Quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục đại học: Có thực mới vực được đạo

Đoàn đánh giá theo tiêu chuẩn Châu Âu HCERES khảo sát điều kiện cơ sở vật chất, phòng thí nghiệm trong đợt kiểm định tại Trường ĐH Bách khoa, ĐH Đà Nẵng. Ảnh: NTCC

Tính đúng, đủ chi phí đào tạo vào học phí

Tại Hội thảo về nguồn lực đầu tư cho khu vực đại học trong bối cảnh tự chủ tổ chức tại Trường ĐH Cần Thơ tháng 5/2023, PGS.TS Lê Khánh Tuấn đưa ra một số kiến nghị về chính sách tài chính để phát triển giáo dục đại học như: Tính đủ chi phí đào tạo cho mỗi sinh viên/năm học và xem đây là giá dịch vụ phải đảm bảo để trường đại học hoạt động bình thường.

Thực hiện nghĩa vụ nộp trả chi phí đào tạo như Nhà nước sẽ hỗ trợ ngân sách các trường đại học theo số người học. Đối với sinh viên thì thay đổi cơ chế học phí để hướng tới bù đắp chi phí đào tạo, vừa giải quyết chính sách xã hội của Nhà nước.

Sau khi có sự hỗ trợ của Nhà nước, phần chi phí đào tạo còn lại người học phải nộp thông qua học phí. Không phải tất cả người học có khả năng đóng góp theo mức quy định. Vì vậy, Chính phủ thực hiện miễn giảm, hỗ trợ chi phí cho những đối tượng khó khăn để họ có thể đóng góp theo mức chung.

Cụ thể hơn, PGS.TS Võ Thị Thúy Anh phân tích: “Hiện với các trường tự chủ, Nhà nước thực hiện cấp bù học phí cho sinh viên thuộc hộ nghèo. Tuy nhiên, mức cấp này theo quy định chung và thấp hơn nhiều so với mức học phí các trường xây dựng. Khoản chênh lệch này, Nhà nước cho phép thu từ sinh viên, thế nhưng, gần như các trường không thu mà sẽ tự bù vào để trách nhiệm xã hội được thực hiện một cách trọn vẹn”.

Vì vậy, theo PGS.TS Võ Thị Thúy Anh, khi không còn cấp tiền trả lương giảng viên, Nhà nước thay đổi hình thức đầu tư đối với các trường tự chủ bằng cách cấp học bổng cho sinh viên thuộc diện chính sách, gia đình khó khăn với mức hỗ trợ cao hơn; hoặc Nhà nước tiếp tục đầu tư tăng nguồn cho nghiên cứu khoa học.

PGS.TS Nguyễn Ngọc Vũ - Giám đốc ĐH Đà Nẵng bày tỏ sự băn khoăn việc sắp tới, Nhà nước cấp ngân sách cho các trường đại học theo đặt hàng, giao nhiệm vụ và ông đề xuất: Cách làm hay nhưng bước tiếp theo khi triển khai cần nghĩ đến những tình huống nảy sinh trong thực tế.

Như Nghị định 116 năm 2020 đang có nhiều vướng mắc dù mục tiêu hay. Có thể Nhà nước khoán ngân sách cho các trường để có thêm động lực. Nếu ngân sách vẫn bù cho các trường đại học theo dạng cào bằng, thu ít thì được bù nhiều sẽ làm chậm hơn tiến trình tự chủ đại học.