(GDTĐ) - Vải là loại quả ngon được ưa chuộng. Cùi vải được dùng làm thực phẩm và thuốc với tên long vải, chứa rất nhiều các thành phần có lợi cho sức khỏe con người...
Trong cùi vải chứa các loại đường glucose, sacharose… protein, chất béo, acid citric, ascorbic, nicotic, ribofl avin, caroten và các nguyên tố vi lượng Ca, P, Fe… Ngoài ra, vỏ quả vải chứa các chất cyanidin diglycosid, anthoxanthin, hạt vải chứa tanin, fl avonoid, saponosid, α - methylen cyclopropyl glycin.
Cách chế biến vải làm thuốc
Long vải: Đem những quả vải chín sấy trên lò than, đến khi vỏ quả khô đều, cùi vải tách khỏi lớp vỏ, lắc có tiếng kêu lóc cóc. Lấy ra bóc lấy cùi. Chế theo cách này, long vải có màu hơi xám, vị ngọt đậm. Long vải có vị ngọt, chua, tính ấm, quy các kinh tỳ, can có tác dụng bổ huyết, ích khí, sinh tân dịch, chỉ khát, có thể dùng riêng hoặc phối hợp với các vị thuốc bổ huyết khác, như đương quy, bạch thược, thục địa… trong các trường hợp cơ thể suy nhược, da xanh xao, gầy còm hoặc các trường hợp mới ốm dậy, người mệt mỏi. Còn có tác dụng tiêu thũng, trị mụn nhọt, làm cho sởi đậu dễ mọc.
Lệ chi hạch (hạt vải): Lấy hạt vải rửa sạch, để ráo nước, cắt bỏ phần rốn hạt, gọt bỏ lớp vỏ cứng, màu nâu bên ngoài. Thái dọc củ thành những phiến mỏng 3-5mm, phơi khô hoặc sấy khô. Khi dùng đem sao vàng. Hạt vải có vị hơi đắng, chát, hơi ngọt, tính ấm, quy các kinh can, thận, có tác dụng ôn trung, hành khí, chỉ thống, tán kết. Được dùng trong các trường hợp đau dạ dày, sán thống, sán khí, nôn lợm.
Một số bài thuốc từ vải
Chữa đau bụng, buồn nôn: để chữa chứng đau bụng, buồn nôn trong Đông y có lưu truyền bài thuốc từ hạt vải như sau: đem hạt vải nướng chín, sau đó bóc vỏ ngoài ăn ngày 2 lần mỗi lần khoảng 6-8g.
Đau dạ dày: dùng hạt vải đã được chế biến sấy khô như trên khoảng 3g cùng với 2g mộc hương tán bột mịn sau đó hòa với nước ấm để uống. Bệnh nhân nên uống ngày 2-3 lần.
Đau bụng kinh hoặc đau bụng sau sinh: Bài thuốc này thực sự là cứu cánh cho chị em vào những ngày bức bối. Với 20g hạt vải đốt cho cháy cùng với 40g hương phụ tán bột mịn, sau đó uống với nước muối loãng hoặc nước cơm (ngày 6-8 g) là đã có thể giúp chị em cảm thấy dễ chịu và thoải mái hơn trong những ngày ấy.
Sán khí ở nam giới: Bài thuốc này dùng trong trường hợp nam giới bị thoái vị bẹn hoặc viêm đau tinh hoàn. Các quý ông nên kiên trì và chịu khó dùng thang thuốc này sẽ khỏi. Hạt vải chế biến như trên, sao vàng, tiêu hồi (sao qua), quất hạch (hạt quýt) sao vàng. Cả 3 vị đồng lượng, tán bột mịn, uống với nước ấm, ngày 2-3 lần, mỗi lần 6-8g. Trẻ em theo tuổi giảm liều. Cũng có thể chỉ dùng riêng hạt vải đốt thành than, hòa vào rượu uống, với liều 4-6g. Hoặc lấy hạt vải đã chế biến theo cách trên, trần bì, đồng lượng 10g, sao vàng, lưu huỳnh 3g. Dùng dưới dạng bột mịn. Chia 2 lần uống trong ngày.
Tiêu chảy do tỳ hư: dùng 7 quả vải, 5 quả đại táo sau đó cho vào nồi sắc uống nhiều lần trong ngày.
Trị nấc: dùng 7 quả vải sắc cũng với 6g gừng tươi và 4g đường đỏ, uống trong ngày sẽ khỏi
Răng sưng đau: quả vải xanh, thêm ít muối ăn hoặc đốt tồn tính, tán mịn, xát vào chân răng. Ngoài ra trong Đông y có bài thuốc từ hoa, vỏ thân, vỏ rễ vải sắc lấy nước dùng làm nước súc miệng để chữa viêm họng, đau răng rất tốt.