Hướng nghiệp để tránh nhầm đường

Cần hướng nghiệp kỹ lưỡng

Nhấn mạnh tầm quan trọng của công tác hướng nghiệp sau THCS, thầy Nguyễn Tiến Dũng - Hiệu trưởng Trường THCS Thụy Liên (Thái Thụy, Thái Bình) cho rằng: Khi thực hiện tốt công tác hướng nghiệp, học sinh sẽ hiểu hơn các ngành nghề và nghiêm túc suy nghĩ về sở thích, ước mơ tương lai của mình. Từ đó, các em chọn hướng đi phù hợp với năng lực, sở thích, hoàn cảnh gia đình… góp phần thực hiện tốt công tác tư vấn, phân luồng học sinh sau khi học xong THCS. Đưa lời khuyên, theo thầy Nguyễn Tiến Dũng, phụ huynh và học sinh cần thay đổi suy nghĩ, không chỉ có một con đường sau khi tốt nghiệp THCS là học tiếp THPT.

Ngay từ cấp THCS, học sinh đã được nhà trường tư vấn để các em sớm định hướng nghề nghiệp trong tương lai. Ảnh: INT

“Nếu không đỗ vào THPT công lập, các em đừng tự ti, chán nản. Trường nghề giúp các em có cơ hội trở thành công nhân kỹ thuật lành nghề, được đào tạo bài bản. Ngoài thông tin về quyền lợi khi chọn học nghề, các nhà trường thông qua tư vấn, hướng nghiệp cũng nêu rõ những khó khăn phải đối mặt khi học sinh trung bình, yếu học lên THPT bởi chương trình học nặng hơn. Học sinh không theo kịp dễ dẫn đến chán nản và có nguy cơ bỏ học cao.

Trong khi đó, chọn học trường nghề, các em được thực hành là chủ yếu và rút ngắn thời gian học tập, sớm có việc làm phù hợp. Sau 3 năm học tại các trung tâm GDTX hoặc trường nghề, các em vừa có trình độ văn hoá, trình độ tay nghề vững vàng, sẵn sàng tham gia lao động sản xuất, tạo ra thu nhập cho bản thân, gia đình, góp phần xây dựng quê hương. Ngay ở xã Thụy Liên, Khu công nghiệp Liên Hà Thái khi đi vào hoạt động sẽ huy động lực lượng hàng chục nghìn công nhân tham gia”, thầy Nguyễn Tiến Dũng chia sẻ.

Liên quan đến vấn đề hướng nghiệp, ThS tâm lý lâm sàng Nguyễn Thị Hồng Nhung - giảng viên Khoa Tâm lý Giáo dục, Trường Đại học Sư phạm, Đại học Đà Nẵng; Phó Giám đốc chuyên môn Công ty Nghiên cứu và Tham vấn Tâm lý Family (Đà Nẵng) nhắc đến việc nên cho trẻ làm trắc nghiệm tính cách Hollandtrong công tác hướng nghiệp. Đây là công cụ hữu ích, khoa họcnổi tiếng trên thế giới và được nhiều trường sử dụng. Bên cạnh đó, theo thống kê, con người có đến 9 loại trí thông minh. Bởi vậy, người lớn cần định hướng dựa trên năng lực thế mạnh, từ đó kích thích đam mê, động lực, giúp trẻ học tốt hơn. Ví dụ, trẻ có năng khiếu hội họa nên hướng đến lĩnh vực nghề nghiệp liên quan, như thiết kế đồ họa, thiết kế thời trang…

Lưu ý tiếp theo là nhu cầu của trẻ. ThS Nguyễn Thị Hồng Nhung cho rằng, con người có 5 loại nhu cầu (theo tháp nhu cầu maslow): Nhu cầu sinh học (được sống, ăn, mặc, ngủ...); Nhu cầu an toàn (được an toàn, ổn định…); Nhu cầu xã hội (được yêu thương, được tham gia cộng đồng…); Nhu cầu được tôn trọng và nhu cầu được khẳng định bản thân. Cha mẹ, thầy cô ngoài hiểu năng lực của con/học trò, cần thỏa mãn được các nhu cầu nói trên. Thay vì quyết định, làm hộ, hãy để trẻ tự đưa ra lựa chọn để được thỏa mãn nhu cầu cuối cùng, tự tin thể hiện bản thân.