Gửi bình luận
GS.TS Nguyễn Thị Lan cũng đề nghị Chính phủ mạnh dạn thí điểm một số cơ chế đột phá cho các tổ chức KHCN như: Giao nhiệm vụ, đặt hàng nghiên cứu theo gói kinh phí, ít nhất 5 năm, để các cơ sở chủ động trong chiến lược nghiên cứu tạo sản phẩm có tiềm năng để thúc đẩy thị trường KHCN.
Theo Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam, ngân sách Nhà nước dành cho KHCN của Việt Nam thấp so với các nước. Theo số liệu của Ngân hàng Thế giới (năm 2019), chi ngân sách cho KHCN của Việt Nam khoảng 0,5% GDP. Trong khi Thái Lan chi gấp 2 lần (1,14% GDP), Trung Quốc gấp 5 lần (2,4% GDP), Đức, Hoa Kỳ gấp 6 ‐ 7 lần, và Hàn Quốc gấp gần 10 lần (4,8% GDP).
Do đó, Chính phủ cần rà soát quy hoạch các tổ chức KHCN, trường đại học và viện nghiên cứu để có chiến lược đầu tư có trọng tâm trọng điểm, đúng địa chỉ. Mặt khác, cần tăng đầu tư kinh phí, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực KHCN cho các viện nghiên cứu, trường đại học ‐ nơi có đội ngũ nhân sự đông đảo. Coi đây là nơi tạo ra tri thức nền tảng của xã hội, tầm vóc, thế đứng của đất nước trên trường quốc tế và tạo nên chân dung hình ảnh của một quốc gia, dân tộc. Đây chính là cái nôi cho sự sáng tạo, đổi mới công nghệ.
 |
| Sinh viên, học viên của Viện Đào tạo quốc tế (Học viện Tài chính) trong lễ tốt nghiệp. Ảnh: NTCC |
“Tôi cho rằng, mấu chốt của vấn đề vẫn là môi trường làm việc để những người tài năng có đất dụng võ, cảm thấy an toàn và hạnh phúc để có thể thăng hoa khi làm việc. Ở nhiều đơn vị công lập, chúng ta chưa làm được điều đó. Đấy là chưa kể đến những ràng buộc về cơ chế, chính sách và quy định có tính đặc thù của môi trường công lập. Điều này, vô hình trung, trở thành rào cản để chúng ta chiêu mộ nhân tài” - ThS Lê Thị Thu Huyền trao đổi.
Thảo luận tại nghị trường Quốc hội, bà Nguyễn Thị Mai Hoa – Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, đề cập tới vấn đề lãng phí trong việc thu hút và sử dụng nhân tài. Theo đại biểu, chúng ta đã có quan điểm rất đúng đắn của Đảng, chủ trương rất rõ và chính sách cũng hay.
Tuy nhiên, trên thực tế, người có năng lực khi được tuyển dụng vào các cơ quan Nhà nước thì khó khăn trong cơ hội phát huy, hoặc sẽ an phận để “ngồi xếp hàng” chờ cơ hội làm việc trái ngành. Đến một lúc nào đó, họ chán nản và sẽ rời bỏ vị trí.
Đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa nhấn mạnh, có sự thay đổi lớn trong cách tiếp cận vị trí việc làm của người lao động. Trước đây, khu vực công hấp dẫn người lao động ở các tiêu chí như: Biên chế Nhà nước, công việc ổn định, lâu dài hoặc có lương hưu. Bây giờ, tiêu chí mà người lao động lựa chọn việc làm là: Lương bổng, môi trường làm việc v.v…
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội viện dẫn, theo phân tích của Bộ Nội vụ, người nghỉ việc có độ tuổi từ 40 tuổi trở xuống chiếm 64,77%. Như vậy, trong bối cảnh số lượng tuyển đầu vào ngày càng ít đi và vấn đề thu nhập thấp lại càng khó có thể thu hút nguồn nhân lực trẻ.
Qua đó cho thấy, vấn đề già hóa lực lượng cán bộ, công chức, viên chức trong khu vực công là điều chúng ta phải tính. Có thể trong 5 năm, 10 năm tới sẽ có độ hẫng về lực lượng kế cận.
Bên cạnh đó, yêu cầu sắp xếp tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế để khắc phục tồn tại bộ máy hành chính cồng kềnh, hoạt động chưa thực sự hiệu quả là chủ trương đúng. Chỉ tiêu tinh giản ít nhất 5% biên chế cán bộ, công chức và 10% viên chức hưởng lương từ ngân sách Nhà nước trong 5 năm tới cần phải được làm khẩn trương. Song, làm thế nào cho khoa học cũng là vấn đề cần cân nhắc.
Từ phân tích trên, bà Mai Hoa đề nghị, cần đưa vào Nghị quyết của Quốc hội nội dung liên quan tới quản lý, sử dụng nguồn nhân lực nói chung. Trong đó, đặc biệt là các chính sách thu hút, sử dụng nhân tài trong bộ máy Nhà nước theo đúng tinh thần: Hiền tài là nguyên khí của quốc gia.
Trong đó, cần lưu tâm đến 2 vấn đề: Tạo môi trường và những cơ chế để tôn vinh, sử dụng đúng người tài. Và trong quá trình cải cách tiền lương, cần tính tới nguồn lực để có thể tiếp tục bồi dưỡng, tạo điều kiện và động lực cho người tài được cống hiến.
Để người tài có điều kiện cống hiến, PGS.TS Nguyễn Thu Thủy ‐ Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học (Bộ GD&ĐT) cho rằng, cần tăng cường chỉ đạo thực hiện chính sách trọng dụng, đãi ngộ và tôn vinh trí thức, nhất là trí thức trẻ tài năng. Tiếp tục xây dựng và thực hiện cơ chế tạo điều kiện để trí thức phát triển. Đồng thời, thực hiện đúng và đầy đủ chủ trương phân cấp và quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm.
Mặt khác, rà soát, hoàn thiện và thực hiện nghiêm túc các cơ chế, chính sách. Tăng cường đầu tư cho cả đào tạo, hoạt động nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ. Cùng với đó, thực hiện tốt việc đưa cán bộ, giảng viên, giáo viên và học sinh, sinh viên đi đào tạo ở nước ngoài.
Tiếp tục tăng cường hoạt động đào tạo, bồi dưỡng viên chức, giáo viên nguồn tham gia dự tuyển các chương trình học bổng do Bộ GD&ĐT quản lý. Ngoài ra, hướng dẫn, công khai, tạo điều kiện thuận lợi cho ứng viên hoàn thiện hồ sơ dự tuyển. Phối hợp thu hồi chi phí đào tạo đối với viên chức, giảng viên được cử đi học nhưng không hoàn thành khóa học hoặc vi phạm quy định.
