Nghệ nhân A Thui truyền dạy lại cồng chiêng cho thế hệ trẻ. |
Trong căn nhà sàn nhỏ của vợ chồng ông A Thui (SN 1958) bà Y Nhuih (SN 1968, thôn Kon Trang Long Loi, thị trấn Đăk Hà, huyện Đăk Hà, Kon Tum) có đủ các loại nhạc cụ dân tộc, như: đàn T’Rưng, cồng chiêng… Mấy ngày cuối tuần, hàng chục học sinh tập trung tại nhà vợ chồng nghệ nhân để học đánh cồng chiêng.
Ông A Thui chia sẻ, những ngày còn nhỏ ông thường theo cha tham gia vào các lễ hội truyền thống ở làng. Tại đây, ông được nhìn – nghe nghệ nhân biểu diễn các loại nhạc cụ dân tộc và bà con rạng ngời múa xoang theo điệu chiêng. Những ngày sau đó, kết thúc giờ học trên trường ông rủ chúng bạn vào rừng dùng đầu đạn đã nổ tập đánh theo nhịp chiêng, rồi tự chế đàn T’rưng. Ban đầu, tiếng chiêng của ông bị sai nhịp, lạc phách… dần dần nhờ sự hỗ trợ của những người già trong làng giai điệu đúng và trong trẻo, thanh thoát hơn. Càng lớn, ông A Thui lại tìm tòi, học hỏi nhiều loại nhạc cụ hơn, như: T’rưng, trống, Ting ning, Đinh Bút…
Năm 2000 khi thấy văn hoá dân tộc dần bị mai một, ông quyết tâm học, ghi chép lại các bài chiêng, t’rưng… để truyền dạy lại cho thế hệ trẻ. Đến nay ông thuộc được hơn 10 bài chiêng truyền thống như: cúng lúa mới, cúng nước giọt… Bên cạnh đó, mỗi khi chiêng bị lạc nhịp, ông A Thui có thể tự chỉnh, lấy lại nhịp điệu cho cồng chiêng. Năm 2017 ông và một số nghệ nhân trong làng, phối hợp cùng chính quyền các cấp thành lập CLB dân gian với 42 thành viên, từ độ tuổi học sinh đến trung niên.
Chồng truyền dạy cồng chiêng, còn bà Y Nhuih hướng dẫn lũ trẻ hát và múa xoang… Cứ thế, lời hát cùng tiếng chiêng, tiếng đàn hoà vào nhau tạo nên những giai điệu lúc trầm, khi bổng.
Đội cồng chiêng học sinh ở Kon Trang Long Loi. |
“Tôi rất vui và hạnh phúc khi có nhiều học sinh vẫn yêu thích và đam mê văn hoá dân tộc. Những ngày các cháu không đến trường đều tập trung ở nhà tôi để học nhạc cụ dân tộc và múa xoang.
Có những cháu say mê và cảm âm rất tốt. Chỉ sau vài buổi có thể đánh được những bài chiêng đơn giản nhưng có hồn âm nhạc. Tôi sẽ cố gắng trau dồi thêm để có thể truyền dạy lại cho thế hệ trẻ. Bản thân tôi cũng mong rằng văn hoá truyền thống sẽ được lưu truyền đến nhiều đời sau”, ông A Thui rạng ngời nói.
Với những đóng góp của mình trong việc giữ gìn, bảo tồn văn hoá truyền thống của dân tộc, ông A Thui vinh dự được Chủ tịch nước tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú trong lĩnh vực nghệ thuật trình diễn dân gian (cồng chiêng, đàn Tơ rưng), trí thức dân gian (chỉnh chiêng). Còn bà Y Nhuih được Chủ tịch nước tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú trong lĩnh vực cồng chiêng và múa xoang.