Trung Quốc chủ ý ‘im lặng’ trước Houthi trên biển Đỏ

Tuyên bố đáp trả cuộc tấn công của Israel nhắm vào Hamas tại Gaza, khoảng 2 tháng qua lực lượng Houthi ở Yemen đã liên tục tấn công các tàu hàng đi qua biển Đỏ bằng máy bay không người lái (UAV) và tên lửa.

Mỹ đã dẫn đầu một liên minh hơn 20 quốc gia tiến hành nhiều biện pháp đáp trả, bao gồm cả các cuộc không kích nhắm vào cơ sở của Houthi.

Mặc dù các hành động của Houthi trên biển Đỏ cũng khiến Trung Quốc bị ảnh hưởng lớn, tàu hàng phải “đi đường vòng” khiến đội chi phí, song cho tới nay cách tiếp cận của Bắc Kinh là “kêu gọi chấm dứt các cuộc tấn công vào tàu qua biển Đỏ và bày tỏ lo ngại về tình hình leo thang”.

“Bắc Kinh thà chấp nhận những khoản đội phí còn hơn liên minh với Mỹ… hoặc thực hiện các cam kết an ninh tốn kém ở khu vực đầy biến động”, SCMP dẫn lời ông David Arase, giáo sư chính trị quốc tế tại Trung tâm Nghiên cứu Hopkins, Nam Kinh, nhận định.

Houthi được cho là do Tehran hậu thuẫn, trong khi Trung Quốc từng đứng ra làm trung gian để nối lại quan hệ ngoại giao giữa Iran - Ả Rập Saudi vào năm ngoái.

Vì thế, nhiều nhà phân tích nhận định Trung Quốc giữ “vai trò trung lập” để không mất lòng cả Iran lẫn các nước khu vực Trung Đông.

Houthi khi tấn công vào các tàu hàng đi qua biển Đỏ cũng cố “né” các tàu Trung Quốc và Nga. “Đây cũng là lý do khiến Bắc Kinh không hành động quyết liệt với Houthi”, chuyên gia khác nhận định.

“Phản ứng im lặng của Trung Quốc xuất phát từ quan điểm rằng các cuộc tấn công ở biển Đỏ là kết quả trực tiếp của việc không đạt được lệnh ngừng bắn lâu dài ở Gaza”, ông Jeremy Chan, nhà phân tích cấp cao tại Eurasia Group, nhận định và bổ sung rằng Bắc Kinh đổ lỗi cho Washington về việc xung đột ở Gaza không có dấu hiệu giảm leo thang suốt những tháng qua.

Ông Wang Yiwei, giáo sư quan hệ quốc tế tại ĐH Nhân dân Trung Quốc, cho biết “quan điểm của Bắc Kinh không chỉ là đứng về một bên mà còn phải ủng hộ quyền và lợi ích của tất cả các bên, đặc biệt là các nước đang phát triển. Các quốc gia đang phát triển muốn Trung Quốc áp dụng lập trường công bằng và lên tiếng cho thế giới Ả Rập”.

Trợ lý giáo sư William Figueroa tại đại học Groningen (Hà Lan) cho rằng : “Bắc Kinh không muốn bị coi là ủng hộ nhóm đe dọa sự ổn định của hệ thống vận tải quốc tế và họ cũng không muốn các dự án khu vực của mình bị cản trở bởi xung đột lan rộng”.

Vị chuyên gia về Trung Quốc - Trung Đông cho biết thêm: "Nguồn lực quân sự của Trung Quốc tại Vùng Vịnh khá hạn hẹp và họ chắc hẳn không muốn bị kéo vào xung đột quy mô lớn. Nếu Trung Quốc lên tiếng quyết liệt hơn, họ có thể làm mất lòng Iran và chịu những tổn hại không đáng có".

Trung Quốc có lẽ sẽ tiếp tục lập trường hiện tại chừng nào các quốc gia Ả Rập ở vùng Vịnh không thay đổi. Nguyên do bởi nơi đây có lợi ích thương mại chính của Bắc Kinh.

Các nhà phân tích nhìn chung không kỳ vọng nhiều vào việc Trung Quốc sẽ thay đổi lập trường hiện tại nhưng “mong đợi Bắc Kinh sẽ tham gia nhiều hơn về ngoại giao, đặc biệt với Iran”.