Vì thế, từ phía phụ huynh cần bình tĩnh, lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của các con. Thay vì áp đặt, phụ huynh nên đồng hành để giúp con hiểu về nghề, cơ hội và những thách thức ngành nghề dự định lựa chọn. “Khi có sự khác biệt trong lựa chọn ngành, trường học, phụ huynh không nên giải quyết trong một lần. Nếu phụ huynh chưa đủ luận cứ để thuyết phục con thì nên lắng nghe và nhờ bên thứ ba để trao đổi với con” - GS.TS Huỳnh Văn Sơn đưa ra lời khuyên.
“Chọn nghề là lựa chọn của học sinh nhưng phải thỏa mãn nhiều biến số: Đặc điểm tâm lý cá nhân, nhu cầu về lao động, hứng thú với nghề của học sinh, khả năng phù hợp với gia đình… Trong quyết định này, học sinh cần sự vào cuộc, hỗ trợ của cả thầy cô, cha mẹ, chuyên gia hướng nghiệp” - TS Hoàng Trung Học nhấn mạnh.
Viện dẫn câu nói, “Làm nhà, cưới vợ, tậu trâu”; TS Hoàng Trung Học, Trưởng khoa Tâm lý - Giáo dục (Học viện Quản lý giáo dục) phân tích, câu nói mang hàm nghĩa, chọn nghề là 1 trong 3 việc trọng đại nhất cuộc đời người đàn ông. Hay suy rộng ra, “tậu trâu” như chọn đúng nghề, việc đặc biệt quan trọng của mỗi người, bất kể nam hay nữ. Nếu chọn đúng nghề, có thể mang lại thành công, hạnh phúc cho mỗi người và ngược lại.
Cũng theo TS Hoàng Trung Học, ở Việt Nam, vai trò của cha mẹ rất quan trọng trong định hướng nghề nghiệp con cái. Trước hết, cha mẹ là người gần gũi, thấu hiểu học sinh, hơn nữa họ liên quan trực tiếp, nguồn lực giúp các em chọn và học được nghề phù hợp. Mặt khác, cha mẹ còn có nhiều kinh nghiệm sống. Điều này có ích cho học sinh khi quyết định lựa chọn ngành, trường học. Đặc biệt, trong văn hóa Việt Nam, sự ảnh hưởng, tính định hướng của cha mẹ trong chọn nghề của con có vai trò lớn, nếu không muốn nói là quyết định.
“Vì vậy, tôi cho rằng, cùng với việc hướng nghiệp cho các con, công tác tư vấn cho cha, mẹ học sinh có ý nghĩa quan trọng. Phụ huynh cần được coi như một bên tham gia, giúp con em mình đưa ra quyết định chọn nghề đúng đắn” - TS Hoàng Trung Học nhấn mạnh.
Để phụ huynh có thể đồng hành cùng thí sinh, ông Lê Tuấn Tứ - đại biểu Quốc hội khóa XIV, Hiệu trưởng Trường THPT Lê Thánh Tôn (Khánh Hòa) cho rằng, việc đầu tiên phụ huynh cần nắm chắc lịch thi tốt nghiệp THPT, đăng ký, điều chỉnh nguyện vọng xét tuyển đại học.
“Năm ngoái, có thí sinh quên không xác nhận nhập học. Do đó, năm nay chúng tôi đặc biệt lưu ý phụ huynh cần đồng hành cùng con em mình trong tất cả các khâu trong tuyển sinh, với các mốc thời gian quan trọng nêu trên để không bị “trượt oan”, ông Lê Tuấn Tứ trao đổi.
“Chúng ta thường lãng quên vai trò của phụ huynh nên chưa quan tâm, tập huấn, tư vấn đúng mức cho họ. Điều này có thể làm giảm hiệu quả của quá trình tư vấn hướng nghiệp cho học sinh” - TS Hoàng Trung Học nhìn nhận.