiều vùng, nhiều địa phương.

Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), trong số khách du lịch văn hóa nói chung, khách đến tham quan các viện bảo tàng chiếm khoảng 59%; thăm các di tích lịch sử, di sản văn hóa chiếm khoảng 56% - cao hơn nhiều đi dự các buổi biểu diễn nghệ thuật truyền thống.

Để thu hút khách du lịch văn hóa, một số quốc gia đã đầu tư các chương trình nghệ thuật tổng hợp (show biểu diễn thực cảnh) kể một câu chuyện về lịch sử, văn hóa của dân tộc, địa phương.

Những năm gần đây, du lịch Việt Nam cũng đã có những sản phẩm du lịch kết hợp với phát huy giá trị văn hóa như: tour kết nối di sản thế giới các nước ASEAN, Hành trình di sản miền Trung, các lễ hội của Việt Nam như Festival nghệ thuật Huế, Festival biển Nha Trang, Carnaval biển Hạ Long, Festival cồng chiêng Tây Nguyên, Festival hoa Đà Lạt, Lễ hội ẩm thực đất phương Nam, Lễ hội trái cây Nam Bộ, Liên hoan ẩm thực ba miền...

Các giá trị nghệ thuật gần đây cũng được doanh nghiệp, nhà đầu tư nghiên cứu xây dựng thành các sản phẩm du lịch đặc sắc như chương trình thực cảnh Ký ức Hội An, Áo dài, Tinh hoa Bắc Bộ, Múa rối nước, À Ố Show... Ngoài ra, các tour du lịch làng nghề thời gian qua cũng là sự lựa chọn hàng đầu đối với khách quốc tế khi đến Việt Nam.

Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam Vũ Thế Bình cho rằng, cần phải nâng cao hơn nữa trách nhiệm của các bên liên quan, trong đó Nhà nước cần có chính sách cụ thể về hỗ trợ phát triển du lịch văn hóa trong các lĩnh vực: Cải thiện cơ sở hạ tầng; bảo tồn di sản; phát triển bản sắc văn hóa vùng; nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch và cơ sở vật chất du lịch.

Tại Diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) Tạ Quang Đông, nhấn mạnh: “Văn hóa là trụ cột để phát triển du lịch bền vững. Việt Nam khai thác hiệu quả du lịch, tuy nhiên vẫn còn nhiều tiềm năng và lợi thế để phát triển. Tới đây, Bộ VHTTL sẽ cùng Nhà hát ca múa nhạc Việt Nam xây dựng chương trình Việt Nam huyền sử ca, dễ thưởng thức, dễ lan tỏa, đưa những cái mới nhất của công nghệ vào, tính giáo dục, tính thẩm mỹ, nằm trong tổng thể để chương trình thu hút được khách.

Cùng với đó, Bộ sẽ liên kết phát triển thương hiệu du lịch Việt Nam qua điện ảnh năm 2023; sẽ tổ chức hội nghị cùng chủ đề vào cuối tháng 5/2023, đề cập đến mối quan hệ giữa 2 lĩnh vực du lịch - điện ảnh. Thông qua đó, quảng bá trực tiếp các sản phẩm du lịch khách sạn gắn với điện ảnh, để các phim Việt Nam quảng bá ra nước ngoài có thương hiệu du lịch Việt Nam trong đó”.

Tại diễn đàn, bà Nguyễn Thị Định, Phó trưởng phòng Giáo dục, Công chúng, Bảo tàng Lịch sử quốc gia giới thiệu mô hình du lịch văn hóa thông qua các tư liệu và hiện vật của bảo tàng như tour Bác Cổ mùa hoa gạo, Thanh âm Đồng Cổ.

Ông Phạm Hà, Chủ tịch kiêm CEO LuxGroup giới thiệu cách tiếp cận giá trị di sản văn hóa trong xây dựng sản phẩm du lịch tàu biển... Bà Lê Thị Thu Trang, Giám đốc khối quản lý điểm đến SGO DMC, Công ty SGO Travel giới thiệu sản phẩm du lịch: Theo dấu chân Phật Hoàng Trần Nhân Tông, trải nghiệm văn hóa làng nghề, miệt vườn ở Lục Ngạn (Bắc Giang), thử làm người quan họ ở Thổ Hà (Bắc Giang)...

Kinh nghiệm khai thác du lịch Đảo Ký ức Hội An, khai thác giá trị văn hóa truyền thống độc đáo của Cố đô Huế trong phát triển du lịch... cũng được các đại biểu chia sẻ tại Diễn đàn.