Trong khi đó, còn một thực tế khác đó là nhân viên ngân hàng vì lợi ích cá nhân đã cấu kết với khách hàng thổi phồng giá trị tài sản thế chấp cao hơn nhiều so với giá trị thực để tăng hạn mức cho vay, dẫn đến rủi ro cho ngân hàng.
Kể từ cuối năm 2022 đến nay, thị trường BĐS khó khăn, nhiều chủ đầu tư phải giảm mạnh giá để đẩy hàng tồn kho. BĐS là tài sản thế chấp chủ yếu tại các ngân hàng nên giá cả của các BĐS làm tài sản bảo đảm cũng sẽ bị điều chỉnh theo xu hướng này. Trong trường hợp việc kinh doanh của doanh nghiệp hay cá nhân gặp vấn đề dẫn đến không trả được nợ thì ngân hàng có thể thu hồi nợ thông qua các tài sản bảo đảm.
Tài sản bảo đảm, ngoài BĐS, ngân hàng cũng còn nhận các loại tài sản khác như: sổ tiết kiệm, máy móc thiết bị, giấy tờ có giá… Nhưng, BĐS luôn chiếm tỷ trọng ưu thế tuyệt đối trong cơ cấu. Đây cũng là một điểm rất đáng lưu ý khi không phải doanh nghiệp nào đi vay cũng trực tiếp sở hữu tài sản bảo đảm là BĐS để thế chấp cho ngân hàng.
Chính vì vậy, khi thị trường BĐS gặp khó khăn, “trồi sụt” thiếu ổn định và cũng chưa rõ đầu ra thì ngân hàng cũng “ngại” khi cho vay. Tuy nhiên, điều đó lại dẫn đến khó khăn cho cả doanh nghiệp vay vốn bằng BĐS bảo đảm cũng như chính ngân hàng, vì mối quan hệ doanh nghiệp - ngân hàng là “cộng sinh”. Trong những giai đoạn thị trường BĐS tăng trưởng tốt và giá trị BĐS gia tăng thì cái bắt tay doanh nghiệp - ngân hàng là điều dễ hiểu. Nhưng nay khi doanh nghiệp khó khăn, thì việc quá cẩn trọng của ngân hàng sẽ khiến mối quan hệ cộng sinh đó không hiệu quả.
BĐS thế chấp, bảo đảm tới thời điểm này nhìn chung đã giảm bình quân từ 20-30%. Kéo theo đó là thanh khoản rất kém. Thực tế cho thấy thị trường BĐS chỉ có sinh khí một khi phát động được nhiều dự án mang tính động lực cao, từ đó mới có khả năng khôi phục dòng tiền xã hội trở lại. Hệ thống ngân hàng đang đứng trước rủi ro nếu “dễ dãi” với tài sản thế chấp là BĐS, nhưng chẳng lẽ doanh nghiệp lại không rủi ro?
Vì thế, ý kiến giới chuyên gia tài chính cho rằng đã đến lúc ngân hàng - doanh nghiệp cần phải ngồi lại, tính toán kĩ lưỡng để tìm được tiếng nói chung khi mà một bên cần vốn, bên kia lại lo bảo toàn vốn, sợ rủi ro.