Gửi bình luận
Giữa núi rừng Tu Mơ Rông (Quảng Ngãi), nơi cuộc sống của đồng bào Xơ Đăng còn khó khăn, lớp học xóa mù chữ đã mang lại những đổi thay tích cực.
Ở đó, cô giáo trẻ Đào Thị Thanh Tâm (SN 1996), Trường Tiểu học Kim Đồng (xã Tu Mơ Rông, tỉnh Quảng Ngãi), không chỉ dạy chữ mà còn gieo niềm tin, giúp người dân vượt qua tự ti, từng bước làm chủ cuộc sống, hướng tới giảm nghèo bền vững và một xã hội công bằng hơn.
Lớp học xóa mù chữ tại thôn Ngọc Leang xã Tu Mơ Rông (Quảng Ngãi) diễn ra trong không gian giản dị của bản làng. Khi ánh đèn được bật lên vào mỗi buổi tối, những học viên đã ngoài bốn mươi, năm mươi, thậm chí hơn sáu mươi tuổi lại lặng lẽ đến lớp sau một ngày dài lên rẫy, chăm lo gia đình.
Ở lớp học ấy, khoảnh khắc đáng nhớ nhất không phải là những bài kiểm tra hay con số thống kê, mà là giây phút bà con lần đầu ghép được vần, viết được tên mình. Có người tay còn run run khi cầm bút, nét chữ nguệch ngoạc, nghiêng ngả, nhưng ánh mắt thì sáng lên đầy xúc động.
Chia sẻ về động lực gắn bó với lớp xóa mù chữ, cô Đào Thị Thanh Tâm tâm sự: “Ngọn lửa để tôi ở lại với lớp học này không đến từ những điều lớn lao, mà bắt đầu từ ánh mắt của bà con khi lần đầu ghép được vần, viết được tên mình. Khoảnh khắc ấy đủ để tôi hiểu việc mình làm thật sự có ý nghĩa”.
Chính niềm tin mộc mạc ấy đã trở thành động lực lớn nhất để cô giáo trẻ không cho phép mình nản lòng. Có những ngày mưa gió, đường rừng trơn trượt, có học viên đi làm rẫy về muộn vẫn cố gắng đến lớp. Nhiều người nói với cô một câu rất chân thành: “Không đi học là thấy thiếu thiếu cô ơi!”.
Không chỉ đi học đều đặn, tình cảm của bà con còn thể hiện qua những điều rất đỗi đời thường từ bó rau vườn mang đến lớp, trái bắp, củ sắn gửi cô mang về, hay lời hỏi han giản dị: “Cô dạy có mệt không?”.
Thế nhưng với cô Tâm, đó là những món quà quý giá, tiếp thêm sức mạnh để cô hiểu rằng mình không chỉ là người dạy chữ, mà đã trở thành một phần thân thiết trong gia đình lớn của bản làng.
Học viên là người lớn tuổi và đồng bào dân tộc thiểu số, cô Đào Thị Thanh Tâm luôn tâm niệm rằng không thể áp dụng cách dạy máy móc như với học sinh tiểu học. Với cô Tâm, dạy chữ phải bắt đầu từ chính cuộc sống của bà con, những điều quen thuộc nhất.
Thay vì bắt đầu bằng bảng chữ cái khô khan, cô cho học viên học tên của mình, tên con cháu trong nhà, từ những vật dụng gắn bó hằng ngày như dao, cuốc, lúa, bắp, gùi, nhà rông… Cách tiếp cận ấy giúp bà con thấy chữ viết không xa lạ, mà hiện hữu ngay trong cuộc sống thường nhật.
Cụ thể, cô Tâm linh hoạt kết hợp phương pháp “mắt – tay – miệng”. Mắt nhìn tranh ảnh lớn, rõ ràng, tự vẽ hoặc cắt từ lịch cũ; tay viết trên bảng con, trên giấy, thậm chí viết bằng que xuống nền đất; miệng đọc to, đọc theo nhóm, đọc thành nhịp để dễ nhớ. Mỗi buổi học chỉ tập trung 2–3 chữ hoặc vần, học chậm nhưng chắc, ôn đi ôn lại bằng nhiều hình thức khác nhau.
Theo cô Tâm, thách thức lớn nhất khi dạy chữ cho người lớn không nằm ở khả năng học, mà ở tâm lý e ngại và tự ti. Nhiều học viên bước vào lớp với suy nghĩ “mình già rồi, đầu óc kém rồi, học sao được”, sợ sai, sợ quên, sợ bị cười. Chính tâm lý ấy khiến họ ngại phát biểu, ngại cầm bút, thậm chí ngại đến lớp.
Vì vậy, cô luôn tạo ra một lớp học “không có sai – chỉ có chưa đúng”. Cô Tâm thường nhẹ nhàng nói với bà con: “Ở lớp này, ai sai là cô mừng, vì sai thì mới học được”. Khi cảm thấy an toàn, được tôn trọng, bà con mới dám đọc, dám viết, dám hỏi và dám sửa sai.
Một kỷ niệm khiến cô Tâm nhớ mãi là câu chuyện của học viên ngoài 45 tuổi. Ngay buổi đầu tiên, người này từng nói: “Cô ơi, chắc tôi học không nổi đâu, chữ nó chạy lung tung trong đầu”. Những ngày tiếp theo, dù đi học đều nhưng bác đọc hay nhầm âm, sai dấu, viết run tay, chữ nghiêng ngả, hỏi gì cũng chỉ cười, không dám trả lời. Có lúc bác lặng lẽ nói: “Hay để mấy người trẻ học, tôi già rồi”.
Khi ấy, cô Tâm chỉ nhẹ nhàng động viên: “Bác đến lớp là giỏi hơn hôm qua rồi”. Sau một thời gian kiên trì, bác đọc tiến bộ hơn, viết rõ ràng hơn. Niềm vui vỡ òa khi một ngày bác cầm tờ giấy xin phép của con nhờ cô gửi giáo viên chủ nhiệm. Với cô Tâm, đó là minh chứng rõ nhất cho giá trị của sự kiên nhẫn và niềm tin.
Không chỉ giúp bà con biết đọc, biết viết, lớp học xóa mù chữ còn mang lại những thay đổi sâu sắc trong đời sống cộng đồng. Theo cô Tâm, biết chữ, bà con tự tin hơn khi ký tên, đọc giấy tờ, xem lịch tiêm, hiểu hướng dẫn thuốc, nắm bắt các thông báo của thôn, xã. Người biết trước sẵn sàng chỉ lại cho người biết sau, con cháu trong gia đình cũng được khích lệ đi học đầy đủ hơn.
Những điều tưởng chừng rất nhỏ nhưng lại vô cùng ý nghĩa bởi bà con đọc được giấy mời đi nhận gạo, chế độ cho con em; có người viết được đơn xin nghỉ học khi ốm; có người chủ động hỏi thông tin, không còn e dè như trước. Đó chính là những bước đi đầu tiên để người dân làm chủ cuộc sống, từng bước thoát nghèo bền vững.
Với cô Đào Thị Thanh Tâm, thành quả lớn nhất của lớp học xóa mù chữ không nằm ở con số thống kê, mà là thay đổi trong cách bà con nhìn nhận chính mình. Hướng về phía trước, cô mong lớp học được duy trì đều đặn, không bị gián đoạn bởi mùa vụ hay hoàn cảnh khó khăn; mở rộng thêm học viên, nhất là những người còn e ngại, chưa dám bước vào lớp. Quan trọng hơn, không chỉ “xóa mù chữ” mà còn tiến tới “giữ chữ”, để bà con đọc được, viết được và sử dụng tri thức lâu dài trong đời sống.
Giữa đại ngàn Tu Mơ Rông, lớp học của cô giáo trẻ Đào Thị Thanh Tâm vẫn lặng lẽ thắp sáng từng con chữ. Con chữ tuy giản dị ấy nhưng góp phần gieo mầm tri thức, khơi dậy niềm tin và mở ra hy vọng về tương lai.
