Nguồn cảm hứng tự do
Không đến từ sắc tố hóa học, màu xanh lam của động vật dựa vào vật lý học. Chẳng hạn loài bướm cánh xanh có màu xanh vì chúng sở hữu đôi cánh có khả năng phản chiếu ánh sáng.
Đôi cánh này hấp thụ mọi màu sắc nhưng chỉ phản chiếu lại màu xanh lam. Cơ chế tương tự cũng xuất hiện trong lông của loài giẻ cùi xanh, vảy của loài tang xanh và các vòng xoáy trên da loài bạch tuộc vành xanh có nọc độc.
Sắc xanh ở động vật có vú thậm chí còn hiếm hơn ở chim, cá, bò sát hay côn trùng. Một số loài cá voi và cá heo có da hơi xanh; các loài linh trưởng như voọc mũi hếch vàng có da mặt màu xanh... Tuy nhiên, bộ lông, điểm chung của hầu hết các loài động vật có vú trên cạn, không bao giờ có màu xanh lam tự nhiên.
Ngoài ra, đa số màu sắc trên lông, da và lông vũ của các loài động vật có chứa sắc tố liên quan đến thực phẩm chúng ăn hàng ngày. Ví dụ, chim kim oanh có lông vàng vì chúng thường ăn hoa màu vàng.
Hồng hạc thường ăn các loài cá, tôm hoặc động vật có vỏ đỏ nên lông có màu đỏ hồng. Nhưng riêng màu xanh lam lại là trường hợp đặc biệt vì hầu hết các loài sinh vật không chứa sắc tố xanh trong người.
Cũng vì sự khan hiếm của màu xanh lam trong tự nhiên, từ “xanh lam” xuất hiện sau nhiều từ chỉ màu sắc khác như đen, trắng, đỏ, vàng... Bởi lẽ khi tìm ra một màu sắc, con người phải đặt tên cho nó để phân loại với các màu sắc khác. Nhưng từ “xanh lam” xuất hiện muộn hơn các từ chỉ màu khác ở các nền văn hóa khác nhau.
Màu xanh lam được cho là xuất hiện sớm nhất từ khoảng 6.000 năm trước tại Peru. Còn người Ai Cập cổ đại đã kết hợp các chất như silica, oxit canxi, oxit đồng để tạo thành màu xanh lam dùng để trang trí các bức tượng.
Ultramarine, một loại đất có sắc tố xanh sống động từ lapis lazuli, quý như vàng ở châu Âu thời trung cổ được dành chủ yếu để minh họa các bản thảo được chiếu sáng.
Vốn hiếm có, màu xanh lam được người xưa xem như một gam màu cao quý. Từ hàng nghìn năm trước, màu xanh lam đã gắn liền với hình ảnh vị thần Hindu Krishna và với Đức mẹ đồng trinh trong Kito giáo.
Nhiều nghệ sĩ nổi tiếng được truyền cảm hứng từ màu xanh lam để sáng tạo nên những tác phẩm nghệ thuật như Michelangelo, Gauguin, Picasso, van Gogh...
Sự khan hiếm của màu xanh trong tự nhiên đã thúc đẩy nhận thức của con người về màu sắc này như một nguồn cảm hứng vô tận.
“Vì màu xanh rất hiếm trong tự nhiên và nó gắn liền với những thứ ta không thể ôm trọn như biển cả, bầu trời nên màu xanh trở thành nguồn cảm hứng của sự sáng tạo, cởi mở và tự do”, TS Kupferschmidt bày tỏ.