Gửi bình luận
Khi nói đến lịch sử, không ít người sẽ nghĩ ngay đến những con số khô khan, những dòng sự kiện dài ngoằng. Vì tính chất đặc thù của nó, nên không nhiều người yêu thích môn học này. Thậm chí, nhiều cuộc tranh cãi đã nổi lên về nguyên nhân các bạn học sinh ngày càng không còn “mặn mà” với môn học này.
Tuy nhiên, các nhà sáng tạo nội dung Gen Z hiện nay đang bắt đầu sử dụng các phương tiện trực tuyến để tạo ra content lịch sử sáng tạo, nhằm mục đích truyền tải những giá trị tích cực và thú vị từ những bài học của quá khứ. Cách tiếp cận này không những giúp lịch sử trở nên gần gũi, sinh động hơn mà còn mở ra một hướng đi mới cho việc học tập và nghiên cứu lịch sử trong thời đại số hiện nay.
“Sự phát triển của công nghệ” chắc hẳn là yếu tố không thể không kể đến về những yếu tố góp phần làm lan tỏa những giá trị tích cực của lịch sử đến các bạn trẻ. Gen Z - những bạn trẻ sinh từ năm 1997 đến năm 2012, được mệnh danh là “The first generation of true digital natives” (Thế hệ đầu tiên của người bản địa kỹ thuật số đích thực) khi sinh ra trong kỷ nguyên công nghệ phát triển.
Làm một phép so sánh, nếu như trước kia những bài học lịch sử chủ yếu thông qua giảng dạy trên trường lớp, sách vở thì hiện nay, các bạn có vô vàn cách thức để tiếp cận với lịch sử nhanh chóng, chính xác. Những nền tảng như Tiktok, Facebook, Instagram... là nơi lý tưởng để lan truyền thông tin nhanh chóng và rộng rãi. Thế hệ Z biết cách tận dụng những nền tảng này để quảng bá nội dung lịch sử hiệu quả.
Trường Lịch Sử (tên thật Lý Hữu Trường SN 2000) - TikToker sở hữu kênh với hơn 1,1 triệu người theo dõi là một trong những bạn trẻ như thế. Nổi tiếng với các thước phim về lịch sử Việt Nam, không ít video của Trường “gây bão” với cả triệu lượt xem. Ban đầu, “vốn liếng” mà Trường có chỉ là một chiếc điện thoại cũ, thiếu thốn rất nhiều thiết bị, thậm chí phải tháo bóng đèn chỗ này lắp vào chỗ kia để có đủ ánh sáng quay video, rồi dần dần với cách truyền tải thông tin thú vị, các video của trường đã nhận được sự quan tâm của dân tình.
Ngoài ra, Hữu Trường cũng sáng tạo nhiều tuyến nội dung khác nhau. Nổi bật trong đó là series “Những câu nói huyền thoại”. Tuyến này đa phần là những câu chuyện đơn giản hay thậm chí một câu nói cũng đã thể hiện được tinh thần của cả một thời đại hay một thế hệ.
Những video của Trường dù ngắn, nhưng kiến thức nó mang lại không hề… “ngắn” chút nào. Thật ra, việc tận dụng lợi thế của video ngắn là một xu hướng phổ biến trên các nền tảng mạng xã hội như TikTok, Instagram và YouTube cũng là một cách hiệu quả của những nhà sáng tạo trẻ. Bởi lẽ, nó dễ dàng tiếp cận với mọi người. Theo một khảo sát, 58% người xem sẽ xem hết video nếu video dài dưới 1 phút.
Video ngắn còn giúp người xem nắm bắt nội dung một cách nhanh chóng bởi hành vi của người dùng trên mạng xã hội thường bị chi phối bởi nhiều hoạt động khác nhau. Video ngắn có thể hoàn tất nhiệm vụ truyền tải trước khi người dùng chuyển hướng chú ý và lướt đến nội dung khác. Những video ngắn giúp thuận tiện chia sẻ trên các nền tảng mạng xã hội và người xem cũng vì thế mà dễ dàng ghi nhớ nội dung hơn.
Chính sự kết hợp giữa công nghệ và giáo dục đã mở ra một hướng đi mới cho việc học lịch sử? Các nền tảng truyền thông xã hội giúp các nội dung học thuật trở nên sống động, đa dạng và dễ tiếp cận hơn bao giờ hết. Hơn nữa, việc ứng dụng các công cụ chỉnh sửa video, âm thanh và hình ảnh chất lượng, “meme” đang hot trend, những nội dung lịch sử được trình bày một cách chuyên nghiệp, thu hút sự chú ý của người xem ngay từ những giây đầu tiên. Gen Z đã thổi một làn gió mới vào việc học lịch sử, khiến nó không còn bị gò bó trong khuôn khổ của lớp học truyền thống.
Nếu như chỉ có công cụ hỗ trợ không thôi thì quả rất khó lan tỏa các content về lịch sử, mà thêm vào đó là cả sự sáng tạo vô biên của các bạn trẻ. Các nội dung các bạn truyền tải không còn khô khan, cứng nhắc mà đã biến nó thành những câu chuyện sống động.
Với tư cách là một người “làm content lịch sử”, các bạn trẻ không chỉ là một người kể chuyện mà còn là nhà sáng tạo nghệ thuật, biến những sự kiện lịch sử trở nên sống động và gần gũi hơn bao giờ hết. Hơn nữa, họ còn “thấu hiểu” từ ngôn ngữ, sở thích và hành vi của các bạn đồng trang lứa, từ đó tạo ra nội dung lịch sử phù hợp và gần gũi với người xem. Những cụm từ tiếng lóng, những mẫu câu viral được các bạn áp dụng một cách khéo léo để cài cắm những câu chuyện lịch sử.
Chẳng hạn như Trường Lịch Sử, qua mỗi video ngắn, anh chàng đã khéo léo kết hợp giữa yếu tố nghệ thuật trực quan như hình ảnh, âm nhạc, kịch bản và diễn xuất, với thông tin lịch sử chính xác để tạo ra những tác phẩm mang tính giáo dục cao. Nhiều clip được Trường Lịch Sử thực hiện với độ dài chưa đầy một phút nhưng với giọng đọc truyền cảm, hình ảnh lịch sử sống động kết hợp âm nhạc “hot trend”, video nào cũng nhận về lượng tương tác “khủng”.
Giao Cùn cũng là một TikToker chuyên chia sẻ về chủ đề lịch sử. Tài khoản của cô hiện có hơn 331 nghìn lượt theo dõi. Giao Cùn còn được nhiều người coi là một trong những người góp phần làm lên cơn sốt của bộ phim Đào, Phở và Piano nhờ loạt video giải thích ý nghĩa của bộ phim này.
Về cách triển khai content, Giao Cùn tách nhỏ những thắc mắc về câu chuyện, nhân vật lịch sử để ngồi kể trong những video ngắn. Cách nhấn nhá, ví von hài hước cùng biểu cảm gương mặt linh hoạt của cô giúp cư dân mạng dễ ngấm những kiến thức được chia sẻ hơn.
Không chỉ lôi kéo người xem về các content lịch sử bằng cách “đu trend” mà các bạn còn chính là người “tạo trend”. “Đi tù không” - chắc chắn là câu nói nhận được các bạn trẻ hưởng ứng nhiệt liệt. “Đi tù” ở đây không phải giống như cách mọi người nghĩ, mà “đi tù” chính là: “Đi thăm quan nhà tù Hỏa Lò”.
Nhờ cách làm truyền thông sáng tạo đã giúp Đội ngũ truyền thông của tích Nhà tù Hỏa Lò (Hà Nội) - một đội ngũ với phần lớn thành viên thuộc thế hệ Z thành công trong việc “kéo” lịch sử gần hơn với công chúng, đặc biệt là các bạn trẻ. Ngoài ra, team Hỏa Lò còn thường xuyên sáng tạo trong hình thức thể hiện như lồng ghép câu đố hóm hỉnh, lời bài hát, hình ảnh minh hoạ… với thông tin gắn liền với lịch sử tưởng chừng “khô khan”. Qua nền tảng mạng xã hội, di tích đã thu hút đông đảo các bạn trẻ đến tham quan.
Với tư cách là những nhà sáng tạo nội dung Gen Z, họ luôn có cách rất riêng để lan tỏa lan giá trị của lịch sử đến với mọi người. Chắc hẳn các bạn sẽ không quên màn nhắn nhủ mọi người… “đi tù” xuyên Tết của đại diện của Đội ngũ truyền thông Di tích Nhà tù Hỏa Lò tại đêm gala WeChoice Awards 2023:
“Vâng, em đã chờ rất lâu để được nói rằng là: Di tích Nhà Tù Hoả Lò mở cửa đón khách tham quan từ 8h sáng đến 5h chiều tất cả các ngày trong tuần trong năm, không nghỉ Lễ Tết ạ. Mọi người ơi, đi Hoả Lò đi ạ!” - Một cách “PR” rất “Hỏa Lò” và cũng rất “Z”!
Sáng tạo là cách tốt để làm mới mọi thứ nhưng sáng tạo cần phải trong khuôn khổ, nhất là sáng tạo về lịch sử. Bởi lẽ, lịch sử cần tính chính xác cao chứ không phải thích nói gì là nói, thích sáng tạo kiểu gì là sáng tạo. Thấu hiểu điều đó, các nhà sáng tạo nội dung rất thận trọng trong việc chia sẻ kiến thức về lĩnh vực này lên mạng xã hội.
Họ có thể là học sinh chuyên sử, hay học chuyên ngành về Lịch sử như TikToker Giao Cùn. Dù việc “học chuyên về Lịch sử” không đảm bảo 100% về việc bạn sẽ không bao giờ mắc lỗi, nhưng điều đó cũng có thể chứng minh được rằng ít nhất bạn là người có đam mê với Lịch sử và đã có quá trình nghiên cứu về nó.
Ngoài ra, nhiều bạn trẻ cũng không ngừng nghiên cứu, đối chiếu thông tin từ nhiều học liệu uy tín hay lắng nghe những câu chuyện quá khứ từ những chứng nhân lịch sử. Mục tiêu là tạo ra những tác phẩm mang tính giáo dục cao, đồng thời vẫn chứa đựng tính sáng tạo và hấp dẫn, giúp người xem dễ dàng tiếp nhận và ghi nhớ. Bởi suy cho cùng, muốn làm content hay thứ yếu là bạn phải hiểu content mà bạn muốn làm.
Trước khi “lập team” làm truyền thông tại Hỏa Lò, nhiều thành viên team Hỏa Lò thừa nhận không phải ai cũng “yêu Lịch sử”. Tuy nhiên, vào ngày mà cả team đi thăm quan di tích này, ai cũng khóc vì họ đã tìm thấy “điểm chạm” trong cảm xúc. Rồi họ đã cùng đến với nhau để lập lên một team truyền thông mạnh như hiện nay.
Tại đây, đội ngũ truyền thông của Hỏa Lò đã có cơ hội được gặp gỡ những nhân chứng lịch sử, lắng nghe những hồi ức có thật thời chiến. Có những câu chuyện đã khiến họ rơi nước mắt như câu chuyện của những người tù chính trị bất chấp tất cả để truyền cho nhau tinh thần cách mạng, không màng hiểm nguy để tiếp tế cho nhau chút cơm khô, nước vét; quyết không đầu hàng trước những đòn roi, tra tấn khốc liệt của kẻ thù. Câu chuyện vượt ngục đầy anh dũng của những người chiến sĩ cách mạng vượt lên hoàn cảnh… Từ những “điểm chạm” cảm xúc của họ, biến thành những sản phẩm truyền thông để chạm đến cảm xúc của mọi người.
Có thể thấy, nhờ những nội dung lịch sử Việt Nam trên các nền tảng mạng xã hội được tạo ra bởi người trẻ đã làm sống lại quá khứ một cách sinh động.
Nhờ team Hỏa Lò, mà ngày càng nhiều bạn trẻ kéo đến đây thăm quan di tích lịch sử này nhiều hơn. Không ít trường hợp dù mới đầu tháng, nhưng vé thăm quan các tour đã hết đến tận cuối tháng. Cũng nhờ đội ngũ truyền thông của di tích có hướng truyền thông mới mẻ, bắt kịp xu hướng của giới trẻ, fanpage “Di tích Nhà tù Hỏa Lò - Hoa Lo Prison Relic” đã nhận được hàng ngàn lượt yêu thích, tương tác và chia sẻ mỗi ngày. Nhiều câu chuyện, sự kiện hay nhân vật lịch sử được sáng tạo bằng nhiều hình thức thể hiện, vừa mang tính thời sự, lại bắt kịp xu hướng đang thịnh hành. Nhờ đó mà Đội ngũ truyền thông Di tích Nhà tù Hỏa Lò còn trở thành Đại sứ truyền cảm hứng của WeChoice Awards 2023.
Nhờ những thước phim về lịch sử của Trường Lịch Sử mà nhiều bạn trẻ đã hiểu hơn về quá khứ, về những khó khăn mà cha ông ta đã trải qua. Không ít video của TikToker này lọt top trending, thu về cả triệu, thậm chí gần chục triệu lượt xem. Mỗi video đều được các bạn trẻ bàn tán rôm rả.
Nhờ TikToker Giao Cùn mà đã khiến bộ phim Đào, Phở và Piano đến gần hơn với các bạn trẻ. Để họ hiểu rằng hơn cả là một bộ phim, Đào, Phở và Piano còn là cả một thời hào hùng của người dân Hà Nội.
Giao Cùn, Trường Lịch Sử, Đội ngũ truyền thông Di tích Nhà tù Hỏa Lò chỉ là ba trong số rất nhiều những bạn trẻ đã và đang làm “content về lịch sử” ngoài kia. Chính nhờ sự sáng tạo của các bạn đã đưa lịch sử đến gần hơn với mọi người, nhờ đó mà mọi người không chỉ có cái khắc sâu hơn về lịch sử nước nhà mà còn mở ra một hướng đi mới cho việc giáo dục lịch sử, phù hợp với thời đại số và ngôn ngữ của thế hệ mới.
