Trong đề thi tốt nghiệp THPT, phần Làm văn sẽ có yêu cầu viết đoạn văn nghị luận xã hội vàbài văn nghị luận văn học.
Cô Lê Hải Châu khuyên thí sinh nên dành tối đa 25 phút cho nội dung viết nghị luận xã hội. Để làm tốt, thí sinh cần xác định đúng vấn đề nghị luận qua các từ khóa ở đề bài và sử dụng kết hợp các thao tác lập luận như: phân tích, giải thích, bình luận; cách thức đặt câu hỏi 5W-1H để lập ý và tìm dẫn chứng.
5 bước tạo lập đoạn văn nghị luận xã hội nhanh thí sinh có thể tham khảo gồm: Giới thiệu, dẫn dắt; giải thích; phân tích, chứng minh; bình luận, phản đề; rút ra kết luận. Lưu ý: Không lấy dẫn chứng trong các tác phẩm văn học cho bài viết.
Viết bài văn nghị luận văn học, theo cô Lê Hải Châu, thí sinh nên dành tối đa 70 phút. Ở câu này, phần mở bài thí sinh cần bảo đảm đủ 3 ý: Kiến thức tác giả (vị trí, phong cách sáng tác); kiến thức tác phẩm (xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác); vấn đề nghị luận (vấn đề nghị luận chính là yêu cầu của đề bài).
Thân bài chia thành 3 ý. Ý 1, khái quát chung: Tóm tắt truyện, tình huống truyện, cảm hứng chủ đạo, giới thiệu nhân vật, hoàn cảnh...
Ý 2 (ý chính, thường sẽ là phân tích/cảm nhận): Về nội dung, trong quá trình phân tích, thí sinh cần trích dẫn chứng, ngữ liệu đi kèm và cần phải hướng đến vấn đề nghị luận để bài viết đúng trọng tâm. Về nghệ thuật: Bài viết phải tạo ý, tách đoạn linh hoạt, phù hợp; vì khi nhìn hệ thống luận điểm, đoạn văn, người chấm sẽ thấy được rõ tư duy của người viết. Ngoài ra, thí sinh cần kết hợp kiến thức lý luận, so sánh liên hệ khi phân tích để có điểm số tối đa.
Ý 3 (ý phụ): Thí sinh viết thành đoạn văn ngắn, không phân tích dài dòng. Ý phụ thường sẽ là nhận xét/chỉ ra, mang tính chất nâng cao, phân hoá đối tượng học sinh nên các học sinh giỏi, khá cần đặc biệt lưu ý.
Kết bài: Khẳng định vấn đề nghị luận; đánh giá vị trí đoạn thơ/đoạn văn trong toàn bộ văn bản/sự nghiệp sáng tác của tác giả/nền văn học.