Nước kiềm - lợi hay hại?

31/10/2025 11:16

Cân bằng độ pH trong cơ thể là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể. Nước kiềm, với độ pH thường dao động từ 8.0 đến 9.5, được cho là có khả năng trung hòa axit dư trong cơ thể và hỗ trợ quá trình điều hòa sinh lý.

Nguy cơ axit hóa phát triển bệnh lý

Tình trạng axit hóa trong cơ thể là một trong những nguyên nhân quan trọng nhưng thường bị bỏ qua trong quá trình hình thành và phát triển của nhiều bệnh lý mạn tính như tăng huyết áp, các bệnh về da, cường giáp, rối loạn mỡ máu, ung thư, tiểu đường và các bệnh liên quan khác. Trong y học hiện đại, các bác sĩ chủ yếu tập trung điều trị triệu chứng của bệnh sau khi thực hiện nhiều xét nghiệm chẩn đoán tốn kém như điện tâm đồ (ECG), xét nghiệm chức năng thận, xét nghiệm máu,... Tuy nhiên, tình trạng mất cân bằng độ pH (toan hóa) trong cơ thể lại thường không được quan tâm đúng mức.

Theo một nghiên cứu được thực hiện bởi Viện Nghiên cứu Ung thư Hoa Kỳ (American Institute for Cancer Research), tình trạng axit hóa trong cơ thể có thể làm thay đổi cân bằng pH và góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của tế bào ung thư. Một giả thuyết, dù chưa được kiểm chứng đầy đủ, cho rằng các tế bào ung thư có xu hướng phát triển mạnh trong môi trường có độ pH thấp (mang tính axit), nhưng khó tồn tại trong môi trường kiềm (pH cao).

Tuy nhiên, các bằng chứng hiện tại chủ yếu dựa trên các nghiên cứu trong môi trường phòng thí nghiệm) chứ không phải trên cơ thể người. Trong thực tế, việc thay đổi đáng kể môi trường pH bên trong cơ thể con người là điều gần như không thể, vì chỉ một sự biến động nhỏ trong độ pH cũng có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng.

Đặc biệt, các bệnh nhân mắc bệnh thận hoặc rối loạn chức năng hô hấp là những đối tượng rất dễ bị ảnh hưởng bởi sự mất cân bằng axit–kiềm. Do đó, thay vì can thiệp trực tiếp vào môi trường pH nội sinh, hướng tiếp cận hiệu quả hơn là tập trung vào việc giảm tình trạng axit hóa từ nguyên nhân gốc, giúp phòng ngừa sự hình thành và tiến triển của nhiều loại bệnh mạn tính, bao gồm cả ung thư.

Nước kiềm tự nhiên được xem là một giải pháp tiềm năng giúp trung hòa axit, từ đó hỗ trợ cải thiện sức khỏe từ căn nguyên.

Đặc tính cơ bản của nước kiềm

Thuật ngữ "kiềm" trong nước kiềm đề cập đến độ pH của nó. Độ pH là một chỉ số dùng để đo mức độ axit hoặc bazơ (kiềm) của một chất, theo thang điểm từ 0 đến 14. Ví dụ, một chất có độ pH bằng 1 là rất axit, trong khi độ pH bằng 13 biểu thị một chất rất kiềm.

Nước kiềm có độ pH cao hơn so với nước uống thông thường. Trong khi nước uống thông thường thường có độ pH trung tính, khoảng 7, thì nước kiềm thường có độ pH từ 8 đến 9. Chính vì vậy, một số chuyên gia và người ủng hộ nước kiềm tin rằng loại nước này có khả năng trung hòa lượng axit dư thừa trong cơ thể.

Tuy nhiên, chỉ số pH không phải là yếu tố duy nhất tạo nên đặc tính kiềm có lợi của nước. Để có tác dụng kiềm thực sự, nước còn cần chứa các khoáng chất có tính kiềm như canxi, magie, kali, và có giá trị ORP âm (Oxidation Reduction Potential – Thế khử): chỉ số phản ánh khả năng của nước trong vai trò chống oxy hóa. Chỉ số ORP càng âm thì khả năng chống oxy hóa của nước càng cao, từ đó góp phần bảo vệ tế bào khỏi sự tấn công của các gốc tự do – nguyên nhân chính gây nên lão hóa và nhiều bệnh lý mạn tính.

Bổ sung khoáng chất

Nước kiềm thường được tạo ra thông qua quá trình điện phân hoặc bằng cách bổ sung các khoáng chất như canxi, magiê, kali. Những khoáng chất này không chỉ góp phần nâng độ pH của nước mà còn đóng vai trò quan trọng trong nhiều quá trình sinh lý:

  • Canxi và magiê: Giúp cải thiện sức khỏe tim mạch, duy trì huyết áp ổn định và tăng cường mật độ xương.
  • Kali: Tham gia vào việc điều hòa hoạt động thần kinh cơ và cân bằng điện giải.

Hiệu quả đối với sức khỏe

Nghiên cứu tổng quan đã ghi nhận một số hoạt tính dược lý đáng chú ý của nước kiềm:

1. Chống oxy hóa

Nước kiềm có khả năng trung hòa các gốc tự do, qua đó góp phần làm giảm stress oxy hóa – một trong những nguyên nhân gây ra lão hóa và nhiều bệnh lý mạn tính như ung thư, tiểu đường, bệnh tim mạch.

2. Cải thiện chức năng tiêu hóa

Do đặc tính kiềm hóa, loại nước này được cho là có thể giúp giảm triệu chứng trào ngược axit, cải thiện hoạt động tiêu hóa và hạn chế các vấn đề đường ruột.

3. Tăng cường hiệu suất thể thao

Một số bằng chứng cho thấy nước kiềm giúp duy trì sự cân bằng pH trong máu và giảm mỏi cơ, từ đó nâng cao hiệu suất luyện tập thể thao.

Hạn chế và khuyến nghị

Một số nghiên cứu (trên mô hình tế bào) cho thấy nước kiềm có thể làm giảm sự phát triển của tế bào ung thư, đặc biệt là tế bào ung thư dạ dày. Tuy nhiên, vẫn cần thêm nghiên cứu lâm sàng để xác nhận hiệu quả này trên người.

Mặc dù có nhiều tiềm năng, nghiên cứu cũng chỉ ra rằng đa số các kết luận hiện tại chủ yếu dựa trên các thử nghiệm trong phòng nghiên cứu hoặc trên động vật. Thiếu hụt các nghiên cứu lâm sàng quy mô lớn là rào cản chính trong việc xác định hiệu quả thật sự của nước kiềm đối với sức khỏe con người. Ngoài ra, việc sử dụng nước kiềm kéo dài có thể dẫn đến mất cân bằng điện giải hoặc kiềm hóa quá mức – tình trạng có thể gây ra các rối loạn chuyển hóa.

Kết luận

Nước kiềm có nhiều triển vọng trong lĩnh vực dược lý và chăm sóc sức khỏe dự phòng. Tuy nhiên, để khẳng định các lợi ích này một cách khoa học, cần thêm nhiều nghiên cứu lâm sàng sâu hơn, có kiểm soát tốt hơn. Người tiêu dùng nên thận trọng và tham khảo ý kiến chuyên gia y tế trước khi sử dụng nước kiềm như một liệu pháp điều trị bổ sung.

Không có bằng chứng khoa học nào cho thấy nước ion kiềm phòng chống ung thư

Trương Phan Hồng Hà - Viện Y học ứng dụng Việt Nam

Theo vienyhocungdung.vn
https://vienyhocungdung.vn/nuoc-kiem-loi-hay-hai-20250408114112524.htm
Copy Link
https://vienyhocungdung.vn/nuoc-kiem-loi-hay-hai-20250408114112524.htm
Bài liên quan
Những rối loạn đường ruột thường gặp ở học sinh
Tiêu chảy, đau bụng mạn tính, ngộ độc thức ăn là những bệnh hoặc rối loạn tiêu hóa thường gặp ở học sinh, theo PGS.TS Nguyễn Anh Tuấn.

(0) Bình luận
Nổi bật Giáo dục thủ đô
Đừng bỏ lỡ
Mới nhất
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO
Nước kiềm - lợi hay hại?