Vượt áp lực thi cử: Trung học kỹ thuật – Chìa khóa "vàng"cho tương lai bền vững

Một kỳ thi – Không phải là tất cả

Mỗi mùa thi vào lớp 10, hàng trăm nghìn học sinh và phụ huynh bước vào cuộc đua căng thẳng để giành tấm vé vào các trường THPT công lập. Khi không đạt, nhiều bạn rơi vào trạng thái hụt hẫng, thậm chí mặc cảm. Nhưng sự thật là: một kỳ thi không thể định đoạt cả tương lai.

Điểm số không phải là thước đo duy nhất. Bạn có thể không đạt điểm cao, nhưng vẫn có những tố chất nổi bật khác: sự nhanh nhạy, khéo léo, khả năng thực hành, sáng tạo và tinh thần học hỏi – đó là nền tảng quý giá cho một lối đi khác: Trung học Kỹ thuật (THKT).

Trung học Kỹ thuật (THKT) – Con đường của những người làm chủ kỹ năng

Trung học kỹ thuật (THKT) là giải pháp thiết thực cho những ai không theo được lộ trình công lập truyền thống. THKT không chỉ dạy lý thuyết mà chú trọng vào kỹ năng thực hành, đào tạo nghề chuyên sâu song song với học văn hóa phổ thông.

Học sinh có thể chọn các ngành nghề đa dạng như lập trình, thiết kế đồ họa, kỹ thuật ô tô, quản trị nhà hàng, làm đẹp, điện tử... Điểm nổi bật của THKT là học đi đôi với hành, giúp học sinh có nghề ngay khi tốt nghiệp và sẵn sàng tham gia thị trường lao động với kỹ năng vững chắc.

Bài học từ quốc tế: Ba trụ cột nâng tầm giáo dục nghề nghiệp

Các quốc gia phát triển đã xây dựng nền giáo dục nghề nghiệp thành công dựa trên ba trụ cột quan trọng mà Việt Nam có thể học hỏi.

• Trụ cột 1: Tôn trọng và bình đẳng
  Tại nhiều nước như Pháp hay Đức, học nghề được xem trọng ngang bằng với học đại học. Tấm bằng nghề không bị xem là “thấp kém” mà là lựa chọn giá trị với cơ hội phát triển rộng mở. Điều này giúp xóa bỏ định kiến “học nghề là hạng hai” vốn phổ biến tại Việt Nam.
• Trụ cột 2: Liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp
  Mô hình đào tạo kép ở Đức cho phép học sinh vừa học vừa thực hành trực tiếp tại doanh nghiệp, nhận hướng dẫn chuyên môn từ các chuyên gia. Điều này giúp chương trình đào tạo sát với nhu cầu thực tế, tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao và giúp học sinh có kinh nghiệm thực tế trước khi ra trường.
• Trụ cột 3: Hệ thống linh hoạt, không “ngõ cụt”
  Singapore xây dựng hệ thống liên thông từ trường nghề lên các bậc học cao hơn như cao đẳng, đại học, giúp học sinh có thể chuyển đổi lộ trình học tập dễ dàng, không lo bị giới hạn tương lai.

Việt Nam cần làm gì?

Để phát triển THKT trở thành lựa chọn hấp dẫn và giá trị, Việt Nam cần tiến hành một cuộc cách mạng đồng bộ về nhận thức và hành động:

• Thay đổi nhận thức và chính sách
  Nhà nước cần đẩy mạnh truyền thông để khẳng định giá trị của lao động kỹ năng, xóa bỏ định kiến sai lệch. Đồng thời, cần xây dựng chính sách đảm bảo liên thông giữa các bậc học, công nhận tấm bằng nghề như một nền tảng phát triển bền vững.
• Nâng cấp chương trình và hệ thống hỗ trợ
  Chương trình đào tạo phải cập nhật theo yêu cầu thị trường, tăng cường thực hành và hợp tác chặt chẽ với doanh nghiệp. Bên cạnh đó, cần có hệ thống tư vấn hướng nghiệp hiệu quả từ sớm để học sinh và phụ huynh hiểu rõ lựa chọn phù hợp với năng lực và đam mê.

Phát triển trung học kỹ thuật không chỉ là giải pháp giảm áp lực thi cử mà còn là chiến lược nâng cao chất lượng nguồn nhân lực quốc gia. Đã đến lúc thay đổi tư duy về giáo dục nghề nghiệp, coi THKT không phải là “lối rẽ hạng hai” mà là “con đường vàng” dành cho những bạn trẻ đam mê kỹ thuật, mong muốn xây dựng tương lai vững chắc bằng chính đôi tay và trí tuệ của mình.