Nữ nhà giáo bền bỉ với nghề, truyền cảm hứng tới trò

Đổi mới giờ học Văn từ thực tiễn giảng dạy

Bắt đầu giảng dạy từ năm 2007, cô Phan Thị Hồng Cẩm (SN 1985), giáo viên Ngữ văn Trường THPT Nguyễn Thị Minh Khai (Hà Tĩnh), đã có 18 năm gắn bó với bục giảng. Hành trình nghề nghiệp của cô song hành với những đổi thay sâu rộng của giáo dục phổ thông, từ chương trình, phương pháp đến yêu cầu ngày càng cao đối với người thầy trong bối cảnh xã hội chuyển động nhanh.

Trước những thay đổi đó, cô không chạy theo phong trào hay áp dụng máy móc các mô hình mới. Cách làm của cô lặng lẽ nhưng bền bỉ: học hỏi thường xuyên, điều chỉnh từng tiết dạy để phù hợp với học sinh. Với cô, đổi mới không phải là thay đổi ồ ạt, mà là hiểu người học đang cần gì, gặp khó ở đâu, từ đó làm mới chính mình trong từng giờ lên lớp.

Theo cô Phan Thị Hồng Cẩm, dạy học Ngữ văn trong thời đại số đặt ra nhiều thách thức khi học sinh dễ bị cuốn vào thiết bị công nghệ và không gian trực tuyến. Vì vậy, giáo viên không thể chỉ truyền đạt kiến thức, mà cần tạo được sự kết nối để bài học trở nên gần gũi, có ý nghĩa. Một giờ học Văn, theo cô, phải là nơi học sinh được nói, được suy nghĩ và bày tỏ quan điểm cá nhân.

“Từ chính những áp lực đó, tôi xác định rõ một lựa chọn: không dừng lại ở kinh nghiệm cũ, mà phải tự học, tự rèn để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của nghề”, cô Hồng Cẩm bày tỏ.

Ngoài thời gian đứng lớp, phần lớn công việc chuyên môn của cô diễn ra vào buổi tối. Từ việc hoàn thiện giáo án, xây dựng sáng kiến đến rà soát cách tổ chức tiết học, cô luôn trăn trở làm thế nào để học sinh không còn e ngại môn Ngữ văn, biết trình bày ý kiến, lắng nghe và phản biện một cách tự tin.

Từ thực tiễn giảng dạy, nhiều sáng kiến chuyên môn được cô hình thành và triển khai. Tiêu biểu là sáng kiến “Phát triển năng lực tranh biện (debate) cho học sinh THPT qua dạy học Ngữ văn”, tổ chức các tiết học theo hướng để học sinh trình bày quan điểm, lập luận và phản biện dựa trên nội dung bài học. Bên cạnh đó, sáng kiến “Tổ chức hoạt động Nói – Nghe trong dạy học Ngữ văn…” góp phần cải thiện kỹ năng giao tiếp, giúp học sinh chủ động hơn trong giờ học.

Là giáo viên sớm tiếp cận tư duy dạy học phát triển phẩm chất, năng lực theo Chương trình GDPT 2018, cô Phan Thị Hồng Cẩm có 2 sáng kiến kinh nghiệm cấp tỉnh, nhiều sáng kiến cấp ngành; đồng thời tham gia viết, đóng góp ý kiến cho các bài báo khoa học về phát triển chương trình, dạy học tích hợp, đổi mới kiểm tra, đánh giá và giáo dục kỹ năng sống.

Các sáng kiến đều được triển khai trong thực tiễn nhà trường, góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn Ngữ văn.

Song song với giảng dạy, cô trực tiếp hướng dẫn học sinh nghiên cứu khoa học trong lĩnh vực khoa học hành vi, với các đề tài gắn với môi trường học đường. Nhiều dự án đạt giải cao tại cuộc thi nghiên cứu khoa học cấp tỉnh; trong đó dự án “Phát triển phẩm chất trách nhiệm thông qua các hoạt động ở trường THPT” đạt giải Nhất, được đánh giá cao về tính khoa học và thực tiễn.

Ngoài ra, cô còn tham gia bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi Ngữ văn, với nhiều thế hệ học sinh đạt giải cao cấp tỉnh, góp phần khẳng định chất lượng giáo dục của Trường THPT Nguyễn Thị Minh Khai.

Em Trần Mai Loan, học sinh lớp 12A5, thành viên đội tuyển học sinh giỏi Ngữ văn của nhà trường, chia sẻ rằng cô Phan Thị Hồng Cẩm là hình mẫu mà em ngưỡng mộ.

“Trong mắt em, cô là thần tượng từ phương pháp dạy học đến cách ứng xử với học trò. Cô vừa nghiêm khắc, vừa gần gũi, luôn quan tâm và động viên chúng em. Chính cô là người truyền cảm hứng để em nuôi dưỡng ước mơ trở thành giáo viên dạy Văn”, Mai Loan nói. Bản thân em cũng là học sinh giỏi Ngữ văn cấp tỉnh suốt ba năm liền.

Với những kết quả đạt được trong chuyên môn, cô Phan Thị Hồng Cẩm hai lần được công nhận danh hiệu Giáo viên giỏi cấp tỉnh vào các năm 2021 và 2025. Ngoài công việc giảng dạy, cô còn viết tản văn, truyện ngắn đăng trên Báo Giáo dục & Thời đại, Báo Văn học Sài Gòn, Báo Hồng Lĩnh. Đặc biệt, bức tâm thư gửi học trò trong thời gian dịch Covid-19 đăng trên Báo Giáo dục & Thời đại đã nhận được sự quan tâm rộng rãi của bạn đọc, để lại dấu ấn bởi sự chân thành của một giáo viên trực tiếp đứng lớp.

Giữ nhịp cho phong trào tuổi trẻ học đường

Ở Trường THPT Nguyễn Thị Minh Khai, phong trào Đoàn những năm gần đây không còn là những hoạt động “đến hẹn lại lên”. Trong vai trò Bí thư Đoàn trường, cô Phan Thị Hồng Cẩm chọn cách làm gần gũi và thực chất: tạo ra những không gian để học sinh được tham gia, được thử sức và được là chính mình.

Từ những chương trình tưởng chừng quen thuộc, cô tìm cách đổi mới nội dung, cách tổ chức để mỗi hoạt động đều mang theo một thông điệp giáo dục, một trải nghiệm đáng nhớ với học trò.

Cô quan niệm, muốn học sinh tham gia phong trào bằng sự tự nguyện thì trước hết người tổ chức phải hiểu các em đang nghĩ gì, cần gì.

Vì thế, ngoài giờ học, cô dành nhiều thời gian lắng nghe và trò chuyện với học sinh, khi là những buổi trao đổi riêng, khi là vài dòng thư tay, những trang nhật ký “chia sẻ không giới hạn”, hoặc chỉ đơn giản là một tin nhắn hỏi thăm đúng lúc. Sự quan tâm không ồn ào ấy giúp cô nắm bắt được tâm lý học trò, kịp thời đồng hành khi các em gặp khó khăn.

Với phụ huynh, cô giữ vai trò kết nối bền bỉ. Những thông tin về sự tiến bộ hay vướng mắc của học sinh luôn được trao đổi thẳng thắn, với tinh thần cùng phối hợp giáo dục, thay vì phàn nàn hay quy trách nhiệm.

Chính cách làm đó tạo nên sự tin cậy, để gia đình trở thành điểm tựa cùng nhà trường trong việc định hướng và giáo dục học sinh.

Từ cách làm kiên trì và thực chất ấy, phong trào Đoàn của Trường THPT Nguyễn Thị Minh Khai nhiều năm liền duy trì kết quả tích cực. Số đoàn viên ưu tú được kết nạp Đảng ổn định ở mức cao; nhiều học sinh đạt danh hiệu “Học sinh 3 tốt” cấp tỉnh, cấp Trung ương, đưa nhà trường vào nhóm dẫn đầu khối THPT toàn tỉnh.

Những đóng góp cho công tác thanh niên đã được Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh và Tỉnh đoàn Hà Tĩnh ghi nhận bằng Bằng khen.

Bà Nguyễn Thị Hoài, Bí thư Đoàn xã Đức Thọ cho biết: “Cô Phan Thị Hồng Cẩm là cán bộ Đoàn năng động, trách nhiệm, có cách làm linh hoạt, phù hợp với học sinh. Trong bối cảnh môi trường xã hội tác động mạnh đến giới trẻ, cô thể hiện rõ bản lĩnh trong giáo dục kỹ năng sống, tạo được những chuyển biến tích cực. Bên cạnh nhiệm vụ ở trường, cô còn tích cực gắn kết với phong trào Đoàn địa phương, đóng góp thiết thực cho công tác Đoàn xã”.

Những kết quả ấy không đến từ một vài phong trào ngắn hạn, mà được tích lũy qua nhiều năm lao động sư phạm bền bỉ như: Nhiều năm liền là Chiến sĩ thi đua cấp cơ sở, hai lần đạt Chiến sĩ thi đua cấp tỉnh (năm 2022 và 2025), cùng các Bằng khen của Bộ Giáo dục và Đào tạo, UBND tỉnh Hà Tĩnh, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là sự ghi nhận cho một quá trình làm việc nghiêm túc, trách nhiệm.

“Qua quá trình trực tiếp chỉ đạo và công tác cùng tổ chuyên môn, chúng tôi nhận thấy cô Cẩm là một người tâm huyết, trách nhiệm và chu đáo, luôn chủ động đổi mới phương pháp, tổ chức giờ học phù hợp với từng nhóm đối tượng học sinh. Nhà trường tin tưởng và kỳ vọng những giáo viên trẻ như cô sẽ tiếp tục cống hiến và đóng góp tích cực vào quá trình đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục”, ông Phan Hữu Quyền, Phó Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Thị Minh Khai chia sẻ.